MOBBİNG “İŞYERİNDE PSİKOLOJİK TACİZ”




İŞ HAYATININ GELİŞMEYE BAŞLADIĞI VE REKABET ORTAMININ DOĞDUĞU DÖNEMLERDE ŞİDDETİNİN ARTTIĞI BİR KONUDUR.
GENELDE BİR ÇOK İŞYERİNDE OLMASINA KARŞIN GİZLİ OLMAKLA BİRLİKTE BİR ÇOK KİŞİ DURUMUNUN FARKINDA DEĞİLDİR.
MOBBİNG’İN TANIMI VE SÖZCÜK ANLAMI



SÖZCÜK ANLAMI ;




PSİKOLOJİK ŞİDDET
BASKI
KUŞATMA
TACİZ
RAHATSIZ ETME
SIKINTI VERME
DUYGUSAL SALDIRI GİBİ ANLAMLARA GELMEKTEDİR.


MOBBİNG’İN BELİRLEYİCİ ÖZELLİKLERİ NELERDİR ?


MOBBİNG, GENİŞ ANLAM İÇERİĞİNE KARŞIN ÇOĞU ÜLKEDE “İŞYERİNDE MOBİNG” KARŞILIĞI OLARAK KULLANILMAKTADIR.
HER İŞYERİNDE ÇALIŞANLARIN SİNİRLERİNİN BOZUK OLDUĞU, STRESLİ OLDUĞU, KIZGINLIĞIN DAVRANIŞLARA YANSIDIĞI ZAMANLAR OLABİLİR. GÜNLÜK BU TÜR DAVRANIŞLAR , GEÇİCİ TÜRDEN DAVRANIŞLAR , TARTIŞMALAR TEK BAŞINA MOBİNG’İ OLUŞTURMAZ.
MOBİNG DE DAVRANIŞIN KAYNAĞI OLAY DEĞİL KİŞİYE ODAKLANMIŞTIR.




MOBBİNG’İN BELİRLEYİCİ ÖZELLİKLERİ NELERDİR ?

BELİRLEYİCİ ÖZELLİKLERİ;



KASITLI OLARAK YAPILMASI

SİSTEMATİK OLARAK TEKRARLANMASI

EN AZ ALTI AY SÜRELİ OLARAK DEVAM EDİYOR OLMASI.





MOBBİNG’ İN AMACI NEDİR ?



AMACI BİR İŞ YERİNDEKİ KİŞİ YADA KİŞİLERİN ÜZERİNDE SİSTEMATİK BASKI YARATARAK AHLAK DIŞI BİR YAKLAŞIMLA, İŞ PERFORMANSINI VE DAYANMA GÜCÜNÜ YOK EDİP İŞTEN AYRILMASINI SAĞLAMAKTIR.



MOBBİNG KİMLERİN BAŞINA GELEBİLİR ?

ARAŞTIRMACILARININ BULGULARINA GÖRE, MOBBİNG MAĞDURLARININ AYIRT EDİCİ BİR ÖZELLİĞİ BULUNMAMAKTA, HERKESİN BAŞINA GELEBİLMEKTEDİR.
KLİNİK PSİKOLOGLAR İSE MAĞDURLARIN YÜKSEK KORKU VE ENDİŞE DÜZEYLERİNE İŞARET ETMEKTEDİR.
MAĞDURLAR, HAKKINI ARAMAKTAN, KENDİNİ SAVUNMAKTAN ÇEKİNEN VE ÇATIŞMANIN UZAĞINDA KALMAYA ÇALIŞAN, DÜRÜST VE İYİ NİYETLİ KİŞİLİK YAPISI GÖSTERMEKTEDİRLER.
MAĞDURLARIN İYİ NİYETLİ VE İÇE KAPANIK OLMALARI PSİKOLOJİK TACİZ UYGULAYAN KİŞİLERİ HAREKETE GEÇİRMEKTEDİR.
GEÇMİŞTE MOBBİNG KAVRAMI



ETHOLOG LORENZ’İN 1960 YILINDA “BÜYÜK BİR HAYVANIN TEHDİDİNE KARŞI DAHA KÜÇÜK HAYVANLARIN GÖSTERMİŞ OLDUĞU TEPKİ” İÇİN MOBBİNG KAVRAMINI KULLANDIĞI GÖRÜLMEKTEDİR. DAHA SONRA İSVEÇLİ BİR PSİKOLOG, BU KAVRAMI “KÜÇÜK BİR GRUBUN TEK BİR ÇOCUĞA KARŞI GÖSTERMİŞ OLDUĞU YIKICI DAVRANIŞLAR” İÇİN KULLANMIŞTIR (HEİNEMANN, 1972).



MOBBİNG KONUSUNDA İLK ARAŞTIRMA LEYMANN VE GUSTAVSSON (1984) TARAFINDAN YAPILMIŞ, İLK KİTAP İSE LEYMANN (1986) TARAFINDAN YAYINLANMIŞTIR. LEYMANN, MOBBİNG KAVRAMINI, “ÇALIŞANLARIN BİRBİRİNE KARŞI UYGULADIKLARI PSİKOLOJİK ŞİDDET”İ İFADE ETMEK İÇİN KULLANMIŞTIR. EİNARSEN VE RAKNES (1997)



BU ŞİDDETİN BİR VEYA BİRDEN FAZLA ÇALIŞAN TARAFINDAN BELLİ BİR KİŞİYE KARŞI TEKRARLI BİR BİÇİMDE, BİLİNÇLİ VEYA BİLİNÇSİZ BİR ŞEKİLDE UYGULANAN DAVRANIŞ OLARAK TANIMLAMIŞLARDIR. BU DURUMUN MAĞDUR AÇISINDAN, RAHATSIZLIK VERİCİ, SIKINTI VE ÜZÜNTÜ YARATAN, GURUR KIRICI VE İŞ PERFORMANSINI DÜŞÜREN ÖZELLİKLERİNİ VURGULAMIŞLARDIR (BAYRAK KÖK, 2006).





MOBBİNG’ İLK ORTAYA ÇIKIŞI



MOBBİNG OLGUSUNA İLK KEZ IŞIK TUTAN ALMAN ENDÜSTRİ PSİKOLOGU VE TIP BİLİMCİSİ DR. HEİNZ LEYMANN 45 AYRI MOBBİNG DAVRANIŞI TANIMLAMIŞ VE BU DAVRANIŞLARI DA ÖZELLİĞİNE GÖRE 5 GRUPTA TOPLAMIŞTIR.





1.GRUP: KENDİNİ GÖSTERMEYİ VE İLETİŞİM OLGUSUNU ETKİLEMEK.





ÜSTÜNÜZ KENDİNİZİ GÖSTERME OLANAKLARINIZI KISITLAR, SÖZÜNÜZ SÜREKLİ KESİLİR, YÜZÜNÜZE BAĞIRILIR VE YÜKSEK SESLE AZARLANIRSINIZ, YAPTIĞINIZ İŞ SÜREKLİ ELEŞTİRİLİR.





2. GRUP : SOSYAL İLİŞKİLERE SALDIRILAR





ÇEVRENİZDEKİ İNSANLAR SİZİNLE KONUŞMAZLAR, KİMSEYLE KONUŞAMAZSINIZ, BAŞKALARINA ULAŞMANIZ ENGELLENİR, SANKİ ORADA DEĞİLMİŞSİNİZ GİBİ DAVRANILIR.



3. GRUP: İTİBARINIZA SALDIRILAR:



İNSANLAR ARKANIZDAN KÖTÜ KONUŞUR, ASILSIZ SÖYLENTİLER ORTADA DOLAŞIR, GÜLÜNÇ DURUMLARA DÜŞÜRÜLÜRSÜNÜZ, CİNSEL İMALAR YAPILIR.



4. GRUP: KİŞİNİN YAŞAM KALİTESİ VE MESLEKİ DURUMUNA SALDIRIŞLAR



SİZİN İÇİN HİÇBİR ÖZEL GÖREV YOKTUR, SİZE VERİLEN İŞLER GERİ ALINIR, SÜRDÜRMENİZ İÇİN ANLAMSIZ İŞLER VERİLİR, İŞİNİZ SÜREKLİ DEĞİŞTİRİLİR, SİZE MALİ YÜK GETİRECEK GENEL ZARARLARA SEBEP OLUNUR.



5. GRUP: KİŞİNİN SAĞLIĞINA DOĞRUDAN SALDIRILAR



FİZİKSEL OLARAK AĞIR İŞLER YAPMAYA ZORLANIRSINIZ, FİZİKSEL ŞİDDET TEHDİTLERİ YAPILIR, FİZİKSEL ZARAR, DOĞRUDAN CİNSEL TACİZ





MOBBİNGE UĞRAYANLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ İSE AŞAĞIDAKİ SIRALAMADA YERALMAKTADIR.






• İŞİNİ ÇOK İYİ, HATTA MÜKEMMEL YAPAN,




• İLİŞKİLERİ OLUMLU VE ÇEVRESİNDEKİLERCE SEVİLEN,






• ÇALIŞMA İLKELERİ VE DEĞERLERİ SAĞLAM, BUNLARDAN ÖDÜN VERMEYEN,





• DÜRÜST VE GÜVENİLİR, KURULUŞA SADIK,





• BAĞIMSIZ VE YARATICI,





• ZORBANIN YETENEKLERİNDEN ÜSTÜN ÖZELLİKLERE SAHİP OLAN.





• BAZEN DE İŞYERİNDE SESSİZ, İLETİŞİM KURAMAYAN İŞÇİLERE YÖNELEBİLİYOR.







• ZORBANIN GENEL ÖZELLİKLERİ İSE (LEYMAN) AŞIRI KONTROLCÜ, KORKAK, NEVROTİK VE İKTİDAR AÇLIĞI GİBİ NİTELİKLERLE TANIMLANIR.




MOBBİNG UYGULAYAN KİŞİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ



LEYMAN’A GÖRE ;


Birisini bir grup kuralını kabul etmeye zorlamak,
Düşmanlıktan hoşlanmak
Can sıkıntısı içinde zevk arayışı
Önyargıları pekiştirmek olarak sıralıyor.
MOBBİNG’İN KİŞİ ÜZERİNDEKİ PSİKOLOJİK ETKİLERİ NELERDİR?

STRES SEMPTOMLARI
ÖFKE VE ANKSİYETE
DEPRESYON
UMUTSUZLUK VE ÇARESİZLİK
PSİKOSOMATİK ŞİKAYETLER
MOBBİNG’İN KİŞİ ÜZERİNDEKİ PSİKOLOJİK ETKİLERİ NELERDİR?

UYKU BOZUKLUKLARI
SOSYAL VE AİLE İLİŞKİLERİNİN ZARAR GÖRMESİ
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
YAPILAN BİR ARAŞTIRMAYA GÖRE PSİKOLOJİK ŞİDDETİN BOYUTU

YÜZDE 18.2’Sİ FİZİKSEL TACİZ YA DA BU KONUDA GÖZDAĞI VERİLDİĞİNİ
YÜZDE 22.1’İ UYGUN OLMAYAN ŞAKALARA MARUZ KALDIKLARINI
YÜZDE 29.1’İ SORULARINA VE DİYALOG GİRİŞİMLERİNE CEVAP OLARAK SESSİZLİK YA DA ÜŞMANLIK GÖRDÜĞÜNÜ
YÜZDE 40.5’İ GÖRÜŞLERİNİN FİKİRLERİNİN İHMAL EDİLDİĞİNİ
YÜZDE 39.6’SI İSE ÇALIŞMALARININ VE EFORUNUN DEĞERİNİN DÜŞÜRÜLMEK İSTEDİĞİNİ BELİRTİYOR.
YÜZDE 37.1’İ SEVİYESİNİN ÜSTÜNDE VEYA YETENEĞİ DIŞINDA İŞ YAPTIĞINI
YÜZDE 40.7’Sİ HAREKETLE SATAŞMAYA MARUZ KALDIĞINI
YÜZDE 12.4’Ü CİNSEL TACİZE UĞRADIĞINI
YÜZDE 30.4’Ü İFTİRA YA DA DEDİKODU YAPILDIĞINI
YÜZDE 19.6’SI DİĞER ÇALIŞANLAR YA DA ÇALIŞMA GRUPLARI TARAFINDAN AKTİVİTELERDEN DIŞLANDIĞINI
MOBBİNG İLE NASIL BAŞA ÇIKILIR

PROFESYONEL BİR YARDIM ALIN.
KENDİNİZE KARŞI ACIMASIZ OLMAYIN.
OLUMSUZ DUYGULARDAN UZAKLAŞIN.
YAPTIĞINIZ İYİ ŞEYLERİ DÜŞÜNÜN VE OLUMLU OLMAYA ÇALIŞIN.
İNSANLARIN HATA YAPABİLECEKLERİNİ UNUTMAYIN.
ÖZGÜVENİNİZİ ARTTIRICI AKTİVİTELERE KATILIN.
BUNUN PSİKOLOJİK BİR SALDIRI OLDUĞUNU UNUTMAYIN.
SAVUNMA MEKANİZMALARI GELİŞTİRİN.
MOBBİNG UYGULAYAN KİŞİYE SÖZ VE DAVRANIŞLARINDAN RAHATSIZ OLDUĞUNUZU VE BU DAVRANIŞLARI DURDURMASINI SÖYLEYİN
OLAYLARI ARKADAŞLARINIZLA PAYLAŞIN.
ARKADAŞLARINIZIN OLAYLARA TANIKLIK ETMESİNİ SAĞLAYIN.
VERİLEN EMİR VE OLAYLARI MUHAKKAK KAYDEDİN.
OLAYLARI ÜSTÜNÜZE RAPOR EDİN.