Çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmesi için bizlerin yapacağı pek çok şey vardır.
Bunların bazıları için tutum ve davranışlarımızı değiştirmemiz de gerekebilir.


ÇOCUKTA DÜZENLİ VE SAĞLIKLI BESLENMEMENİN NEDENLERİ

Çocuğun iştahı pek çok nedenlerden dolayı kesilmiş olabilir. Örneğin;

Sıkıntı, üzüntü, yorgunluk, uykusuzluk, hastalık başlangıcı veya hastalığın nekahat devresi iştahsızlığa yol açmış olabilir.
Çocuk anneyi kızdırmak, onunla inatlaşmak istiyor olabilir.
Yemekleri beğenmiyor ve iştah açıcı bulmuyor olabilir.
Çocuk TV izlemekten yemek yiyemiyor olabilir.
Masada rahat oturamadığı için yemeğine rahat uzanamıyor olabilir.
Kendisine verilen yemeği çok buluyor olabilir.
Abur cuburla karnını doyurmuş olabilir.

Yemeğin reddi işaretini algılamak güç değildir. El sürülmemiş bir tabak bunun açık bir göstergesidir. Çocuğun bu davranışıyla ilettiği mesajlar çok çeşitli ve sayısız olabilir. Zararsız ve doğal nedenlerden ciddi ve kaygı verici nedenlere kadar her türlü gerekçeye rastlamak mümkündür. İşaretleri doğru anlamlandırabilirsek, çocuğa çıkışmak ya da ceza vermeyi bir yana bırakıp, yemek saatini yeniden eğlenceli bir hale getirmeye çalışırız. Öte yandan bu işaret ardında çok karmaşık sorunların gizlendiği mesajlarda içerebilir.

Pembe ve dolgun yanakları ile bir sağlık simgesi olan ve gelişimi normal seyreden bir çocuğun aniden yediği miktarın yarısı kadar yemek yemeye başlaması çoğu anneyi endişelendirebilir. Fakat bu ani iştah azalması hemen ciddi bir sağlık bozukluğunun belirtisi olarak yorumlanmamalıdır. Çocuk aslında yemeği reddetmemekte ama besin alımını azaltmış olduğu görülmektedir. Çocuk artık eskisi kadar hızlı büyümediği ve beden dokusu daha yavaş yapılandığı için eskisi kadar çok kaloriye ihtiyaç duymamaktadır. Anne baba yenen yemek miktarını denetleyeceklerine, çocuklarını izlerlerse, çocuğun gerçi daha yavaş ama aralıksız kilo aldığını göreceklerdir. Beslenme içgüdüsünün yavaşlaması çok normaldir. Ancak çok ender olarak organik yada işlevsel bozukluklardan kaynaklanır.

Yemeğin reddi tıbbi bir işret de olabilir. Örneğin, sütün içerdiği şeker, laktoz, sindirim sırasında parçalanmaz. Bu tür çocuklarda süt; kramp, gaz ve ishal yapabilir. Ya da belli bazı yiyeceklere ve katkı maddelerine karşı alerjisi olabilir ve çocuk kusar, kaşıntı ve döküntüler çıkarır ve astım olabilir. Besinlere koyulan katkı maddelerine alerjisi olan çocuklar genellikle bu tür yiyecekleri redederler. Yemekten kaçındığı bir besini çocuğa zorlamadan önce, yediğinde ne gibi sonuçlar belirdiğini gözlemek gerekir. Bu tutumla yemek reddiyle verilen işarete akıllı ve dikkatli tepki gösterilebilir. Gerçek bir alerji durumu varsa, bir çocuk doktoruna başvurulmalıdır.

ÇOCUKLARIN SAĞLIKLI VE DENGELİ BESLENMELERİNİ SAĞLAMAK

Çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmelerini sağlamak için yardımcı olabilecek çözüm önerileri:
Yemeği hergün yaklaşık olarak aynı saatte hazırlamalıyız. Bu çocuğu düzenliliğe alıştıracak ve belli bir saatte yemek yemeğe hazırlayacaktır.
Çocuk yemek yerken rahat etmelidir. Çocuk rahat ettiği zaman yemek yemesi kolaylaşır ve yemeğin sonuna kadar sofrada oturabilir. Bunu sağlamak için çocuğun oturduğu yeri yükseltmeli ve kollarının masaya rahatlıkla uzanmasını sağlamalıyız.
Tabağına az miktarda koyarak ve bitirdiği zaman bunu takdir ederek daha isteyip istemediğini sorarak onu daha çok yemeğe teşvik edebiliriz.
Sofrada problemlerden, sıkıntılardan bahsetmemeli, çocuğumuzu üzecek, kızdıracak konulardan söz etmemeliyiz (Yemek saati sürekli sorgulamalar, uyarılar ve öğüt verme ile geçiyorsa, çocukta doğal olarak iştah kalmaz kavga ve tartışmalar sofrada yapılırsa, çocuk yemekten zevk almaz ve gergin hava yemeğin reddine neden olabilir).
Her çocuğun yemek yeme hızı farklı olabilir. Anne-Baba çocuğun yemek yeme hızını anlamalı ve bunu kabul ederek ona göre önlemler almalıdır.
Çocuk yeterli ve kurallara uygun şekilde yemek yediği zaman onu takdir etmeliyiz. Böylece çocuk bu olumlu davranışları tekrar etmek isteyecektir.
Sofrayı çekici, hoş bir hale getirmeliyiz. Güzel bir masa örtüsü ve güzel yerleştirilmiş tabaklar, masaya konmuş bir çiçek herkesin iştahını açacaktır (Çocuklar için hazırlanmış resimli bir tabak ve bardak kullanmak, yemeği biraz süsleyerek çekici hale getirmek çocuğun daha rahat yemek yemesini sağlayabilir).
İştahsız olan bir çocuğu yemek hazırlığına ortak edebiliriz (Yemek için alışveriş yaparken yanımıza almak, yemek hazırlarken ona da bazı işler vererek yemek yapımında bize yardımcı olmasını sağlamak çocuğun hazırladığı yiyecekleri daha iştahla yemesine yardımcı olacaktır).
Biz büyükler de yemek yerken çocuğa örnek olmalıyız. Biz iştahsız davranır, yemek seçer ve sofra kurallarına uymazsak çocuğumuzda aynı şekilde davranacaktır.
Çocuğumuzun yemek aralarında birşeyler yiyerek sofraya tok oturmasına engel olmalıyız. Bu tür yiyecekleri yemeğini bitirdikten sonra yiyebilir.
Çocuklar da bizim gibi bazı yiyecekleri sevmiyor olabilir. Bunu anlayışla karşılamalıyız. Ancak çocuğumuz gelişme çağında olduğu için çok çeşitli besinlerden almak zorundadır. Çocuğa sofraya gelen herşeyden yemesi gerektiğini aşılamalıyız. Eğer sevmediği bir yiyecekse az yiyebilir, porsiyonlar küçültülerek verilip en azından tatması sağlanabilir. Bu yüzden sevmediğini bildiğimiz bir yemek yaptığımızda ‘Yer misin?’ diye soracağımıza ‘Ne kadar istersin?’ diye sormalıyız. Eğer bu kez de redediyorsa ısrarla üstünde durmamak gerekir. Sorun, annenin aynı besin değerine sahip olan yiyecekler arasından çocuğun sevdiklerini seçmesi ile çatışmalara neden olmadan kolayca çözümlenebilir.
Çocuk bir nedenle o gün yemek yemek istemeyebilir. Sorunun ruhsal ya da organik kaynaklı olup olmadığı öncelikle araştırılabilir. Eğer ilgili değilse bu durumda annenin tutumu önemlidir. Çocuğa kesin bir tavırla yemek yiyip yemeyeceğini sormalıdır. Eğer çocuk yemek istemediğini söylerse bu onun kendi kararıdır. Çocuğa yemek saati dışında yemek yiyemeyeceği hatırlatılır. Yemek saati bitip masa toplandıktan sonra çocuğa ne olursa olsun yemek verilmemelidir. Bunu alışkanlık haline getirebilir. Çocuğa bu durum açık olarak anlatılmalıdır. ‘Sofraya oturdun ve yemek istemediğini söyledin. Ben de sana ancak masada yemek yiyebileceğini, yemek saatinden sonra yemek yiyemeyeceğini söyledim. Sende sofrada yemek yememeyi seçtin. Onun için su anda yemek yiyemezsin.’ demelisiniz. Bunu demek ve bu tutumu tutarlı bir şekilde uygulamak size zor gelebilir. Ancak bunu bir ya da iki kez yaptığınızda sorunu çözmüş olursunuz. Burada tutarlılık önemlidir. Siz kararınızı kesin uygulamalısınız. Aksi takdirde çocuğun bu sorunu devam eder.
İştahsız çocukların arkalarından annelerin tabakla koştukları çok görülen bir durumdur. Böyle bir davranışla çocuğa ‘Sen ister ye ister yeme. Ben senin için bu görevi üstleniyorum’ mesajı verilmektedir. Bu da çocuğu olumsuz etkilemektedir. Önemli olan ona yeterli zaman tanıyarak yiyebileceği miktarı masada yemesini sağlamaktır. Eğer yemiyorsa anne kesin tavrını burada da koymalıdır.

İşte Sevgili Anne ve Babalar gördüğünüz gibi çok ufak sinyaller, işaretler büyük sorunların habercisi olabiliyor. Önemli olan bu sinyalleri hemen keşfedip istenmeyen durumu ortadan kaldırmak, ya da probleme en kısa zamanda çözüm yolları aramaktır. Mutlu ve sağlıklı günlere.

Herşey çocuklarımız için!