2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Ani Kalp Durması ve Ölüm
MAKALE #10091 © Yazan Dr.Mahmut AKYILDIZ | Yayın Aralık 2012 | 9,666 Okuyucu
Türkiye'de yaklaşık 60 bin kişi aniden ölüyor. Son yıllarda farkına vardığımız bu gerçek aslında çok ciddi bir sorun olarak, yıllardır hekimlerin üzerinde çalışma yaptığı bir alandır. Bu konu başlığının adı 'ani ölüm'. Ani ölüm aslında ani kalp durması ile eş anlama gelmektedir. Bu gerçekle geniş kitlelerin farkına varmasına neden olan olay ise çok talihsiz bir olaydır. 2003'te Konfederasyon Kupası yarı final maçında Kolombiya ile Kamerun arasında oynanan futbol maçının 72. dakikasında 28 yaşındaki oyuncu Marc Vivien Foe sahanın içinde aniden fenalaştı. Kameraların saniye saniye görüntülediği, milyonlarca insanın izlediği 'naklen ölüm' de Foe'ye yapılan müdaheleler sonuçsuz kaldı ve futbolcu milyonlarca insanın önünde hayatını kaybetti. İnsanlar sağlıklı, sahada mücadele eden bir futbolcunun aniden ölebileceğini hiç akıllarına getirmezken bu gerçek canlı yayında milyonlarca insanı adeta şok etmişti. Daha sonraki yıllarda bunun gibi talihsiz olaylarla karşılaşılmış ve en son Eskişehirsporlu genç futbolcu hayatını kaybetmesiyle tekrar gündemin ilk sıralarına oturmuştur.

Ani kalp durması olarak adlandırılan bu durum ne demektir. Daha önceye ait ölümcül bir hastalığı olmayan birinde, aniden ortaya çıkan ve şikayetlerin başlamasından sonraki 1 saat içerisinde oluşan ölüme, ani ölüm denilmektedir. Bu ölümlerin en önemli sebebi ani kalp durmasıdır ve genellikle kalp damar hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Ani kalp durmasının tetikleyen sebeplerin başında stresli yaşam, hipertansiyon, sigara ve alkol geliyor. Ani kalp durmasında ya kalp tamamen düz çizmesi ya da kalpte hareket olsa da nabza yansımaması şeklinde kendini gösterir. Bu durumla karşılaşıldığı anda aslında birçok müdahaleye rağmen hastanın kurtulma olasılığı çok azdır. Her yıl bu nedenle ölenlerin oranı kadınlarda yüzde 4,6, erkekler de ise yüzde 4 artmaktadır. Ani kalp durması sonucu Amerika'da yılda 300-400 bin arası insan hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde ise kesin bir veri olmamakla birlikte bu sayının 60 bin civarında olduğu düşünülmektedir.

Ani kalp durması riski 0-6 aylık bebeklerle 45-65 yaş arasındaki erişkinlerde daha yüksektir. Ani ölümlerin yüzde 80'inin sebebi de çeşitli kalp ve damar hastalıklarıdır. Ani kalp durmasını tetikleyen faktörlerin başında stres gösteriliyor. Stres, ani ölüm riskini yüzde 40 artırıyor. Dolayısıyla stresin en yoğun yaşandığı büyük şehirlerde ani ölüm oranı da aynı seviyede artmış oluyor. Modern yaşam bize bir sürü kolaylık getirse de aslında sağlığımız açısından bir sürü olumsuzluğu da beraberinde getirmektedir. Bu yaşam biçiminin olmazsa olmazı olan stres birçok hastalığın kökeninde olduğu gibi ani ölümlerinde en önemli tetikleyicisidir. Araştırmalar, stres yükünün fazla olduğu bazı meslek gruplarında (bankacılar, borsacılar, gazeteciler, politikacılar, doktorlar, işadamları) "ani ölüm" olasılığının daha yüksek olduğunu doğruluyor. Ani ölümün depresyonlularda da sık görüldüğü, çok sık öfke nöbeti yaşayanların, her şeye sinirlenip kızanların, öfke ve gerginliklerinden kolay kolay kurtulamayanların daha fazla risk taşıdığı belirtiliyor. Her şeyi içine atanlar, olur olmaz her şeye sıkılıp bunalanlar, stresi bir sünger gibi içine alanlarda da risk artıyor. Kısacası, ani ölüm olasılığı sadece bedensel değil, ruhsal durumla da yakından ilişkili.

Ani ölüm riski sabahları, pazartesi günleri ve kış aylarında daha fazla görülüyor. Hatta gün içinde bile farklılıklar gösterebiliyor. Kalp krizlerinin sabah saat 4-10 arasında en yüksek seviyede olduğunu, gün içinde de bu oranın giderek azaldığını gösteren bir çok çalışma mevcuttur: "Sabah kalkışla birlikte vücuttaki hormonlar değişiyor ve damarlardaki spazmı tetikliyor. Kişi pazartesi günleri yeni iş haftasına başladığı için gergin oluyor, kış aylarında da mümkün olduğunca kapalı alanlarda yaşanıyor ve dış dünyayla iletişim azalıp psikolojik sorunlar yaşanıyor. Vücut üzerindeki baskı da ani ölümü tetikliyor." Özellikle sigara ani ölüm riskini 2,5 kat artırıyor. Ama sigara, alkol kullanmayan, tansiyon ve kolesterol değerleri normal olanlar da genetik nedenlerden dolayı yüzbinde bir risk altında..

Ani ölümün erkeklerde görülme oranı kadınlara göre 4 kat fazla. Çünkü, erkeklerde kalp damar hastalıklarının görülme ihtimali yüksek, içki ve sigara tüketimi fazla. Ülkemizde kırsal alanlara gidildikçe ani ölüm riskinin arttığı görülmekte. Bunun sebebi olarak kırsalda yaşayan insanların sağlık merkezlerinden faydalanma alışkanlığının düşük olması olarak gözükmekte.

SPORDA ANİ ÖLÜM

Spor yapmak sağlıklı ve zinde bir hayatın kapısını aralıyor. Ama ani ölümlerin yüzde 20'si de sporcularda görülüyor. Spor sağlıklı yaşamak için yapılan bir eylemken ani ölüme sebebiyet de verebiliyor. Sporcu ölümlerinin yüzde 90'ı spor esnasında gerçekleşiyor. Yüzde 85 nedeni de bilinen ya da bilinmeyen kalp ve damar hastalıkları. Ölümlerin yüzde 7'si profesyonel sporcularda, yüzde 22'si üniversite öğrencisinde ve yüzde 62'si de lise öğrencilerinde görülüyor. Ölen sporcuların yüzde 90'ı erkek. Yaş ortalaması 17 ve sporcuların sadece yüzde 18'inin ölmeden önce bir rahatsızlığı olduğu biliniyor. Geri kalan yüzde 72'lik kısım kalbinde sorun olduğunu bile bilmiyor.
Akla ilk gelen soru ise sporun hangi sınırdan sonra tehlike oluşturmaya başladığıdır. Dinamik ve statik olarak iki spor şekli mevcuttur: "Statik sporlar halter gibi yük kaldırmaya yönelik, çok hareket gerektirmeyen sporlardır. Dinamik spor ise enerji ve hareketin gerektiği basketbol ve futbol dallarıdır. Sürekli ağır spor yapanların kalp kası kalınlaşır. Kalp kasının kalınlaşması da ani ölüm riskini artırır. Genetik olarak doğuştan kalp kası kalın olan kişiler de vardır. Onlar spor yapmasalar da kalp kasları kalındır ve ani ölüm riski taşırlar."

Ani kardiak ölüm sporcularda az görünse de sporcu ölümleri içindeki görülme oranı %30 gibi yüksek bir düzeydedir. Bu veriler sporun sağlıklı bir yaşam sürmek için ilk şart şeklinde bilinen inanışı sarsıyor gibi gözüksede işin aslı bu değildir.

Bu ölümlerin 30 yaş altı ve üstü olmak üzere iki gruba ayırırsak; 30 yaş altında ki sporcu ölümlerinin nedenleri kalp ve damar sistemindeki yapısal bir anormallikten kaynaklanmakta ve bunların büyük çoğunluğu kişide doğuştan beri varolan bir patoloji şeklinde gözükmektedir. Bu yaş grubunda görülme sıklığı olarak hipertrofik kardiomiyopati %24, koroner arter anomalisi %18, diğer koroner arter hastalıkları % 14, miyokardit %12, marfan sendromu %4, mitral valv plolapsusu %4 ve ritm bozukluklarını %2 şeklindedir ve bu hastalıkların bir çoğuda hasta tarafından bilinmez. Ancak ölüm sonrası yapılan otopsi çalışmalarında bu durumlar tespit edilir.

30 yaş üstü sporcularda ise görülen ölümlerin büyük kısmı koroner arter hastalığı dediğimiz damar tıkanıklığı sebebiyle görülmektedir. Yapılan bir çalışmada, 35 yaş üzeri egzersiz esnasında ölen sporcuların birçoğunda sigara, hipertansiyon, yüksek kolesterol düzeyi, ailesinde koroner kalp hastalığı öyküsü olduğunu bildirmişlerdir.

Bu şekilde bir istatistiğe sahip olan ani kalp durması peki hangi durumlarda karşımıza çıkıyor. Yine yapılan çalışmalar ani kalp ölümünün ağır egzersiz esnasında ortaya çıktığını göstermektedir. Doğuştan veya sonradan edinilmiş olsun bir kalp ve damar hastalığı olan kişinin yapacağı ağır bir egzersiz ani kalp durmasını tetiklemektedir. Ağır egzersiz iki ucu keskin bıçak şeklindedir, yoğun egzersiz ve hafif egzersiz arasında görülen ani ölümlerin, %45 oranında daha fazla ağır egzersiz döneminde geliştiği bilinmektedir. Bu ölümler sık ve düzenli egzersiz yapanlarda daha az, sakin hayat tarzı sürdürenlerde düzenli bir spor hayatı olmayıp bir anda ağır bir egzersiz temposuna girenlerde daha fazla tespit edilmektedir. Bilinenin aksine sabah saatlerinde yapılan ağır sporların ani kalp durması açısından riskli olması ve sabah özellikle saat 10 dan önce ağır sporlardan uzak durulması gerekmektedir.

Spor, hayatımızda sağlıklı yaşam için en önemli aktörken, ani ölümü tetikleyen bir suçlu da olabilir. Peki böyle kötü bir durumla karşılaşmamak için neler yapılabilir. Sporcunun tansiyonu, kalp ritmi, nabzı, şeker hastalığı, kolesterol değerleri önemli. Ayrıca, ekokardiyografi çekilmeli, koşu bandı üzerinde efor testi yapılmalı, hareket halindeyken kalp atışları gözlemlenmeli ve hız artığında kalbin verdiği tepki bilinmeli. Bunun için ilk başta yapılması gereken; ister çocuk, ister genç, isterse de ileri yaşlarda olalım muhakkak kalp muayenesi yaptırıp, doğuştan bir hastalığımızın olup olmadağının araştırmasının yapılması gerekmektedir. Bunun yanında 35 yaşımızı geçtikten sonra ağır egzersizlerden uzak durmalı, egzersiz tempomuzu hafif düzeyde tutup, düzenli bir spor alışkanlığı yapmamız gerekmektedir. Sigara kullanımından uzak durmalı, stresle baş etmenin yollarının bulmalı, gerekirse profesyonel bir yardım almalıyız, beslenme düzenine dikkat edip şişmanlıktan kaçınmak, kan kolesterol düzeylerimizi kontrol altında tutmamız gerekmektedir. Bunlara dikkat edersek spor, hayatımızın uzun ve sağlıklı sürmesine yardımcı en önemli yol arkadaşımız olarak kalabilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Ani Kalp Durması ve Ölüm" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Mahmut AKYILDIZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Mahmut AKYILDIZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mahmut AKYILDIZ Fotoğraf
Dr.Mahmut AKYILDIZ
İstanbul
Doktor "Kalp ve Damar Cerrahisi"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi26 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.Mahmut AKYILDIZ'ın Makaleleri
► Uykuda Nefes Durması: Uyku Apne Sendromu Prof.Dr.Burhanettin ULUDAĞ
► Kalp Yetmezliğinde Tedavi ve Kalp Nakli Prof.Op.Dr. Neyyir Tuncay EREN
► Ölüm, Kayıp ve Yas Dr.Dilek YEŞİLBAŞ
► Ölüm Seromonisi Dr.İlhan NAZLISÖZ
► Kalp Rehberi ÇOK OKUNUYOR Dr.Ünsal VURAL
► Kalp Krizi Doç.Dr.Arif TARHAN
► Kapalı Kalp Ameliyatları Prof.Op.Dr. Neyyir Tuncay EREN
► Koltukaltı Kalp Ameliyatları Dr.Mahmut AKYILDIZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Ani Kalp Durması ve Ölüm' başlığıyla benzeşen toplam 74 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Sigara ve Tehlikeleri Kasım 2009
► Koroner Kalp Sağlığı Kasım 2009
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


16:55
Top