Türkiye'de gençlerde madde bağımlılığı her geçen gün artıyor. Kullanım yaşı da gittikçe düşüyor. Genellikle önce sigarayla başlayan bağımlılık serüveninde aileye büyük roller düşüyor. Sosyal öğrenme çocuk için en önemli öğrenme biçimidir. Babası ve annesi sigara içen bir çocuğun ‘sigara zararlıdır çocuğum, sakın içme’ söyleminden ne kadar etkileneceği tartışılacak bir durumdur.
Ergenlerde sigara kullanımı sık görülmektedir. Kolay ulaşılabilir kullanım sıklığının bir nedeni olabilir. çocuğunuzu sigara içerken görebilirisiniz. Böyle bir durumla karşılaştığınızda soğuk kanlılığınızı korumalısınız. Bağırmak işe yaramaz. Nasihat dilini kullanmadan zaman zaman konuşmalısınız.
Madde kullanımına geçişte ilk basamaklardan olan sigaraya başlama nedenlerini şöyle sıralayabiliriz: Büyümenin bir sembolü olarak görülmesi, reklam ve filmlerin özendirici etkisi kız çocuklarında erkeksi olma hevesi, meydan okuma tarzı, arkadaş grubuna ayak uydurma çabası.
Sigarayla başlayan madde bağımlılığı çeşitli bağımlılıklarla devam edebilir. Çünkü ergenin, hatta çocuğun bağımlılık yaşı çocuk yaslara inmiş durumda, derdi sigara içmek değildir, özgüven gösterisi yapmak, belli gruplara dahil olmak dolayısıyla onlar gibi davranmaktır. Yapılan araştırmalara göre madde kullanmaya başlama nedenleri arasında şunlar belirtilmiştir. Arkadaş baskısı % 23.3, merak % 29.4, bir gruba ait olmak, sorunlara çözüm aramak % 27.1 veya sorunlardan kaçmak % 26.0, farklı görünme isteği, beğeni toplamak % 24.3, eğlenmek % 25.9.
Yani tüm bunlar ait olma isteği, meydan okuma durumu diğer maddelerle (alkol, esrar, uyusturucu, bali) sosyo ekonomik seviyeye göre değişip devam edebilir.
Nasıl anlıyabilirsiniz peki; bağımlılık yapıcı maddeleri kullananlar, aslında bir şekilde kendini belli ediyor. ‘Zehir’i kullanmaya başlayanlarda, bitkinlik, dalgınlık, uyuklama, uyku bozukluğu, konuşma güçlüğü, burun akıntısı, terleme, titreme, dengesizlik, gözde kanlanma, göz bebeğinde daralma, yüzde kızarma, soğukluk, kabızlık, ishal, mide-bağırsak yakınmaları, yürüme bozukluğu, solunum güçlüğü gibi birçok hastalık ortaya çıkıyor. Ayrıca ruhsal çöküntü olarak da; bakımsız dış görünüş, gerçek dışı konuşma, içe kapanma, aşırı para harcama, suç işleme eğilimi ve evden uzaklaşma görülebiliyor.
Çocuğun madde kullandığı tespit edilmesi halinde sakin olunmalı ’Paniğe kapılmayın, öfke ile hareket etmeyin, problemi görmezden gelmeyin, çocuğunuza kesinlikle kötü davranmayın ve suçlamayın ve hemen bir uzmana başvurun.
Esasında her deliğe girebilen tatlı dil, yani iletişim bu sorunun da üstesinden gelmeye yardım edecektir. Daha çocuğunuz bir maddenin kucağına sığınmadan siz onlara kucak açın. Eleştirmeden önce dinleyin ve her durumda yanlarında olacağınızı hissettirin ki hata yapıp, pişman olduklarında size geri dönebilsinler.