BİLİNÇALTI DERYASI
Sosyal yaşamımızda artık sokakta duyduğumuz bir kelime olan bilinçaltı tam olarak ne anlama geliyor? Bilinçaltı dediğimiz bir deniz bir deryadır. Alabildiğine bilgi ve hazine saklı olan bilinç dışımız çok fazla bilgi ve olay içermektedir. 3 yaşındaki yaşadığımız bir olayı hatırlamamız mümkün değilken bu olayın hiçbir etkisinin olmaması imkansız görünüyor.
Peki nereye gidiyor bu bilgiler? Ne zaman ortaya çıkıyor?
Sözgelimi 40 yaşına gelen bir insanı yöneten şeyler oldukça azdır. Artık özgür kendi kendisini yönetebilen birisi gibi görünür bizlere. Fakat durum hiç de böyle değildir. Onu yöneten çok güçlü bir şey vardır. Kişinin kendi bilinçaltı (bilinçdışı)dır. Çocukluğunda yaşadığı çoğu şey, belki anne ve babasıyla ilişki biçimi v.s. kişiyi yönetmeye devam eder. Konumu, yaşı ne olursa olsun kişiyi yönetmeye devam eder. Dil sürçmeleri, basit kazalar, yanlış anımsama, unutma, okuma yazma yanlışları da aslında bilinç dışımızın ürünüdür.
Siz beş katlı bir binaya çıkarken merdivenleri saymıyorsunuz ama bilinçaltınızda bu sayı biliniyor ve kaydediliyor. Aynı şekilde bebekliğimize dair anlıları bilinçaltı kayıtlarının arasında bulmak pekala mümkün. Bunlar nasıl mı gerçekleşiyor? Gözde bilimsel olarak “fovea hareketleri” isimlendirilen hareketler bulunuyor. Bu hareketler sayesinde göz devamlı çevremizi tarıyor ve aldığı bilgileri bilinçaltına atıyor. Bizler bu bilinçaltına gönderilen verilerin çok ama çok az bir kısmını hatırlayabiliyoruz. Burada önemli olan nokta bilinçaltına gönderilen verilerin karar verme ya da eyleme geçme aşamasında fikirlerimizi ve davranışlarımızı direkt olarak etkilemesi.
İşin korkunç yanı bilinçaltının tüm görüntü, ses, resimleri kaydetme özelliği 1900’lardan beri insanları yönlendirmek için kullanılıyor. İzlediğimiz bir filmde, dinlediğimiz bir şeyde veya reklamlarda verilmek istenen öğeler zannettiğimiz kadar masum değil.
Amerika’da yapılan bir araştırmada ilk olarak “bilinçaltı reklam” tanımlaması kullanıldı. Araştırmada takistoskop adı verilen cihazla filmlerin arasına “Cola İç” “Patlamış Mısır Ye” mesajları yerleştirildi. Bu mesajlar saniyenin 1/3000 kadar kısa bir sürede görünüyor ve her 5 saniyede bir tekrarlanıyordu. Bu filmin arkasından New Jersey’deki cola satışlarının % 18.1 ile % 57.5 arasında arttığı gözlemlendi. Bu araştırmanın ardından “bilinçaltı reklam ve yönlendirme” filmlerde, reklamlarda, dergilerde sık sık kullanılmaya başlandı.
Bilinçaltı reklamlarında en çok iki nokta üzerine vurgu yapılmaktadır: “ölüm” ve “sex” ya da “cinsellik”. Nedeni ise bilinçaltının “doğum” ve “ölüm” arketiplerine çok daha fazla duyarlı olması. Kısacası beyin, bu iki olaya daha fazla tepki veriyor. Sex mesajı doğum arketipinde, kill mesajı da ölüm arketipinde karşılanıyor. Mesela Kuzuların Sessizliği filminin kapağındaki kelebeğin üzerinde bir iskelet kafası var. Bu iskelet kafasının içinde ise çıplak kadın figürleri bunuyor. Yani doğum ve ölüm arketipleri birlikte kullanılarak etki arttırılmaya çalışılıyor.
Bunun dışında bilinçdışımızın çok fazla başrolde olduğu bir yer de rüyalarımızdır. Sembollerle zihnimiz bize bir şeyler anlatmaya çalışır. Evet bilinçaltımız çok derindir tıpkı buzdağının altta kalan büyük ve köklü kısmı gibidir. Hayatımızda cevap alamadığımız soruların veya nedensiz duygu ve davranışların temelini bu buzdağının derinlerinde bir uzman yardımıyla bulabilirsiniz. Kendinizi daha iyi tanıyıp davranışlarınıza içgörü geliştirebilirsiniz.