Stres; insanı bedensel, sosyal ve ruhsal açıdan etkileyen, yaşam kalitesini düşürebilecek olan bir durumdur. Küresel olarak tüm dünyayı ve insanlığı etkileyen COVID-19 ( Koronavirüs) hastalığı ile bireylerde stres ve kaygı durumları görülmektedir. İnsanlar kendilerinde bu duygu ve durumları fark ettikleri zaman ise daha çok endişe duyup ‘Acaba bende kaygı bozukluğu mu var? ‘Endişelenmem beni daha da olumsuz etkiler mi?’ gibi düşüncelere kapılabilirler.
Nasıl güzel bir haber aldığımız zaman mutlu oluruz; moralimizi bozan bir durum karşısında üzülürsek ve gösterdiğimiz bu duygular normal olarak algılanırsa; aslında Coronavirüs hastalığı sürecinde de stres ve kaygı yaşamamız olası ve normaldir. Hastalığın bize de bulaşma olasılığı, sosyal yaşantımızın kısıtlanması, iş ve ekonomik süreçlerin aksaması, sevdiklerimizi görme ve iletişim kurma durumumuzun değişmesi gibi birçok etken de bizde kaygı oluşmasını etkilemektedir. Yeterli seviyede hissettiğimiz kaygı bizi ve sağlığımızı korumaktadır. Fakat bu kaygı ve stres seviyesi normalin üzerinde olması, yaşam düzenimizin değişmesi durumunda bize zarar vermeye başlayacaktır.
Kaygı ve stres seviyesi olması gerekenden yüksek olan bireyler ‘Coronavirüsü düşünmemeliyim.’ ‘Fazla kaygılanmamalıyım.’ şeklinde kendilerini kontrol etmeye çalışmamalıdırlar. Çünkü insanlar kendilerini ve düşüncelerini bu şekilde kontrol etmeye çalıştıkça, aslında bu düşünceler insanı ele geçirir ve kontrol etmeye başlar. Zeynep Selvili Çarmıklı’nın Pembe Fili Düşünme isimli kitabında bahsettiği gibi; siz ne kadar ‘Pembe fili düşünmemeliyim.’ derseniz aslında o kadar çok düşünmüş olursunuz o pembe fili.
Peki bu kaygı ve stres seviyemizi nasıl normal düzeyde, olması gereken seviyede tutabiliriz?
Öncelikle sürekli süreç ve durumla ilgili haber izlemekten, bilgi almaya çalışmaktan uzak durmakla başlanabilir. Günün her dakikası her saati bilgi almak yerine daha kısa ve belirli aralıklarla bilgiyi, doğru kaynaklardan almak daha sağlıklı olacaktır. Bununla birlikte ‘pembe fili düşünme’ de olduğu gibi zihnimizi coronavirüs yerine daha farklı aktiviteler, düşünceler ile meşgul etmeliyiz. Komik ve eğlenceli bir film izleyebilir, sevdiğimiz tarzda bir kitap okuyabilir ve keyif aldığımız bir şarkıyı dinleyebiliriz. Bunları okurken ‘Ee bunlar benim önceden yaptığım günlük şeyler.’ biçiminde aklınıza bir düşünce gelebilir. Evet, olması gereken normal yaşantımıza devam etmektir. Bu ve benzeri öneriler ve aktivitelere rağmen kaygı seviyesinde bir değişiklik gözlenmemekte ise nefes egzersizleri ile gevşeme egzersizleri uygulamayı deneyebilirsiniz.
Sonuç olarak; içinde bulunulan süreçte kaygı, stres yaşamanın doğal olduğunu ve bu kaygı seviyesinin yeterli düzeyde kalması için yapılacak çözüm önerilerinin bulunduğunu bilmeliyiz.