Genellikle anne babalar ergen ile iletişim kurmakta zorlanmaları nedeniyle destek arayışına girerler. Ergen hayatındaki değişimleri, anne ve baba ise değişen çocuğunu anlamakla uğraşır. Genç ile sağlıklı iletişim kurmak, onun sağlıklı bir gelecek kurması için çok önemlidir.
Ebeveynler iletişim kurmak istediklerinde çocuğun konuşmaya istekli olduğu bir zamanı kollamalıdır. Çocuğa zorla bir şeyleri anlatmak konuşmanın nasihate dönüşmesine neden olur. Ortamın rahat olması sağlanmalı ve konuşma resmi havada geçmemelidir. Önce genci dinlemek gerekir. Gençler ergenliğin doğası nedeniyle ders verilmesinden ve uzun nasihatler dinlemekten hoşlanmazlar. Nasihatlere kulak verirlerse özelliklerin tehlikeye gireceğini düşünürler ve kendi kararlarıyla başarısız olmayı tercih edebilirler. Ancak yine de tavsiyelerde bulunmalı ve onları uyarmalıyız. Çünkü her şeye rağmen yapmak istemezlerse de bizi dinlerler.
Gence üstten bakarak gururlu ve katı tavır almamak, doğal, samimi ve dürüst olmak gerekir. Ebeveynler çocuğun yaptığından emin oldukları şeyi "sen mi yaptın?" diyerek sorgular bir tavır ile yaklaşırsa bu durum çocuğu yalana itebilir. "Senin yaptığını biliyorum”" şeklinde dürüst bir açıklama yerinde tavırdır. Daha iyi bir iletişim kurulması için ergenin de cevap vermesi gerekir. Bu nedenle suçlayıcı, yalana iten sorulardan ziyade “… konusunda ne düşünüyorsun?, ….sebebi ne? “, “Bana verdiğin sözü tutmayınca ne hissettin?" gibi sorular sorulmalıdır. Böylece genç doğru ve samimi cevaplar verecektir.
Aşırı tepki vermemek ve onları suçluluk hissine sokmamak onlara saygı göstermek gerekir. Ergenin hatalarını kusurlarını konuşmak yerine; olumlu sözlerle konuşmaya girmek iletişim kanallarını açacaktır. Ör: "Sen her zaman herkese karşı merhametli, dikkatli ve düşüncelisin. Kardeşine davranışın beni şaşırttı ve üzdü" demek daha doğrudur. Ergenin kusurları yanında olumlu taraflarının da anne-baban tarafından fark edildiğini gören ergen gururlandır.
Gençler yetişkinlerle aynı fikri paylaşmayı beklemezler ve aksine zıt düşmeyi isterler. Çünkü yeni geliştirdikleri soyut düşünme yeteneklerini kullanmak isterler. Yorumları radikal denecek kadar açık fikirli, sisteme karşı ve hatta her şeyi boş gören tarzda olabilir. Bu da aileleri korkutur. Ergenin düşüncelerinden çok davranışlarına bakmalıdır. Sergilenen davranışlarla ileri sürülen fikirler aynı değildir.
Çocuğumuzun anlattıklarını başkalarına aktarmamalı, alay veya aşağılama konusu yapmamalıyız, güvenini kaybetmemeliyiz. Eşle paylaşması gereken bir konu varsa; bunu çocuğun kendisinin anlatması daha uygun olacaktır. Bu sırada çocuğa yanında olduğumuzu ve yardımcı olacağımızı söylemeli ve kendisinin anlatması konusunda teşvik etmeliyiz. "Eğer babana/annene söylemekten çekiniyorsan o zaman ben söylemek zorundayım. Ama ben söylerken sen de yanımda olmalısın" diyerek durumu açıkça anlatmalıdır.
Gence çocuk muamelesi yapmadan olumlu düşünmeye teşvik etmek önemlidir. Bu yaşlarda bir genç için, arkasında ona güvenen bir aileyi hissetmesi çok önemlidir. Günde en azından 1 defa ekrandan uzak olumlu konuların konuşulduğu bir sofrada muhabbet içinde yemek yeyip sohbet etmek aile dinamiğine olumlu katkılar sağlayacaktır.
Uzman Klinik Psikolog
Rüya Dilara Yıldırım
Kaynakça
Saygılı, S. (2002). Anne-Babalar Gençlere Nasıl Davranmalı? Ergenlik Sorunları. Elit Yayınları