2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Parasosyal Etkileşim
YAZI #7514 © Yazan Uzm.Psk.Damla KANKAYA | Yayın Ekim 2022 ÇOK OKUNUYOR
İnternet haberlerinde karşıma çıkmıştı. “Kocaeli'de bir vatandaş, Kurtar Vadisi dizisinin unutulmaz oyuncusu Çakır'ı dizideki ölümünün yıl dönümünde gazete ilanı ile andı (CHA, 2008).” ya da Aşkı Memnu dizisinin Bihter karakterinin dizideki ölüm tarihi hala her yıl ölüm yıl dönümü diye sosyal medyada en çok konuşulanların arasında yerini alıyor. “Twitter'da Bihter Ziyagil'in ölüm yıl dönümü ve ölüm sahnesi her sene olduğu gibi yine gündem oldu (Acar,2022).” Hepimizin kimi zaman izlediğimiz film veya dizilerde bir karakter ile özdeşleşip, kendimizi onun yerine koyup o bir sebepten mutlu olduğunda mutlu olup, o üzüldüğünden üzüldüğümüz olmuştur. Filmin sonunda sevdiğimiz karakter öldüğünde oturup ağladığımız olmuştur. İster istemez o karakter ile bir bağ kurmuşuzdur.
Gelişimsel açıdan özdeşim kurma ve rol model alma çok önemlidir. Nitekim öğrenme psikolojisinin önemli isimlerinden Bandura’da sosyal öğrenme kuramında, özdeşim kurma ve rol model alma yolu ile öğrenmenin çocuğun gelişimde önemli bir etkisi olduğundan bahsetmektedir. Ego psikolojisinde de, özdeşim kurma önemli bir savunma mekanizması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireyler başarılı buldukları, rol model aldıkları kişileri kendileriyle özdeşleştirirler. Örnek aldıkları, başarılı buldukları kişileri rol model alırlar, bu insanlar ile özdeşim kurarlar. Bunu da günümüz teknolojisinde zaman zaman medya karakterinde bulabilirler. Sahnede bir karakter vardır ve kişinin yapmak isteyip yapamadıklarını, başarmak isteyip başaramadıklarını yapabilmektedir.
İlerleyen teknoloji ve bireyselleşen insan bu özdeşim kurma halini doğal çevreden, medyaya çevirebilmektedir. Medya bireylere, ideallerdeki karakterleri sunmaktadır. Bu durumda da birey, medya karakteri ile simgesel bir ilişki kurabilmektedir. Bu ilişkinin literatürdeki adı ise parasosyal etkileşimdir. Parasosyal etkileşim kavramı ilk olarak Horton ve Wohl tarafından 1956 yılında kullanılmıştır (Batıgün ve Sunal, 2017). Parasosyal etkileşim ile ilgili olarak alanyazısında pek çok tanım bulunmaktadır. Parasosyal etkileşim bireyin medya karakterinden etkilendiği, medya karakterinin ise bu etkilenmeden haberdar olmadığı tek yönlü sembolik bir etkileşimdir (Orhan ve Taştan, 2019). Parasosyal etkileşim, bireylerin kurgusal karakterler ve bu karakterlerin yaşadıkları senaryolar ile kurulan etkileşimdir (Bulut, 2020). Parasosyal etkileşim, kimi zaman bir dizi karakteri kimi zaman sosyal medya fenomenleri olabilmektedir.
Bireylerin sahip oldukları kültür, parasosyal etkileşimin kalitesinde etkili olmaktadır (Kaya, 2020). Parasosyal etkileşim, bireyin eğitim seviyesi, sosyo-kültürel yaşamı, sosyoekonomik düzeyi gibi etkenlere bağlı olarak birçok karakterle kurulabilmektedir (Güven, 2019). Bireyler kendine benzeyen karakterler ile fazlasıyla etkileşim kurabilmektedir (Arslan, 2013). Bireyler simgesel olarak ilişki kurdukları bu karakterleri sanki ailelerinden, arkadaşlarından, sosyal çevrelerindenmiş gibi içselleştirmekte ve benimsemektedirler. Ayrıca parasosyal etkileşim kurmada en önemli unsur, bireyin medya karakterine duyduğu güvendir ( Aytulun ve Sunal, 2020). Parasosyal etkileşim bireylerin var olan değerleri üzerinde büyük bir etkiye sahiptir (Teke ve vd, 2021). Ayrıca parasosyal etkileşim düzeyleri yükseldikçe dizilere bağlanma da artmaktadır (Aytulun, 2015).
Parasosyal etkileşimde bireyler, beğendikleri medya karakterinin başından geçenleri izlemekten keyif almaktadırlar, onların yaptıklarını, söylediklerini değerlendirirler, beğendikleri karakterleri hep izlemek isteler (Aytulun, 2015). Parasosyal ilişkinin gücü, bireyin kavrayışında ve ya içsel süreçlerindeki anlamlara bağlı olarak belirlenmektedir (Gleich’den akt. Orhan ve Taştan, 2019). Parasosyal iletişim kurduğu karakter, bireyin yaşamında anlamlı bir yer kaplıyorsa, karakterin başına kötü bir olay geldiğinde ya da karakter öldüğünde kişi somut duygusal tepkiler verebilmektedir (Orhan, 2018).
Parasosyal etkileşim terimi, ilk olarak Horton ve Wolh (1956) tarafından kullanılmıştır (Chandley ve Munder’den akt. Güven,2019). Literatür genel olarak pozitif bir şekilde ele alınmıştır ve çoğunlukla birey ile en sevdiği kurgusal medya karakteri ile kurulmaktadır ancak bazı çalışmalarda sevmediği ya da nötr olduğu karakterler ile de kurulduğu belirtilmektedir (Arslan,2013).
Parasosyal etkileşimde bulunulan karakter, geçmişten günümüze her zaman olduğu gibi, bireyin yaptıklarında kendini bulduğu, kitlelere liderlik eden, kahramanca davranan ülküsel bir karakterdir (Güven,2019). Ayrıca kurgusal medya karakterinin çekiciliği parasosyal etkileşim kurmada etkilidir (Arslan,2013). Parasosyal etkileşim tek yönlü olarak görülse de medya karakteri ile duygusal bir etkileşim oluşturmaktadır (Aytulun ve Sunal, 2020). Parasosyal etkileşimin uzun sürmesiyle parasosyal ilişki ortaya çıkmaktadır (Schmid ve Klimmt’den akt. Aytulun ve Sunal,2020).
Uzman Klinik Psikolog Damla Kankaya
Psikolog Ezgi Şahin

Kaynakça
Acar, E. (2022, 24 Haziran). Aşk-ı Memnu Bihter Ziyagil Ölümünün Kaçıncı Yıl Dönümü? https://www.haber24.com/ask-i-memnu-bihter-ziyagil-olumunun-kacinci-yil-donumu adresinden edinilmiştir (Erişim Tarihi 27.09.2022).
Arslan, Ö. (2013). TV dizilerinde yer alan karakterler ile kurulan parasosyal etkileşim: Bağlanma biçimleri ve yalnızlık açısından bir inceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Aytulun, G. (2015). Ergenlerde parasosyal etkileşim: İnternette gerçek benlik, kendilik algısı ve sosyal kaygı arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Batıgün, A. D. , Sunal, A. B. (2017). TV dizilerinde yer alan karakterlerle kurulan parasosyal etkileşim: Evlilik doyumu, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler açısından değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi, 32(79), 52.
Bulut, S. (2020). Ağ toplumunda parasosyal etkileşimi twitter kullanıcısı yorumları üzerinden değerlendirmek. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 5(2), 43-59.
CHA. (2008, 8 Nisan). Çakır'ı unutmadık, acımız büyük https://www.haberturk.com/medya/haber/66230-cakiri-unutmadik-acimiz-buyuk adresinden edinilmiştir (Erişim Tarihi 27.09.2022).
Güven, F. (2019). Medya kahramanı ile kurulan parasosyal etkileşim bağlamında kültür ve sürdürülebilirliği. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi , 12 (28), 956-969.
Kaya, T. (2020). Parasosyal etkileşim bağlamında bir alılmama analizi: İstanbullu gelin dizisi Tanyıldızı, N.İ ve Şahin, Y.D. (Ed.), Güncel Sosyal Bilimler Araştırmaları (s.37-58) içinde. Akademisyen Kitabevi.
Orhan, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin dizi karakterleri ile kurdukları parasosyal ilişkideki iki etken: psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırklareli.
Orhan, S.ve Taştan, N. (2019). Parasosyal ilişki kurma nedeni ve nasılı: psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu açısından bir inceleme. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 10-20.
Teke, E. , Dilmaç, B. , Yavuz, B. (2021). Üniversite öğrencilerinin algıladıkları değerler, parasosyal etkileşim düzeyleri ile bilişsel ve davranışsal ilişki düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(36), 1-1.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Damla KANKAYA Fotoğraf
Uzm.Psk.Damla KANKAYA
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi22 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Damla KANKAYA'nın Makaleleri
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Parasosyal Etkileşim' başlığıyla benzeşen toplam 2 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Sanat Terapisi Ocak 2024
► Panik Atak Geliyorum Der mi? Ağustos 2023
► Akran Zorbalığı ÇOK OKUNUYOR Ağustos 2023
► Çaresizlik Öğrenilir mi? Haziran 2023
► Psikolojik İlk Yardım Mayıs 2023
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:50
Top