En uyumlu çocuklar bile zaman zaman büyüklerleriyle tartışabilir, onlara karşılık verebilir, söz dinlemeyebilir, meydan okuyabilir. Bu durumlar özellikle çocuk yorgun, aç, stresli veya üzgün olduğunda yaşanır. Çocukların 2-3 yaş ve erken ergenlik döneminde de karşıt olma ve karşı gelme davranışı sergilemeleri normal kabul edilir. Bu davranışlar sık ve tutarlı bir şekilde görülüyorsa, çocuğun sosyal, aile ve akademik hayatını olumsuz etkiliyorsa KOKGB yönünden ciddiye almak gerekir.

Çocuklarda KOKGB olduğunu düşündüren belirtiler;
- Sık öfke nöbetleri
- Alınganlık
- Kolay sinirlenme
- Yetişkinlerle sık tartışma
- Kuralları sorgulama ve uymama
- Bilerek başkalarını kızdırma
- Kendi hataları için başkalarını suçlama
- Üzüldüğünde kaba ve nefret dolu konuşma
- Düşmanlık
- Kin gütme ve intikam arayışı

KOKGB belirtileri genellikle okul öncesi yıllarda başlar. Bazı çocuklarda belirtiler ilk başta sadece evde görülebilir, ancak zamanla okul ve arkadaş gibi diğer ortamlarda da gözlenmeye başlar.

Okul çağındaki çocuklarda ve ergenlerde görülme oranı yaklaşık %3’tür. KOKGB'nin nedenleri tam olarak bilinmiyor. KOKGB’nin görülmesinde biyolojik, psikolojik, sosyal ve çevresel faktörlerin etkili olduğu söylenebilir. KOKGB için risk faktörleri;
- Genetik
- Çocuğun mizacı
- Çocuğun beyin yapısındaki farklılıklar
- Ailenin yetersiz ilgilenmesi ve gözetmesi
- Hatalı yetiştirme ve disiplin tutumları
- Aile içi sorunlar
- Çocuğun ihmali ve istismarı
- Ailede ruhsal bozukluk ya da bağımlılık olması
- Karşıt olma ve karşı gelmenin desteklendiği/pekiştirildiği bir çevrede büyümektir.

KOKGB semptomları olan çocuk ve ergenlerin ayrıntılı bir psikiyatrik muayenesinin yapılması gerekir. KOKGB’ye sıklıkla dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), öğrenme bozukluğu, depresyon, bipolar bozukluk ve anksiyete/kaygı bozuklukları eşlik eder. Bu açıdan muayene sırasında eşlik eden ruhsal bozuklukların tanınması, gözden kaçırılmaması tedavinin başarıya ulşaması için çok önemlidir. Eşlik eden ruhsal bozuklukları tedavi etmeden KOKGB’yi iyileştirmek güç olabilir.

KOKGB tedavisinde;

- Aile ve çocuğa bozukluk hakkında bilgi verme
- Hatalı anne-baba tutumlarını değiştirme
- Ebeveynlik becerilerini artırma
- Aile içi iletişim ve anlayışı arttırma
- Çocuğa öfke kontrol becerisi kazandırma
- Çocuğun sosyal becerisini arttırma
- Çocuğa duygu yönetim becerisi kazandırma
- Gerekirse KOKGB ve eşlik eden ruhsal bozukluk belirtilerini kontrol altına almak için ilaç tedavisi uygulanır.


KOKGB’nin tedavi edilmemesi durumunda;
- Otorite figürleriyle ilişkilerinde sorun yaşama
- Arkadaş ilişkisi kuramama ve sürdürememe
- Okul ve işte başarısızlık
- Dürtü kontrol sorunları
- Davranım bozukluğu
- Madde kullanımı
- İntihar riski artar.

KOKGB’in erken tanı ve tedavisi çoğun ruhsal durumunun kötüleşmesini önler, sosyal ilişkilerinin düzelmesini ve özgüvenini geri kazanmasını sağlar.


Derleyen: Uzm. Dr. Ali KORKMAZ
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi