Türkiye'de Boşanma Durumu
Günümüzde Türk ailesini kuşatan sorun alanlarına bakıldığında, nedenleri ve sonuçları bakımından ilk sıralarda boşanma olgusunun yer almaya başladığı görülmektedir. Türkiye’de son 20 yıla kadar boşanma olgusunun sorun olarak algılanmadığı bilinmektedir. Özellikle 20. Yüzyılın son dönemine kadar ülkemizde güçlü aile yapılarının ve dini inançların etkisiyle beraber toplumda boşanmış bireylere özellikle de kadına karşı önyargılı ve damgalayıcı tutumların olması, kadınların ekonomik bağımsızlığının bulunmaması, ailede sorunların çözümlendiği bir dinamik yapının söz konusu olması vb. faktörler nedeniyle boşanma olgusu toplumsal bir sorun oluşturmamaktaydı (Arıkan, 1992).
Bugün diğer toplumlarda olduğu gibi ülkemizde de temel değerlerin zaafa uğraması, nüfusun şehirlerde toplanması, günlük hayatın karmaşıklaşması, iletişim teknolojilerinin ve kitle iletişim araçlarının yaygınlığı, tüketim kültürünün değişmesi, bireysel değerlerin ön plana çıkması ile toplumların temeli olan aileyi yıkıma götüren aile içi şiddet ve boşanma olgusu birey, toplum ve hukuk açısından giderek daha önemli bir olgu haline gelmiştir. Buna paralel olarak yaşanılan yüzyılın ‘’stres çağı’’ olarak nitelendirilmesine neden olan bireysel stres kaynaklarının artmasıyla birlikte tahammülsüz bireylerin yetişmesi, sürekli tüketimi hedef alan tüketim tutkusu, ailelerin sorumluluk almaya hazır olmayan bireyler yetiştirmesi, medyanın ürettiği değer karmaşası ile oluşan ahlaki yozlaşma, evlilikte maddi değerler üzerine kurulmak istenen hayat tarzı gibi faktörler boşanmaya giden yol üzerindeki mayınlar olarak değerlendirilebilir.
Türkiye’de boşanmaya dair istatistiksel veriler Türkiye İstatistik Kurumu tarafından toplanmaktadır ve ‘’Boşanma İstatistikleri’’ adlı bir yayın ile sunulmaktadır. ‘’Boşanma İstatistikleri’’, son olarak 2002 yılında yayınlanmıştır.
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre 2000’li yıllarda ülkemizde boşanma hem sayı hem de oran olarak artış göstermiştir.
Özellikle ekonomik kriz döneminde boşanma sayısının arttığı gözlenmektedir (Türkarslan, 2009).
YILLAR
EVLENMELER
BOŞANMALAR
NÜFUS
KABA EVLENME HIZI (BİNDE)
KABA BOŞANMA HIZI( BİNDE)
2001
544 322
91 994
68365000
7,96
1,35
2002
510 155
95 323
69302000
7,36
1,38
2003
565 468
92 637
70231000
8,05
1,32
2004
615 357
91 022
71150000
8,65
1,28
2005
641 241
95 895
72061000
8,90
1,33
2006
636 121
93 489
72974000
8,72
1,28
2007
638 311
94 219
73875000
9,09
1,34
Tablo A: Türkiye İstatistik Kurumu 2001-2007 Yılları Arası Evlenme ve Boşanma Oranları
Nüfusbilimde belli bir yıl içinde her 1000 nüfus başına düşen evlenme/boşanma sayısı kaba evlenme/boşanma hızı olarak tanımlanmaktadır. Kaba evlenme/boşanma hızı ülke genelinde evlenmelerin/boşanmaların oranı hakkında bilgi vermekle iki kişinin birbiriyle /birbirinden evlenmiş/boşanmış olması ve bunun nüfusa oranlanması nedeniyle ‘’kaba’’bir hızdan bahsedilmektedir. Boşanma göstergelerine bakıldığında, ülkemizde, 1990’lı yıllarda başlayan artış eğiliminin 2000’li yılların başında da devam ettiği görülmektedir. Günümüzde ise boşanmaların sayısı istikrarlı bir seyir göstermektedir.
Boşanma oranının yüksek düzeylere ulaştığı ülkelerde, boşanmaların neden olduğu olumsuzluklar, çözümü en zor sayılan problemler arasında yer almaktadır. Dünyanın birçok ülkesiyle karşılaştırıldığında Türkiye’deki boşanma oranları oldukça düşüktür. Bu durum ülkemiz için avantajdır. Ancak 1990’lı yıllardan itibaren gözlenen artış oranı, boşanma olgusunu ülkemiz için de önemli bir sosyal sorun olarak karşımıza çıkarmaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 1987’den itibaren ‘’Boşanma İstatistikleri’’ olarak yayınladığı istatistiksel veriler tasnif edilerek yapılan bir çalışmada, ülkemizdeki boşanmaların demografik özellikleri (boşanmaların illere göre dağılımı, cinsiyet oranı, boşanma nedenleri, boşananların yaşı, çocuk sayısı, evlilik süresi) tespit edilmiştir. Bu verilere göre:
a. Türkiye’de boşanma hızı binde birden azdır.
b. Boşanma oranı- demografik bölgeler (beş bölge) açısından bakıldığında en gelişmiş 1. Bölgede (İstanbul, İzmir, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, Edirne, Kırklareli, Kocaeli, Manisa, Sakarya, Tekirdağ) binde 0.63 ile en yüksek düzeye çıkmaktadır.
c. İkinci sırada binde 0.52’lik boşanma oranı ile 3. Bölge ( Afyon, Ankara, Bilecik, Bolu, Çorum, Çankırı, Eskişehir, Kayseri, Kırşehir, Konya, Kütahya, Nevşehir, Niğde, Tokat, Yozgat, Uşak, Aksaray, Karaman, Kırıkkale) yer almaktadır.
d. Ülkemizde en düşük boşanma oranı binde 0.13 ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerini kapsayan ve aynı zamanda Türkiye’nin en az gelişmiş bölgesi olan 5. Bölgede (Adıyaman, Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Siirt, Sivas, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır) görülmektedir.
e. Boşanma nedenlerinin başında, sayısı yıldan yıla artan ve 1994 yılı itibariyle 26119 olan şiddetli geçimsizlik yer almaktadır. Bunu terk ve zina izlemektedir.
f. Yaş dağılımlarına cinsiyete göre bakıldığında boşanan kadınların 20-34, boşanan erkeklerin ise 25-39 yaşları arasında olduğu anlaşılmıştır.
g. Türkiye’de boşanmaların %47’si evliliğin ilk 5 yılında gerçekleşmektedir (Arkan, 1996).
Türkiye’de 2000’li yıllarda boşanmaya ilişkin verilere bakıldığında, yukarıda anılan döneme ait temel bulguların oransal olarak arttığı ve sosyo-demografik özellikler açısından da yukarıdaki bilgilerle paralellik gösterdiği görülmektedir.
Yapılan araştırmalarda, boşanma nedenlerinin başında geçimsizlik gelmektedir. Sözlük anlamı; duygu ve düşünce birliğinin yok olması, bağlılık bilincinin, karşılıklı sevgi ve saygının ortadan kalkması hali olan ‘’geçimsizlik’’ %90’lara ulaşan bir oranla çiftleri boşanmaya götürmektedir (Türkarslan, 2009).
Bugün diğer toplumlarda olduğu gibi ülkemizde de temel değerlerin zaafa uğraması, nüfusun şehirlerde toplanması, günlük hayatın karmaşıklaşması, iletişim teknolojilerinin ve kitle iletişim araçlarının yaygınlığı, tüketim kültürünün değişmesi, bireysel değerlerin ön plana çıkması ile toplumların temeli olan aileyi yıkıma götüren aile içi şiddet ve boşanma olgusu birey, toplum ve hukuk açısından giderek daha önemli bir olgu haline gelmiştir. Buna paralel olarak yaşanılan yüzyılın ‘’stres çağı’’ olarak nitelendirilmesine neden olan bireysel stres kaynaklarının artmasıyla birlikte tahammülsüz bireylerin yetişmesi, sürekli tüketimi hedef alan tüketim tutkusu, ailelerin sorumluluk almaya hazır olmayan bireyler yetiştirmesi, medyanın ürettiği değer karmaşası ile oluşan ahlaki yozlaşma, evlilikte maddi değerler üzerine kurulmak istenen hayat tarzı gibi faktörler boşanmaya giden yol üzerindeki mayınlar olarak değerlendirilebilir.
Türkiye’de boşanmaya dair istatistiksel veriler Türkiye İstatistik Kurumu tarafından toplanmaktadır ve ‘’Boşanma İstatistikleri’’ adlı bir yayın ile sunulmaktadır. ‘’Boşanma İstatistikleri’’, son olarak 2002 yılında yayınlanmıştır.
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre 2000’li yıllarda ülkemizde boşanma hem sayı hem de oran olarak artış göstermiştir.
Özellikle ekonomik kriz döneminde boşanma sayısının arttığı gözlenmektedir (Türkarslan, 2009).
YILLAR
EVLENMELER
BOŞANMALAR
NÜFUS
KABA EVLENME HIZI (BİNDE)
KABA BOŞANMA HIZI( BİNDE)
2001
544 322
91 994
68365000
7,96
1,35
2002
510 155
95 323
69302000
7,36
1,38
2003
565 468
92 637
70231000
8,05
1,32
2004
615 357
91 022
71150000
8,65
1,28
2005
641 241
95 895
72061000
8,90
1,33
2006
636 121
93 489
72974000
8,72
1,28
2007
638 311
94 219
73875000
9,09
1,34
Tablo A: Türkiye İstatistik Kurumu 2001-2007 Yılları Arası Evlenme ve Boşanma Oranları
Nüfusbilimde belli bir yıl içinde her 1000 nüfus başına düşen evlenme/boşanma sayısı kaba evlenme/boşanma hızı olarak tanımlanmaktadır. Kaba evlenme/boşanma hızı ülke genelinde evlenmelerin/boşanmaların oranı hakkında bilgi vermekle iki kişinin birbiriyle /birbirinden evlenmiş/boşanmış olması ve bunun nüfusa oranlanması nedeniyle ‘’kaba’’bir hızdan bahsedilmektedir. Boşanma göstergelerine bakıldığında, ülkemizde, 1990’lı yıllarda başlayan artış eğiliminin 2000’li yılların başında da devam ettiği görülmektedir. Günümüzde ise boşanmaların sayısı istikrarlı bir seyir göstermektedir.
Boşanma oranının yüksek düzeylere ulaştığı ülkelerde, boşanmaların neden olduğu olumsuzluklar, çözümü en zor sayılan problemler arasında yer almaktadır. Dünyanın birçok ülkesiyle karşılaştırıldığında Türkiye’deki boşanma oranları oldukça düşüktür. Bu durum ülkemiz için avantajdır. Ancak 1990’lı yıllardan itibaren gözlenen artış oranı, boşanma olgusunu ülkemiz için de önemli bir sosyal sorun olarak karşımıza çıkarmaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 1987’den itibaren ‘’Boşanma İstatistikleri’’ olarak yayınladığı istatistiksel veriler tasnif edilerek yapılan bir çalışmada, ülkemizdeki boşanmaların demografik özellikleri (boşanmaların illere göre dağılımı, cinsiyet oranı, boşanma nedenleri, boşananların yaşı, çocuk sayısı, evlilik süresi) tespit edilmiştir. Bu verilere göre:
a. Türkiye’de boşanma hızı binde birden azdır.
b. Boşanma oranı- demografik bölgeler (beş bölge) açısından bakıldığında en gelişmiş 1. Bölgede (İstanbul, İzmir, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, Edirne, Kırklareli, Kocaeli, Manisa, Sakarya, Tekirdağ) binde 0.63 ile en yüksek düzeye çıkmaktadır.
c. İkinci sırada binde 0.52’lik boşanma oranı ile 3. Bölge ( Afyon, Ankara, Bilecik, Bolu, Çorum, Çankırı, Eskişehir, Kayseri, Kırşehir, Konya, Kütahya, Nevşehir, Niğde, Tokat, Yozgat, Uşak, Aksaray, Karaman, Kırıkkale) yer almaktadır.
d. Ülkemizde en düşük boşanma oranı binde 0.13 ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerini kapsayan ve aynı zamanda Türkiye’nin en az gelişmiş bölgesi olan 5. Bölgede (Adıyaman, Ağrı, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Siirt, Sivas, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır) görülmektedir.
e. Boşanma nedenlerinin başında, sayısı yıldan yıla artan ve 1994 yılı itibariyle 26119 olan şiddetli geçimsizlik yer almaktadır. Bunu terk ve zina izlemektedir.
f. Yaş dağılımlarına cinsiyete göre bakıldığında boşanan kadınların 20-34, boşanan erkeklerin ise 25-39 yaşları arasında olduğu anlaşılmıştır.
g. Türkiye’de boşanmaların %47’si evliliğin ilk 5 yılında gerçekleşmektedir (Arkan, 1996).
Türkiye’de 2000’li yıllarda boşanmaya ilişkin verilere bakıldığında, yukarıda anılan döneme ait temel bulguların oransal olarak arttığı ve sosyo-demografik özellikler açısından da yukarıdaki bilgilerle paralellik gösterdiği görülmektedir.
Yapılan araştırmalarda, boşanma nedenlerinin başında geçimsizlik gelmektedir. Sözlük anlamı; duygu ve düşünce birliğinin yok olması, bağlılık bilincinin, karşılıklı sevgi ve saygının ortadan kalkması hali olan ‘’geçimsizlik’’ %90’lara ulaşan bir oranla çiftleri boşanmaya götürmektedir (Türkarslan, 2009).
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Türkiye'de Boşanma Durumu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Burçak DEMİRKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Burçak DEMİRKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
