Günlük yaşantımızda veya iş ortamında insanlarla iletişim kurarken, düşündüklerimizi, hissettiklerimizi paylaşırken bazen kendimizi doğru bir şekilde ifade edemiyoruz. İletişim içinde bulunduğumuz bireyleri kırmak istemediğimiz halde kullandığımız dille karşımızdaki insanı incitebiliyor, bunun yanında da çoğu zaman hissettiklerimizi ve düşündüklerimizi tam anlamıyla doğru ifade edemeyebiliyoruz. Bu yazıda sizlere kendimizi ifade ederken kullandığımız dilin sağlıklı bir iletişim için oldukça önemli yer tuttuğunu ve günlük yaşamda doğru, anlaşılır bir iletişim kurabilmek için kendimizi ifade ederken kullandığımız sen dili ve ben dili konusundan bahsedeceğim.

Ben Dili Nedir?
Ben dili tamamen kendinizi ortaya koymak ve karşınızdaki kişiyi yok saymanız, kendinizi ifade ederken tüm herkesi etkisiz olarak aldığınız narsistik bir yapı kaynaklı olmadığını bilmeniz gerekir. Bizler genellikle ben dili denilince; kendi düşüncelerimizi, rahatsızlığımızı ve aklımızdan geçeni karşımızdaki kişiyi suçlamadan, ona yer vermeden kendi üstümüzden ifade etme olarak biliyoruz. Elbette ki bu bilgi yanlış değil lakin biraz eksik bir bilgidir. Bunu bir örnekle açıklayalım: şöyle düşünelim ki bir olay yaşadığımızda sürekli olarak rahatsız duyduğumuz yeri veya karşı olduğumuz yere çoğumuz ‘’BEN böyle olmasını istemezdim, BEN bunu, onu yapabilirim, BEN bunu böyle düşünüyorum, BEN bununla ilgileniyorum. BEN bunu seviyorum. BEN buna üzüldüm’’ şeklinde tepkiler, cevaplar verebiliyoruz. Bu cevaplar karşınızdaki kişiye, sen ne söylersen söyle, ne düşünürsen düşün ben daha çok önemliyim, benim istediğimin olması gerekiyor, bu yüzden huzursuzum, mutsuzum ve senin herhangi bir önemin yok mesajı verebiliyor. Eğer ki ben dilini bu şekilde kullanmıyorsanız çok doğru anlamışsınız demektir. Çünkü ben dili kullanmakta ki amaç karşı tarafı suçlamak ve ona kendini değersiz hissettirmek değil, ben merkezciliğe dönüşmeden karşı tarafla iletişim kurabilmektir.

Ben dilinde sadece eksene kendinizi almamanız gerekir, bu eksen cümlenin yarısında kendi duygunuzu ifade ederken diğer yarısında karşı taraftan dolayı böyle olduğu algısı yaratmamalıdır. Örneğin sen bana böyle yaptığın için bende sana böyle şekilde karşılık verdim, bana böyle hissettirdiğin için bu şekilde oldu anlamı taşımaması gerekiyor. Olayın öznesi, fiili de sadece kendiniz olmalıdır. ‘’ ben böyle düşünüyorum, sanırım benim şu yaşanmışlığımdan dolayı böyle düşünen bir yapım var.’’ ‘’Sana öfkelendiğim için kırgın hissediyorum sanırım bu tavrımın iletişim kuramam ile bir bağlantısı var.’’ bu cümleleri hayatınıza uygularken fark edilmesi gereken en önemli nokta, ben dilinin hedefinde kendi duygunuza yer vermek ve hemen peşinde bu duygunun sonucunda yer alan davranışınızın sorumluluğunu almak yatıyor.

Sonuç olarak ben dilini kullanırken işiniz sadece kendi duygu, davranışlarınızın bağlantısı ve bunun nedenine başkasını katmadan açıklamak olmalıdır.

İletişimde Ben Dilinin Önemi
Hissettiğiniz duyguya yer vermeniz, karşı tarafın empati kurmasını, sizi daha iyi anlamasını kolaylaştırırken; en çok yapılan hata bu duyguyu senin yüzünden hissediyorum imajı yaratılmasıdır. Buna engellemeniz, ben dilini doğru kullanmanızı sağlayacaktır. Bu engeli ortadan kaldırmak için davranışlarınızın kendinizden kaynaklı bir durum olduğunun bilincinde olmanız gerekir. Davranışa sebebiyet veren başkaları olabilir ama nasıl davranacağınız yalnızca sizin yönetiminizdedir. Bunun sorumluluğunu almanız gerekir. Aslında duyduğunuz, hissettiğiniz duygunun, davranışa dönüşmesinin sizinle ilgili sebebi ne olabilir, sorusunun cevabı ben dilidir. O yüzden hissettiklerinize sürekli başkalarının sebep olması algısından çıkılmanız gerekir. Hiç kimse siz izin vermeden size bir şey hissettiremez. Ben dilini, duygu davranış ve düşüncelerin sorumluluğu alarak ifade ettiğinizde doğru bir kullanmış olursunuz. Bunun sonucunda da, ben dili kullanarak kendinizi dile getirdiğiniz bir tartışma veya kavga ortamı, pişman olacağınız geçmiş bir zaman değil anladığınız, anlaşıldığınız bir iletişim sağlamış olursunuz.

Sen Dili Nedir?
Sen dili ise, karşımızdakini suçlamayı ve yargılamayı sağlayan bir konuşma tarzıdır. Karşımızdaki insanın hoş görülmediğimiz, kabul etmediğimiz davranışlarına yönelik karşımızdaki insanı eleştirmeyi, suçlamayı içeren dildir. Sen dilindeki cümleler ikinci tekil şahsa göre çekimlenir yani '' sen bunu öyle yaptın onun için böyle oldu'' gibi ifade edilir. Sen dili davranışa, duyguya değil de kişiliğe yöneliktir. O yüzden de karşımızdaki insanı bize karşı savunmaya iter, karşımızdaki insanın kendini suçlu hissetmesine, bizi tam olarak doğru anlayamamasına sebep olur. Sen dili, genellikle tepkisel ve öç almaya yönelik davranışların ortaya çıkmasına yol açar.

Günlük hayatımızda iletişim kurarken sen dilini kullanarak yaptığınız suçlayıcı yargılayıcı iletişimi, ben dili ile üstü kapalı şekilde suçlayıcı hatta daha doğrusu kendinizi daha iyi ifade ederek konuşup, kişiyi değersiz saymaya çalışmadan iletişim kurmak karşınızdaki insanla daha sağlıklı bir iletişim içerisinde bulunmanızı sağlayacaktır.