Kaka tutma problemi sıklıkla okul öncesinde dönemde görülmektedir. Tuvalet eğitimi sırasında veya sonrasında bazen de daha öncesinden başlayan bir problem olabilmektedir. Kaka çocukların vücutlarından dışarıya bıraktığı kendilerine ait önemli bir parçadır ve bazen bununla vedalaşmak ve kendinden bir parça vermiş olmak kötü hissettirebilir, korkutabilir. Çocuğun yaşadığı kaygı küçük ya da büyük ne olursa olsun hafife alınmamalı ve anlaşıldığı hissettirilmelidir. Hepimizin en temel ihtiyacı kabul görmek ve anlaşılmaktır. Bu çocuklar için de aynı böyledir.

Nedenleri nelerdir?

Kaka tutma probleminin bir çok farklı sebebi olabilir. Psikolojik, çevresel ve ya biyolojik sebepler değerlendirilmelidir.

Tuvalet eğitimi sırasında yaşanan kötü deneyimler, ebeveynin tuvalet eğitimi sırasındaki tutumu,

Önemli olayların değişimlerin tuvalet eğitimi sürecine denk gelmesi (boşanma, taşınma, kaza, kayıp..),

Stres, aile içi sorunlar, yaşanan travmatik bir deneyim, Korku, kaygı, aşırı kontrolcü mükemmeliyetçi ebeveyne karşı koyma kontrol etme isteği vb. durumlar,

Yaşanan kabızlık sorunu sonrası “acıycak” düşüncesiyle bırakmak istememe ve ardından tutmaya bağlı devam eden kabızlık ve acıma döngüsü gibi durumlar kaka tutmanın sebepleri arasında yer almaktadır.

Ne yapılmalı?

-Öncelikle sorunun biyolojik mi yoksa psikolojik kaynaklı mı olduğu teyit edilmelidir. Buna göre daha sağlıklı bir yol haritası belirlenebilir.

-Ebeveynin tutumu bir diğer önemli meseledir. Yapması için zorlamak, uzun saatler tuvalete oturtup yapmasını beklemek, uzun uzun bu konudan konuşmak, başkalarının yanında ve ya aile içinde bu konudan çokça bahsetmek meseleyi daha da içinden çıkılmaz bir hale sürükleyecektir. Bunun için olabildiğince kaka muhabbetini ortadan kaldırmak, neden yapmıyorsun, acımayacak, korkma gibi söylemlerden uzak durmaya çalışmak yardımcı olacak adımlar arasındadır.

-Ödül / ceza sistemi diğer konularda olduğu gibi bunda da pek işlevsel bulunmamaktadır. Zaman zaman geçici çözüm vermekle birlikte çoğu zaman durumu geriletir daha da travmatik hale dönüştürebilir.

-Klozetten korkan bir çocuksa ona uygun aparatlarla desteklenebilir. Bazen klozetin içine düşmekten korkmadan dolayı tuvalete oturmak istemeyen kakasını bırakmak istemeyen çocuklar için yanlarında tutunup güvende hissedebilecekleri bir şey veya ayaklarının altına basamak şeklinde bir tabureyle desteklemek iyi hissettirmektedir.

-Çıkışı kolaylaştırıcı besinlerle beslemek kabız olma riskini azaltmaya ve acımadan kakayı bırakmasına destekleyici olacaktır.

-Kitaplardan yaşına uygun hikayelerden destek almak bir diğer seçenek olabilir.

*Problemin devam etmesi halinde bir uzmandan destek istemek yardımcı olacaktır. Oyun terapisi ve EMDR bu konuda çocuklarla çalışılan işlevsel terapilerdendir.

Burçak ERİTMEN YEŞİLTAŞ
Psikolog/Aile Danışmanı