Teknolojinin yaşamımıza katmış olduğu renkleri ve faydaları görmezden gelmek mümkün değil. Bilgisayarsız, tabletsiz, akıllı telefonsuz bir hayat artık düşünülemez.
Teknolojinin lüksten çok zorunluluk halini aldığı bu dönemlerde ‘’teknoloji bağımlılığı’’ kavramı da daha çok karşımıza çıkmaya başladı. Özellikle pandemi dönemiyle birlikte ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili yakınmaları en fazla bu yönde oluyor. Telefonu elinden alamıyorum… Bilgisayarın, oyunun başından kalkmıyor… gibi söylemleri ebeveynlerden çok sık duyar olduk. Peki çocuklar neden ekrana bu kadar bağımlı oluyor? Sosyal medya, oyun vb. sektörler bireyleri daha fazla ekran başında tutabilecek şekilde geliştiriliyor. Ebeveyn olarak bu sektörle başa çıkmanız oldukça güç görünse de bu sektörün müdahale edemeyeceği bir ev ortamınız var. Teknoloji bağımlılığı evde başlayan bir süreçtir bundan dolayı anne ve babalara, çocuk yetiştiren herkese büyük sorumluluk düşüyor. Ve her şeyden önce acaba çocukları biz mi teknoloji bağımlısı yapıyoruz? Bunu iyice düşünmek gerekiyor.
Ebeveynler erken yaşta telefon, tablet kullanabilen çocuklarına dahi gözüyle bakıyor ve bu gurur duyacakları bir durum haline getiriliyor.’’ Bizim çocuk okuma yazma bilmiyor ama geçen gün telefondan kimsenin yardımı olmadan babasını aradı ileride çok başarılı olacak bu çocuk.’’ Oysa erken yaşta telefon, tablet kullanması bizim için bir zeka göstergesi değildir. Çünkü teknoloji her yaştan, her zeka düzeyinden bireylerin kullanabileceği donanımda tasarlanmıştır. Aksine 0-6 yaş aralığında çocukların çok fazla ekrana maruz kalması dil-bilişsel-sosyal gelişimini geciktirebilir, öğrenmeyi engelleyebilir.
Teknoloji çocukların dadısı değildir. Ağladığında sussun, işiniz olduğunda kenarda otursun, yemek yemediğinde yesin diye teknolojiyi kullanmak ne kadar doğru? Bu tavrımız çocukları daha bağımlı hale getirir ve istenmeyen davranışları da pekiştirilmiş olur. Ağlayan çocuğun elinde telefon, uykuya direnen çocuğun önünde çizgi film, yemek yemeyen çocuğun elinde tablet… her ne kadar kısa vadede işinizi kolaylaştırsa da uzun vadede çocuklar bağımlılığa sürüklenmiş oluyor.
Peki ne yapmalı?
Çocuk teknolojiyle daha tanışmadan önce sınırlar ve kurallar koyulmalı. Eğer ki bunları yapmakta geç kaldıysak zaman planı yapmakta fayda var. Nedir bu zaman planı? Çocukla ebeveynin birlikte oluşturduğu, çocuğun hafta içi ve hafta sonu ekrana hangi saatlerde, hangi sürelerle ulaşacağını belirleyen bir sözleşme. Siz sözleşmeye ne kadar sadıksanız çocukta o kadar sadık kalacaktır. Yani; bu seferlik sözleşme dışındaki saatte oynamanı kabul ediyorum demek, çocukta; bu sözleşme kurallarının çokta bir önemi olmadığı izlenimi yaratacaktır.
Çocuklara yapabilecekleri, vakit geçirebilecekleri değişik bir seçenek sunulmadıkça ekran başından kaldırmak pekte mümkün olmayacaktır. Bunun içinde çocuklarla yapabileceğiniz keyif alabilecekleri aktiviteler bulmak önemlidir.
Çocuklar öğütlerden pek hoşlanmazlar. Kendilerine söylenilenden çok gözleriyle gördükleri şeyleri yapmaya daha çok meyillidirler. Çocuğunuzun teknoloji kullanımını azaltmaya çalışırken, siz teknoloji kullanımınızı azaltmıyorsanız bu okuduklarınızın hiçbir anlamı olmayacaktır.
Unutmayın ki yetişkinlerin doğru yönlendirmesiyle mantıklı sınırlandırmalar koyması ile kullanılan teknoloji çocukların gelişimini olumlu etkiler. Olumlu etkilerden faydalanmak çocuklarınız ve sizler için daha iyi olacaktır.