Migren, binlerce yıldan beri bilinen bir hastalıktır ve nörolojik, gastrointestinal ve otonom değişikliklerin çeşitli kombinasyonlarda eşlik ettiği primer, epizodik bir baş ağrısıdır. Migrende ağrı ataklar halinde gelir. Ağrı çoğu zaman 4-72 saat içinde sonlanır ve ataklar arasında kişi normal hayatına devam edebilir. Fotofobi, fonofobi, konsantrasyon güçlüğü, esneme, aşırı uyku ve disfazi ise migrenin nörolojik belirtileridir. Genel sistemik belirtiler ise; ensede gerginlik hissi, yiyeceklere karşı istek, üşüme, iştahsızlık, beceriksizlik, diyare veya konstipasyon, susama, sık idrara çıkma ve sıvı retansiyonudur. Bazı migrenli hastalar başağrısı ataklarının nedensiz bir şekilde başladığını ifade ederler ancak çoğunlukla hormonal değişimler gibi içsel ya da hava değişimi, bazı kokular vb. gibi bir dışsal tetikleyici ya da tetikleyiciler birlikteliği ağrıyı başlatır. Bazı yiyecek ve içecekler de migreni tetikleyebilmektedir. Her migreni olan kişi tetikleyici bu etkenlere aynı duyarlılıkta olmayabilir.

MİGREN VE BESLENME İLİŞKİSİ

Migreni en sık olarak tetikleyenler stres, menstruasyon, az uyumak, fazla uyumak, öğün atlamak, yorgunluk, hava değişimleri (nem, basınç, rüzgar), alkol (özellikle şarap, bira), koku (parfüm ya da keskin kokulu kimyasallar), parlak ışık, sigara dumanı, yüksek rakım, öksürük, bazı gıdalardır. Bu tetikleyicilerin çoğu migren dışı başağrılarında da tetikleyici özelliğe sahiptirler. Koku, sigara dumanı, fazla kafein alımı, hava değişikliği ve parlak ışık diğerlerine göre daha çok migrene özgü tetikleyicilerdir. Gıdalar içinde de peynir, alkol (özellikle kırmızı şarap), nitratlı besinler sayılabilir.
Çikolata, peynir, turunçgiller, alkol, aspartam, monosodyumglutamat, yağ oranı yüksek diyet, süt ürünleri, kafein, öğün atlama, açlık, yetersiz su tüketimi migren baş ağrısı oluşumunda beslenmeye bağlı olan faktörlerdir.
Alkol Migren hastalarının 1/3’ünde, migren ataklarını tetiklemede alkolün etkisinin olduğu retrospektif çalışmalarla desteklenmiştir (Grotz, 2008). Littlewood ve ark., yaptıkları bir çalışmada, 300 ml kırmızı şarap tüketiminin migren baş ağrısını tetiklediğini belirlemişlerdir.
Tiramin (eski peynir ve kırmızı şarapta bulunan vazoaktif amin) içeren besinlerin potansiyel migren tetikleyicisi besinler olduğu kabul edilmektedir.
Feniletilamin yönünden zengin olan çikolata, migren baş ağrısını tetikleyebilmektedir.
Yağdan zengin besinler plazma trombosit artışına karşılık, plazma serotonin düzeylerini azaltarak baş ağrısına neden olabilmektedirler.
Dehidratasyon ortak bir migren tetikleyicisidir. Özellikle suyun dengeli bir şekilde tüketilmesi migreni uzaklaştırmaya yardımcı olabilmektedir.

SONUÇ
Sonuç olarak; migren atağının çok çeşitli tetikleyicileri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları kontrol edilebilir, bazıları kontrol edilemeyen nedenlerdir. Migrenli hastaların tümüne genel olarak düzenli uyku uyumaları, düzenli beslenmeleri, öğün atlamamaları ve aç kalmamaları önerilmektedir. Migren hastalarının yediklerine dikkat etmeleri, ağrıyı harekete geçiren besinleri tespit edip bunlardan uzak durmaları, şiddetli baş ağrılarından kaçınmak için etkili bir yöntem olabilmektedir.