2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarda Beslenme Sorunları
MAKALE #10117 © Yazan Uzm.Psk.Didem Turgut ÇÖNKÜ | Yayın Aralık 2012 | 6,657 Okuyucu
ÇOCUKLARDA BESLENME SORUNLARI

Beslenme sorunlarının temeli, çocukluk çağlarında atılır. Çocukların yemek yeme konusunda problemleri olması çok sık rastlanılan bir durum. Birçok çocuk ya iştahsız ve zorla yemek yiyor ya da obezite problemi ile karşı karşıya. Bu iki aşırı uçtaki yemek problemi benzer nedenlerden kaynaklanabiliyor.Öncelikle çocukların kendi vücutlarına,açlık tokluk duygularına yabancılaşması,doğal dengenin bozulması sözkonusu. Bir de elbet güç savaşımları,zorla beslemek ve yaşla uyumlu olmayan beklentiler de önemli sebepler.


Yeme, beslenme ve iştah ile ilgili sorunları değerlendirirken öncelikle emme, yutma zorlukları, reflü gibi medikal nedenler emmeyi, bazı besinleri ağza almayı zorlaştıran faktörler dikkate alınmalıdır. Kilo kaybı durumlarında emilim sorunları, bağırsak problemleri ya da gelişme geriliğine neden olabilecek hormonal faktörlerin de incelenmesi gerekli olabilir.

Disiplinli ve dengeli bir tutum oluşturarak işe başlamak gerekir. Çocuğun istek ve tercihlerine duyarlı, saygılı yaklaşarak ve onu dinleyerek ama sonuçta çocuk olduğunu unutmayarak doğru adımlar atılmalıdır. En başta anneler; varsa bazı yanlış inançlarından arınmalıdırlar. “Benim çocuğum yemiyor ve zayıf” “Çok yerse, sağlıklı olur” gibi inançlar soruna yönelik yanlış adımlara neden olabilir.

Düşünce ve çocuğa yaklaşımımızdaki değişiklik çocuğun beslenmesini bambaşka bir düzeye taşıyabilir. İki şey çok önemli;bütüncül bakış açısı ve çocuğun birey haklarına saygı.


Aile ve toplum sağlığı dolayısıyla çocuk sağlığı bütününün bir parçasıdır ve beslenme de bu bütün içinde işlev görür. Çocuğun psikolojisinden,etraftaki duman kokusuna, çocuğun büyüme dönemlerine, burun akıntısına,annenin bamya sevmemesine kadar herşey beslenmeyi etkileyebilir beslenme ile bir şekilde ilgili olabilir.


Beslenme konusunda bir önemli şey de çocuğun doğuştan kendi yaşamını ve türün devamını sağlayacak , onu en iyi şekilde büyütecek kadar yemesini sağlayacak açlık ve tokluk içgüdüleri ile dünyaya gelmesidir. Aslında ne kadar yemeye ihtiyacı olduğunu vücudun kendisi bilir. Doğal halleriyle bebekler ve çocuklar yeterince beslenir, obez de olmazlar. Ancak ne yazık ki yiyecek katkı maddelerinden fazla şekere, stresten anne babanın tavrına kadar pek çok şey bu doğal içgüdüleri bozmaktadır.


Amacımız çocuğu sağlıklı yemek alışkanlıkları olan, yemek konusunda kendini özgür hisseden, gereksinimi olduğu için yiyen ve yemekten de keyif alan bir hale getirmek. Çocuğa zaman içinde kendi için yediğini öğretmek ve bunu da sağlık bilinci içinde kazandırmak önemlidir.


Çocuğumuz yeme sorunları yaşıyorsa, kapsamlı bir şekilde herşeyi bütüncül bir yaklaşım içinde değerlendirmemiz gerekiyor. Beslenme alışkanlıklarını düzeltmek için öncelikle çocuğun gereksinimlerini öğrenmek ve gereksiz zorlamamak gerekiyor. Anne baba ile çocuğun ilişkisi geliştikçe ,inat ve güç savaşımı faktörleri azalınca yiyecek savaşları da azalacaktır. Seçenekler verilmesi,çocuğun erken yaşta beslenme bilincine ulaşması, taze sebze ve meyve ağırlıklı ve gereksinime göre yenen bir yeme alışkanlığı sağlanması çok önemlidir.

Yemek sanki yaşamın esas amacıymış gibi bir role büründüğünde, kısa süre içinde gerçekten de öyle olur. Okul öncesi dönemde, yemesi için peşinde koştuğunuz çocuğunuz, büyüdükçe yemek konusunda yeni direnç noktaları oluşturur. Aç kalmak ile ihtiyacın üstünde tüketmek gibi aşırı uçlara yönelebilir. Yemek; bir zevk alanı haline gelebilir mesela. Zevk aldıklarımız, doyumsuz alanlarımız olduğundan; bu psikolojik doyum arayışı, süratle bağımlı davranışsal ifadelere dönüşebilir.Beden imajının önemli olduğu ergenlik döneminde, kilo alma korkularını temel alan ve çarpık düşüncelere dayanan beslenme sorunları da yaşanabilir. Anoreksiya nevroza, bulimia nevroza gibi yeme bozukluklarının özellikle ergenlik döneminde artışı söz konusudur.

BESLENME SORUNLARININ TEDAVİSİNDE EBEVEYNLERE NELER ÖNERİLEBİLİR?

Anne babalar beslenme sorunları yaşamamak için aşağıdaki önerileri uygulayabilir (DeGangi, 2000):

 Öncelikle bir yemek yeme saati çizelgesi oluşturun. Çocuğunuz eğer yemek yemeyi reddederse bir sonraki yemek saatine kadar bekleyin. Aralarda ekstra yemek saatlerine, atıştırmalara izin vermeyin.
 Yemek saati yaklaştıkça açlıktan, acıkmaktan söz edebilirsiniz. Yemek sonrasında ise doymaktan bahsedersiniz. Böylelikle açlık-tokluk hissini söze dökerek daha fazla farkındalık kazandırmış olursunuz.
 Midesini erkenden doldurmamak için öncelikle katı besinlerle başlayın, daha sonra sıvılara geçin.
 Yemek zamanı yediği miktara takılmayın. Eğer “yemeğim bitti”, “doydum” diyorsa sofrayı kaldırın.
 Yemek masasında öncelikle kendi kendine yiyebileceği yemeklerle yemeğe başlamasına izin verin. Örneğin, bir parça ekmek, biskuvi, muzu kendi kendine yiyebilir.
 Kaşıkla yemeğe karşı direnç geliştirdiyse, başka yollarla yemesine izin verebilirsiniz. Örneğin, pipetle, eliyle de içip, yiyebilir.
 O yemek yerken siz de bir şeyler yiyin. Yemek yemek bir yandan da sosyal bir aktivitedir.
 Yemek yeme yeri masa ve yemek sandalyesi olmalıdır. Oturma odasında, yatağında, vs. yemek yemesine izin vermeyin.
 Eğer tabağı, çatalı, fincanı atmaya başlarsa, onları masadan kaldırın ve net bir şekilde memnuniyetsizliğinizi belirtin.
 Kendi kendine yemek istediği her zaman ona fırsat verin. Dökülmesinden, üzerinin kirlenmesinden tedirgin olmamak için yemek sırasında bir önlük bağlamayı unutmayın.
 Yemek zamanını otuz dakika ile sınırlandırın.
 Oyun zamanı ile yemek zamanını birbirinden ayırın. Yemekte oyun oynamamaya, oyun sırasında da yemek yememeye özen gösterin.
 İstenmeyen davranışlarına tepki verirken duygularınıza ve sözlerinize dikkat edin. Gereksiz duyarlılık ve aşırı tepkilerden kaçının.
 Siz de yemek zamanı ritüellerine uyun. Zamanında masaya oturun. Yemek sırasında televizyonu kapatın.
Yetişkinlerde de benzer problemler görülebilir.Özellikle psikolojik beslenme açlığı çok tehlikeli olabilir.Duygusal olarak yemek yeme ile gerçekten fiziksel olarak acıkarak yeme arasındaki farkı ayırt edip yönetmek gerekir..
Farkı tanımak için;

  1. Duygusal yemek yeme isteği bir anda ortaya çıkarken, fiziksel açlık ise kademe kademe ortaya çıkar.
  2. Tok olsanız bile, sebep bir duygunun tatmin edilmesi ise muhtemelen yemek yemeye devam edersiniz.
  3. Karnınız gurulduyorsa, midenizdeki boşluğu doldurmak için hemen hemen herşeyi yersiniz. Dondurma, çikolata veya cips gibi bir yiyeceğe arzu duyuyorsanız, muhtemelen yemek yeme hissi nedeniyle yiyorsunuzdur.
  4. Duygusal yeme halinde açlık çektiğiniz yiyeceği hemen tüketmek istersiniz, fiziksel açlıkta ise bu istek bekleyebilir.
  5. Duygusal yemenin ardından suçluluk duygusu hissedebilirsiniz, ama fiziksel açlıkta bunu hissetmezsiniz.
Psikolojik açlıkla yemek yemeyi yönetmek için;

  1. Duygusal yemek yeme isteğinize hangi duyguların neden olduğunu fark edip edemeyeceğinize bakınız.
  2. Başka bir şeyle meşgul olarak yemeyi istediğiniz şeyi düşünmeyin. Mesela bir yürüyüşe çıkın, ev işleriyle uğraşın veya bir arkadaşınızla konuşun.
  3. Sağlıklı alternatif olabilecek bir yiyecek bulun, böylece yeme hissi duyduğunuzda sağlıksız olmayan bir şeyler yiyebilirsiniz.
  4. Diyetteyseniz, sağlıksız tüm gıdalardan vazgeçmek yarardan çok zarar getirebilir. Örneğin, çikolata olmadan yaşayamıyorsanız, isteklerinizi tamamen reddetmeyin. Küçük bir porsiyon yiyip kalanını kaldırın. Önemli olan herşeyi kararında yapmaktır, hiç yapmamak değil.
  5. Bazen sadece tatmak istersiniz. Bu durumda birkaç küçük ısırık almayı deneyin. Paketin tamamını bitirmenin ardından duyacağınız suçluluk duygusu yerine, kendini tatmin psikolojisi hakimdir.

Tüm ailelere ve çocuklara sağlıklı beslenmeler dileğiyle.

Didem TURGUT ÇÖNKÜ

Uzm.Psikolog&Aile Danışmanı

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklarda Beslenme Sorunları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Didem Turgut ÇÖNKÜ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Didem Turgut ÇÖNKÜ'nün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Didem Turgut ÇÖNKÜ'nün Makaleleri
► Çocuklarda Yeme Sorunları Psk.Berna GÖRGÜLÜ ÇELİK
► Çocuklarda Özgüven Sorunları Psk.Bahattin GÖKTAN
► Çocuklarda Yemek Yeme Sorunları Psk.Kemale GÜNHAN
► Çocuklarda Beslenme Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuklarda Beslenme Sorunları' başlığıyla benzeşen toplam 47 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Boşanma ve Çocuklar Mart 2009
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


03:58
Top