İlişkiler söz konusu olduğunda hepimiz mutlaka tekrar eden döngüleri dinlemişizdir. Gerek arkadaş ortamımızda gerek profesyonel yaşantımızda ilişkiler her zaman önemli bir yer tutar.

İlişki içerisindeyken veya ilişki sonrasında 'Hep aynı şeyleri yaşıyorum' 'Bu seferki de onun gibi çıktı' 'Oysa onu a kişisinden çok farklı zannetmiştim halbuki aynılarmış' 'Niye sürekli aynı insanları çekiyorum anlamıyorum' gibi yakınmaları sıklıkla duyuyor olabiliriz.

İlişki içerisindeyken kişi ne kadar rahatsız olduğu bir şey olsa da bu ilişkiyi devam ettirebiliyor. Veya aynı örüntü -yani rahatsız olduğu durum- karşısındaki partneri değişse de devam edebiliyor. Kıyafet konusunda kontrolcü yapıya sahip biriyle birlikte olan kişi bu sebepten partnerinden ayrılsa da bir sonraki partneri arkadaşları konusunda kontrol sağlamak isteyen birisi olabiliyor veya fiziksel şiddet gördüğü için ilişkisini bitiren kişi bir sonraki ilişkisinde duygusal ve psikolojik şiddete maruz kalabiliyor. Bazen ne kadar şekil değiştirse de aynı şeyi farklı şekillerde yaşayıp döngüyü tekrar edebiliyoruz.

Bunların sebepleri kişinin ebeveynleriyle kurduğu ilişki, çevresinde uzun dönem boyunca gözlemlediği ilişki türleri ve yaptığında onay alan davranışları olabilir. Kişi ona bilindik ve tanıdık gelen duyguyu/durumu seçip onu zorlasa da bu ilişkiyi devam ettirebiliyor, bilinmeyen ve tanınmayan duygu ise kişiyi korkutup geri çekebiliyor.
Romantik ilişkilerimizde diğer tüm ilişkilerimizde de olduğu gibi ilk kurduğumuz ilişkinin bir benzerini devam ettiriyoruz aslında. Buradaki birincil bakımverenimiz ile kurduğumuz ilişkimiz dünyayı algılamamızın ve diğer ilişkilerimizin temellerini atıyor. Bağlanma stilimiz hayatımızda farkında olmadığımız kadar çok şeyi etkileyebiliyor.
Kişinin çocukluğunda ebeveyniyle kurduğu ilişkide ihtiyaçlarının karşılanacağından eminse ve ebeveynlerini güvenli bir dayanak olarak görüp dünyayı keşfetmeye hazır hale gelebiliyorsa kurulan ilişki sağlıklı ve güvenlidir. Bu da kişinin ileriki hayatında kuracağı ilişkilerde güvenli bir ilişki tarzı edineceğini gösteren temel işaretlerdendir. Güvenli bağlanma stiline sahip olan kişiler sevilebilir olduklarına inanırlar ve ihtiyaçlarının karşılanacaklarını düşündükleri için ihtiyaçlarını dile getirmekten çekinmezler, düşündüklerini ve hissettiklerini kolayca ifade edebilirler. İletişime açık ve karşı tarafın ihtiyaçlarına duyarlıdırlar. Levine ve Heller, kişinin ne kadar güvenli bir bağ kurduysa o kadar bağımsız olabileceğini ‘Bağımlılık Paradoksu’ ile ifade eder. Kişi karşındakinden ne kadar eminse o kadar kendi gibi davranabiliyor, korkusuzca –hareketlerini karşısındakine göre şekillendirmeden- olduğu kişiliğiyle bir ilişki yaşayabiliyor.
Ancak kişinin ebeveyniyle kurduğu ilişki güvensiz bir ilişkiyse bu kişinin romantik ilişkilerinde kaygılı veya kaçıngan bir tutum sergileyebileceğini gösteriyor.
Kişi ebeveyniyle kurduğu ilişkide eğer ihtiyaçlarının karşılanıp karşılanmayacağından emin değilse, ebeveyninin ruh haline göre bazen karşılanıyor bazen karşılanmıyor ise veya ebeveyni kendiyle ilgili olumlu bir durum olduğunda çok mutlu olup kişiye tüm mutluluğunu yansıtıyor ve olumsuz bir durum yaşadığında tüm mutsuzluğunu kişiye yüklüyorsa bu kişinin ileride kuracağı romantik ilişki kaygılı bir bağlanma stiliyle olabilir ve çoğu zaman karşısındakinin hissettikleri, yaptıklarına göre şekil alır ve bu da kişinin zihninin sürekli partneriyle meşgul olmasına neden olup kişinin özgürce hareket etmesini engeller.
Kişilerin ebeveyniyle kurduğu ilişkide ihtiyaçları karşılanmıyorsa, duygusal olarak sevilme duygusunu ebeveyninden hissedemiyorsa bu kişilerin ileride kuracağı ilişkilerde kaçıngan bağlanma stiliyle ilişki kurma olasılığı yükseliyor. Ve kurduğu ilişkilerde sürekliliğin olmadığı, yakınlığın ve bağlanmanın onlara korkutucu geldiği durumlar yaşayabiliyorlar. Kişiler partnerlerini ne kadar sevse de yakınlık arttıkça geri çekilmeye başlayabiliyorlar.
Bildiğimiz örüntüyü tekrar etme eğilimini yaşımız ne kadar ilerlese de devam ettiriyoruz. Bize tanıdık ve bilindik gelen duygu/durumlar, bizi zorlayacak değişmek için çabalamamızın gerektiği kurmak istediğimiz ilişki tarzı yerine benzer ilişki kurma sebeplerimiz olabiliyor.
Kurduğunuz ilişki tarzını fark edebilmek ve değiştirebilmek için psikoterapiye başvurabilir, gelişmek için bir adım atabilirsiniz.



Sena ÖZ
Psikolojik Danışman