Bağımlılık; bir şeyin devamlılığından zarar geldiğini bildiği halde vazgeçememe durumudur. Alışkanlıktan ötedir. Bağımlılığın oluşmasında sosyal çevre oldukça etkilidir. Bağımlılık denilince akla madde kullanımı, sigara, kumar, kafein gibi birçok etmen gelir. Kişi bağımlı olduğu davranışını sürdürmeye özen gösterir ve bu davranışa devam edemediğinde aşırı derecede kaygı hisseder. İlk olarak bir deneme şeklinde başlayan davranış, zamanla alışkanlığa sonrasında ise bağımlılığa dönüşebilmektedir. Kişiye zevk veren bu durum sonrasında vazgeçemediği bir davranışa dönüşebilir.
Son dönemlerde aile içi seminerlerimde aileleri çok fazla tedirgin görüyorum. Özellikle sosyal medya kullanımı konusunda ki bağımlılıklar, ebeveynlerin yasaklara yönelmelerini sağlıyor. Peki, her bilgisayarı ve interneti kullanan bağımlı anlamına mı geliyor? Bu soruyu danışanlarıma sorduğumda kendilerince belirlemiş oldukları saat dilimlerini temel alıyorlar. Yanlış bilinen bir şeyin altını çizerek söylemek isterim ki internet kullanımının bağımlılık olabilmesi için kaç saat kullanmış olduğu değil, kişinin işlevselliğini ne kadar etkilediği temel alınmalıdır. Çünkü bu durumun kişinin sosyal çevresini ya da çocuğun okul başarısını etkiliyor olması durumunda bağımlılık düşünülmelidir. Bu durum şu manaya gelmez; okulda başarılı ve sosyal olarak zengin olan bir çocuğun bütün gün internet kullanımı serbest olmalıdır. Tüm vaktini internete harcayan bir çocuğun özel, sosyal ve akademik hayatında mutlaka düşüşler meydana gelmektedir. Burada ki sınırı belirleyen ebeveyn unutmamalıdır ki internet kullanımına tamamen yasak getiren bir aile çocuğuna iyilik yapmış olmuyor. Çünkü diğer arkadaşlarının bildiği fakat kendisinin bilmediği gündem konusu olan bir oyun ya da internet sitesi, arkadaşlarının yanında konusu geçtiğinde kendisini dışlanmış hissettirebilir. Hatta bu durum çocuğu yalnızlığa, içe kapanıklılığa, utangaçlığa itebilir. Kontrollü internet kullanımı internet çocuğa zarar değil fayda sağlayabilmektedir.
İnternet kullanımı sırasında çocuğunuzun korunması için yapabileceklerinizi gözden geçirmenizde fayda olacaktır. İlk olarak çocuğunuza zararlı olduğunu düşündüğünüz sitelere sitelere girişte bir kota koymanız hem sizin hem de çocuğunuz için faydalı bir önlem olacaktır. Bilinmeyen her zaman cazip geleceğinden çocuklarınızın size yönlendirdiği soruları dürüstçe ve yaşına uygun bir şekilde cevaplıyor olmanız, çocuğunuzu cevapları internette aramamaya yönlendirecektir. Aile internet kullanımı sırasında ne yaptığından emin olamıyor ve bunu kontrol etmek istiyorsa, çocuğun interneti kullandığı sırada ailenin gözetiminde olmasında fayda vardır. Bu sürekli müdahale etmediğiniz bir ortamda sizin görebileceğinizi bildiği için çocukta bir sınır yaratır. Çocuk bu sınırı verilen inisiyatif doğrultusunda aşmamaya özen gösterir. Evin kuralları belirlenirken, bu kurallara internet kullanım süreci, sizin ve çocuğunuzun ortak kararı ile belirlenmiş bir sürenin konuluyor olması, bağımlılık ile ilgili korkularınızı kontrolünüzde tutmanızı sağlayacaktır.
Unutulmamalıdır ki kontrollü internet kullanımı hayatı kolaylaştırır. Günümüzde ki çocuklarla kendi çocukluğunuzu kıyaslıyor olmanız oldukça yanlıştır. Çünkü çocukların fırsatları gün geçtikçe artmakta ve imkanlarının sınırlandığı dünyalarında yapacak bir şey bulamamaları onların suçu olmamakla birlikte, sunduğunuz alternatif bir oyun tercihlerini değişmelerini sağlayabilmektedir. Çocuklarınızın dünyasına inip onları anlamanız dileğiyle…
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG DERYA YALÇINKAYA