2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarında Fizik Tedavi
MAKALE #10156 © Yazan Prof.Dr.Elif AKALIN | Yayın Aralık 2012 | 41,792 Okuyucu
Ön Çapraz Bağ Yaralanması Tedavisi

ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanmalarında çoğu zaman hastaya yalnızca cerrahi tedavi seçeneği sunulmaktadır. Bunun en önemli sebebi dizin çok önemli bir bağı olan bu bağın olmadığı durumlarda yeniden sakatlanma riskinin fazla olması ve ileride dizde kireçlenme riski olmasıdır. Ancak yapılan çalışmalarda cerrahi tedavi uygulanan hastalarda da riskli sporlara devam edildiğinde dizde yeni travmalar ve ileride kireçlenme gelişebildiği gösterilmiştir. Ayrıca ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanması olan hastaların bir kısmı yaralanma sonrası ilk yılda dizde boşalma atağı olmadan eski fonksiyonlarına dönebildikleri, bir kısmının da aktivitelerini azaltarak dizlerinde sorun yaşamadan yaşantısına devam edebildikleri gösterilmiştir. Bir grup hasta dizde boşalma atakları devam ettiği için cerrahi tedavi adayıdır. Cerrahi uygulanmayan ve egzersizlerden oluşan rehabilitasyon programına alınan hastalarla cerrahi uygulananlar arasında karşılaştırılmalı çalışmalar yetersizdir. Bu iki farklı tedavi yöntemini karşılaştıran çalışmaların yeterince olmaması sebebiyle tedavi seçiminde spesifik rehber geliştirilememiştir. Genel eğilim beraberinde menisküs ve diğer ligaman yırtığı olan, yüksek riskli sporları yapan, dizde boşalma atakları olan genç sporcularda cerrahi tamir, dizde boşalma atakları olmayan izole ÖN ÇAPRAZ BAĞ yırtığı olan, aktivite düzeyi düşük, eski aktivite düzeyine dönüş beklentisi olmayan daha yaşlı hastalarda konservatif tedavidir. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalarda aktivite düzeyi yüksek sporcularda da konservatif tedavi ile başarılı sonuçlar bildirilmektedir.

Hangi hastanın egzersiz ağırlıklı fizik tedavi programından faydalanıp faydalanmayacağını önceden saptamak mümkün olabilir. Yaralanma sonrası ilk ay içinde dizde boşalma atakları olmuyorsa bu olumlu bir bulgu olarak kabul edilebilir. Bu hastanın diz çevresi kaslarının gücünün çok iyi olduğunu ve egzersizlerle daha da geliştirilerek bağ yaralanmasının sonuçlarının minimuma indirilebileceğini gösterir. Sporcularda yapılan çalışmalarda uygun hastalarda ön çapraz bağ rekonstrüksiyonu yapılmadan da başarılı bir şekilde spora dönülebildiği gösterilmiştir. Fitzgerald ve arkadaşları 93 izole ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanmalı aktif sporcuyu tedavi seçimi öncesi değerlendirmiş ve 93 hastadan 39’unu potansiyel konservatif tedavi adayı olarak belirlemişlerdir. Uyguladıkları algoritmada izole ÖN ÇAPRAZ BAĞ lezyonu olan hastaların tümünü akut dönem rehabilitasyon programına almış ve ardından bir dizi test protokolü uygulayarak konservatif tedaviye yanıt verme potansiyeli yüksek hastaları belirlemişlerdir. Dizde boşalma atağı olmayan, hoplama testlerinde %80 ve üzerinde başarılı olan, Self-assessment skoru olan KOS-ADLS ‘de %80 ve üzeri olan ve global değerlendirme skalasında %60 ve üzeri olan hastalar konservatif tedavi grubuna almışlardır. Bu algoritma ile konservatif tedavi için seçilen 39 hastadan 28’i (%79) 6 ay içinde instabilite atağı olmadan aktif spora dönebilmiştir. Benzer şekilde Mosknes ve ark. 2008 yılında yayınladıkları çalışmalarında 102 ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanmalı sporcuya 3 ay akut dönem rehabilitasyon programı ardından 52 hastaya (%51) konservatif, 50 hastaya (%49) ÖN ÇAPRAZ BAĞ rekonstrüksiyonu uygulamışlardır. 1 yıllık izlem sonunda konservatif tedavi ile izlenen grubun 36’sı (% 69), rekonstrüksiyon uygulananların 35’i (%70) yaralanma öncesi aktiviteye dönmüştür. Fonksiyonel sonuç değerlendirmelerinde hoplama testlerinde opere olmayan grubun lehine fark dışında iki grup arasında fark saptanmamıştır.

Ön çapraz bağ yaralanmalarında konservatif tedavinin dayandığı temel ligamentöz stabilite yetersizliğinin hızlı, güçlü ve koordine kas aktivitesi ile kompanse edilmesidir. ÖN ÇAPRAZ BAĞ rüptürü sonrası kişinin başarılı bir şekilde yaralanma öncesi aktivitelere dönmesi dinamik diz stabilitesinin sağlanmasına bağlıdır. Dinamik diz stabilitesi hızla değişen aktiviteler sırasında ekleme binen yüklerin değişmesine rağmen eklemin stabil kalmasıdır. Dinamik stabilite ligamentöz desteğin olmadığı durumlarda nöromüsküler adaptasyon yoluyla olur. Ön çapraz bağ yaralanmalarında konservatif tedavinin amacı hareket ve gücün tekrar kazanılması, dinamik diz stabilitesinin sağlanması, nöromusküler kontrolün sağlanması ve olası en yüksek aktivite düzeyine dönüşün sağlanmasıdır.

Akut dönemde tedavinin bileşenleri

Hasta eğitimi
Akut tedavi ilkeleri (RICE)
Gerekirse ekstensiyonda kilitli breys
Kuadriseps kontrolü sağlanıncaya dek koltuk değneği desteği
İmmobilizasyonun etkilerini azaltmak
Tam EHA sağlamaktan oluşmaktadır.

Uygulanan temel egzersizler topuk kaydırma (yatakta ve duvarda), kuadriseps ve hamstring izometrik egzersizleri, patellar mobilizasyon, gastrosoleus ve hamstring germe, düz bacak kaldırma (tüm yönlere), Aktif ekstensiyon (90-400), mini-çömelme (0-300), kapalı kinetik zincir egzersizleri (0-300 leg pres), basamak, kondüsyon bisikletidir.

Ön çapraz bağ lezyonu olan hastalarda fonksiyonel rehabilitasyon hastanın günlük yaşam aktivitelerine güvenli bir şekilde dönebilmesini sağlamak üzere planlanmış sürekli değerlendirmelerle uygun zamanda daha zor programa geçilmesine dayalı bir rehabilitasyon programıdır. ÖN ÇAPRAZ BAĞ ligaman yetersizliği olan bir kişide dizin dinamik stabilitesinin sağlanması için nöromusküler adaptasyon mekanizmalarının aktive edilmesi ve bunlarla yapılan kompansasyon sisteminin sayesinde giderek zorlaşan aktivitelere dönüşün hazırlanmasıdır. Bu amaçla uygulanan propriosepsiyon egzersizleri, ve dinamik stabilizasyon egzersizleri ile nöromüsküler kontrolün kazanılması ve sportif aktivitelere kademeli dönüş hedeflenir.
Özet olarak;

ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanması olan hastanın tedavisinde temel amaç instabilite ataklarının engellenmesi ve kişinin en iyi fonksiyonel düzeye dönebilmesidir. Cerrahi gerektirmeyen ve konservatif tedaviden iyi yanıt alabilecek hastaların uygun kriterlerle seçimi ve verilen fonksiyonel rehabilitasyon programları ile başarılı sonuçlar bildirilmektedir. ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanmalarında konservatif tedavinin temeli ligaman yetersizliğinin nöromusküler mekanizmalarla kompanse edilmesine yönelik planlanan fonksiyonel rehabilitasyon programlarının uygulanmasıdır.

Sık sorulan sorular:

1. Soru: ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanması olan hastaların tedavisinde cerrahi olarak uygulanan rekonstrüksiyon ile gelecekte oluşabilecek menisküs lezyonları ve osteoartrit gelişimi kesin olarak engellenebilir mi?
Yanıt: Şu anda elimizdeki verilerle ÖN ÇAPRAZ BAĞ yaralanması olan hastalara gelecekte oluşabilecek menisküs lezyonu ve osteoartritten korunmak için mutlaka rekonstrüksiyon gerektiğini söyleyip önerebilecek yeterli kanıta sahip değiliz. ÖÇB lezyonu sonrası zorlayıcı aktivitelere devam edildiği sürece tedaviden bağımsız olarak menisküs yaralanması ve dizde Osteoartrit gelişme riski vardır. Uygun kriterler kullanarak seçilecek hastalarda genç ve sporcu dahi olsa konservatif tedavi ile başarılı sonuçlar alınabilir.

2. Soru: Cerrahi tedavi her zaman spora dönüş garantisi verebilir mi?
Yanıt: Eldeki çalışmalar spora dönüşün uygulanan tedavinin cerrahi ya da konservatif olmasına bağlı olmadığını göstermiştir. Cerrahi tedavi her zaman sportif aktiviteye dönüş garantisi veremez. Spora dönüş daha çok Sakatlanma öncesi sportif aktiviteye dönüş en çok yeni sakatlanma korkusu ve psikolojik profil ile ilişkilidir.
3. Soru: Ön çapraz bağ yaralanması olan bir sporcu ameliyat olmadan da spora tekrar dönebilir mi?

• Yanıt: Uygun kriterler kullanarak seçilecek hastalarda genç ve sporcu dahi olsa konservatif tedavi ile başarılı sonuçlar alınabildiği gösterilmiştir. Bu konuda deneyimli fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman doktorlarının kontrolünde uygulanan basamaklı rehabilitasyon programı ile spora dönüş mümkündür. Hastanın tıpkı cerrahi uygulanması sonrası olduğu gibi dizini yeni sakatlanmalardan koruması son derece önemlidir. Bu sebeplerle tedavi karar sürecinde hastaya tek seçeneğin cerrahi olmadığı, uygun hastalarda doğru yapılandırılmış rehabilitasyon programları ile başarılı sonuçlar alınabileceği bilgisi verilmelidir.

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarında Fizik Tedavi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Elif AKALIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Elif AKALIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     10 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Elif AKALIN Fotoğraf
Prof.Dr.Elif AKALIN
İzmir
Doktor "Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi8 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Elif AKALIN'ın Makaleleri
► Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi Dr.Fzt.Halil İbrahim KURMAZ
► Evde Fizik Tedavi Fzt.Kamil YILMAZ
► Evde Fizik Tedavi Fzt.Umut PAKSOY
► Evde Fizik Tedavi Fzt.Gökhan ŞAHİNARSLAN
► Donuk Omuz Fizik Tedavi Fzt.Atalay ÇELEBİ
► Bazı Fizik Tedavi Önerileri Dr.Fzt.Halil İbrahim KURMAZ
► Yeni Trend Evde Fizik Tedavi Dr.Fzt.Gökhan AYGÜL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarında Fizik Tedavi' başlığıyla benzeşen toplam 16 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Lenfödem Ağustos 2013
► Fibromyalji Sendromu Nisan 2013
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


12:33
Top