Hayır kelimesi günlük hayatımızda kullanmaktan kaçındığımız bir kelime haline gelmiş olabilir. Birçoğumuz tartışmaktan korktuğumuz için, karşı tarafı inciteceğimizi düşündüğümüz için bu kelimeyi kullanmamayı tercih edebiliriz. Söylediğimiz evet ve hayırların dengesini kuramadığımız zaman ise bu durum sorun haline gelmeye başlar.


Çocukluğumuzu düşündüğümüz zaman en kolay hayır diyebildiğimiz zamanların o zamanlar olduğunu hatırlarız. Ancak ailelerimize karşı gelmeyle başlayan bu süreç onların otoritelerini sarsmamak adına zamanla azaltılır. Çünkü bizden beklenen budur. Ebeveynlerimizin, öğretmenlerimizin veya bizden daha güç sahibi kişilere karşı gelmemiz gerektiği bize her defasında hatırlatılır. Bunun sonucunda cezalandırılmaktan korkar hale geliriz ve söylediğimiz o hayır kelimeleri azalmaya başlar. Çocuk söylediği hayırların daha az sevilme ve cezalandırılma nedeni olduğunu düşünmeye başlar. Bu durum onu yetişkin olduğu döneme kadar takip eder.


Aynı zamanda akranlarımız tarafından sevilmek bizim için büyük önem taşır. Bu bizim onaylandığımız ve o topluluğa dahil olduğumuz anlamına gelir. Etrafımızdaki insanlara hayır dememizin onlar tarafından sevilmeyeceğimize ve o topluluktan dışlanacağımıza işaret ettiğini düşünürüz.


Bunu yaparken gözden kaçırdığımız şey ise karşımızdaki insanların isteklerini istemeden yerine getirirken bizim ne hissettiğimizdir. Zaman geçtikçe istemediğimiz şeyleri yapmaya başlarız. Hayır diyemeyeceğimizi düşündüğümüz için kendimizi o kişilerle görüşmekten kaçınırken ya da yalan söylerken bulabiliriz. Bu da uzun vadede ilişkilerimize daha büyük zararlar verir. Örneğin iş arkadaşlarınız tarafından akşam yemeğine çağrıldınız. Ancak eve gidip dinlenmek istiyorsunuz. İş arkadaşlarınızla aranızın bozulmasını istemediğiniz için yemeğe gittiniz ama bütün gece surat astınız ve sohbete katılamadınız.Arkadaşlarınız sizde bir gariplik olduğunu farketti ve size sorular sormaya başladılar. Siz de başka şeyleri bahane ettiniz ancak gerçeği söylemediğiniz için kaygılandınız. Bu gerçekleşmesi çok imkansız bir durum değildir.


Hayır demeniz gereken durumlarda yaşanan duygu daha çok kaygıdır. Bu kaygıdan kaçınmak için kendimizce farklı yöntemler üretiriz. Burada yapmamız gereken hayır derken zorlanmamızın asıl nedenini keşfetmeye çalışmaktır. Ayrıca daha çok hayır demeye çalışma pratiği yapabilirsiniz.


Aşağıda kırıcı olmadan nasıl hayır diyeceğinizle ilgili örnekler bulabilirsiniz;


-Hayır, bugün gelemeyeceğim ama sorduğun için teşekkürler.

-Hayır, şu an çalışıyorum, saat 6' dan sonra müsait olabilirim.

-Hayır, üzgünüm sana yardımcı olmak isterim ancak vaktim çok az.


Başlarda söylemek her ne kadar zor olsa da zamanla hayır demenin o kadar zor olmadığını fark edeceksiniz ve rahatlayacaksınız. Kendi alanımızı korudukça yaşantımızdan en iyi doyumu alacağımızı unutmayalım.


Klinik Psikolog Gamze Tezcan