Panik Atak
PANİK ATAK
Panik atak öncesinde bireyde çok yoğun endişe kaygı ve korku meydana gelir. Kişinin endişe ve kaygı duygusu o kadar yoğunlaşır ki kişide baş dönmesi, mide bulantısı, nabız artışı gibi fiziksel semptomlar oluşur. Kişi panikatak nöbeti sırasında kalp krizi geçireceğini ve öleceğini hisseder. Bu korkudan dolayı birey hemen hastaneye gitmeye çalışır. Bazı panikatak nöbetlerinde de bireyin korkuları başına bir şey geleceği, ağır hastalıklar yaşayacağı şeklinde olur. Yaşadığı bu fiziksel reaksiyonlar dolayısıyla panik ataklı kişi hastane hastane, doktor doktor gezmeye ve hastalığına fiziksel bir sebep aramaya başlar. Fiziksel sebep bulunamadıkça da öfke ve ümitsizlik yaşar.
Panikatak nöbetinden sonra kişide çok yoğun bir yorgunluk ve isteksizlik hali oluşur. Kişi sürekli dinlenmek ama aynı zamanda yalnız kalmamak ister. Yanında güvende hissettiği birinin olmasını ancak o kişinin de ona çok müdahale etmemesini ister. Kalabalık yerlerde, kapalı ortamlarda, stresli durumlarda nöbet tekrarlaması görülebilmektedir. Kişi bu sebeple kalabalık yerlerde, grup ortamlarından uzaklaşır. Bu durumda kişinin yalnızlaşmasına neden olur ve kişi daha da mutsuzlaşır ve panik atak daha doğrusu panik bozukluk kişiyi olumsuz bir kısır döngüye sokar. Panik nöbeti geçirmekten korktuğu, böyle görünmek istemedi için kendi kabuğuna çekilir.
Panik atak kişinin hayat işlevselliğini bozan bir rahatsızlıktır. Genellikle kaygı bozuklu yaşayan kişi kaygının çok yüksekliği bir dönemde panik atak geçirir. Daha sonra sürekli tekrar geçirimiyim kaygısı yaşar. Aslında panik atak nöbeti sürekli geçirilmemektedir. Ancak panik atak nöbeti yaşayan kişi için durum o kadar korkutucudur ki bir kez yaşadıktan sonra sürekli bir daha olacak mı korkusu ile yeni bir kaygı durumu başlar. Bu şekilde panik atak yaşayan kişinin ve etrafındakilerin hayatı kısıtlanır. Oysa anksiyete yani kaygı kişinin hayatını devam ettirmesi için gereklidir. Ancak sağlıklı kaygı ve anksiyetenin nedeni bellidir. Kişinin yaşadığı kaygı boyutu dış gerçeklikle uyumludur. Kişinin kaygısı dış gerçeklikteki tehlike geçtikten sonra kaybolur.
İnsanin beklemediği bir anda kaldıramadığı bir kayıp sonucunda ortaya panik atak çıkabilmektedir. Ölüm iş kaybı, , iflas vs. gibi ani, beklenmedik ve kişinin hazmedemediği olaylar karşısında oluşabilmektedir. Ayrıca kişinin kendini suçladığı olaylar sonucunda da panik atak nöbetleri ortaya çıkabilmektedir. Bir kez panik atak geçiren kişi sürekli “panik atak geçirir miyim” düşüncesi ile olayları abartılı, gerçek dışı algılar ve buda panik atağın tekrarlamasına neden olur. Bir başka panik atak sebebi ise kişinin hayatında sıkışmışlık yaşaması yani karar verememesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazı fizyolojik hastalıklarda da panik atak nöbetine benzer semptomlar görülebilir (tiroid bezi çalışma problemlerinde, kan şekeri düşüklüklerinde, enfeksiyonlu hastalıklarda vs). Bu nedenle panik atak hastası birey ilk olarak fiziksel muayene olmalıdır. Panik atak kişiye göre değerlendirilir, nedenselliği bireye özgüdür.
Panik atak esnasında bireyin kendini güvenli bir yere alması iyi gelir. Nefes egzersizleri ve kendi kendine bunun gerçek bir şey olmadığı ve birazdan geçeceğine dair vereceği telkin ile nöbeti kolay atlatabilir. Kahve-çay gibi içecekleri kaçınması gerekir. Panik atak yaşayan kişinin kendini iyi hissettiği bir zamanda ve mekanda kendini rahatlatıcı güvenli hissedeceği bir yerde hayal etmesi ve bu hayali sanki bir fotoğraf karesi gibi beynine kodlaması kendini kaygılı hissettiğinde o “güvenli alanı” hatırlaması çok iyi gelmektedir. Bununla birlikte yanınızda biri panik atak yaşıyorsa ilk olarak bu durumun panik atak olmasından emin olunmalıdır. Daha sonra kişinin çok kalabalık olmayacağı sakin ve güvenli birde olması sağlanmalıdır. İlgilenen kişi sakin oldukça panik atak yaşayan kişinin sakinleşmesi kolaylaşacaktır.çünkü panik durumundaki kişi zaten başına kötü bir şeyler geleceğini düşünmektedir. Yardımcı olan kişinin de aynı şekilde panikle kötü bir şey varmış gibi davranması durumu pekiştirir. Sakin bir şekilde konuşulmalı, nefes egzersizleri yaptırılmalıdır. Fiziksel muayeneden panik atak tedavisinde psikoterapi çok etkili olarak kullanılmaktadır. Psikoterapi eşliğinde alternatif emdr, hipnoz gibi yöntemler de kullanılır.
Panik Atak ve Sigara-Alkol
2011 yılında 500 kişi ile yapılan bir araştırmada panik atak belirtileri yaşayan kişilerin sigara ve alkol kullanımı bilgileri alındı. Panik atak yaşayan kişilerin daha fazla sigara ve alkol kullandığı sonucuna ulaşıldı. Araştırma sonucunda sigaranın neden olduğu nefes darlığı ve alkolün yarattığı baş döndürücü etkileri uzun vadede panik atak belirtilerini arttırabilirken yaşanan kaygının aslında sigara ve alkol ile ilgili olmadığı görüldü. Bununla birlikte sigara ve alkol kullanımının panik atakları tetikleyip tetiklemeyeceğine dair de net bilgilere ulaşılamadı. (Mathew, A. R. (2011). Smoking behavior and alcohol consumption in individuals with panic attacks. Journal of Cognitive Psychotherapy:An International Quarterly. 25, (1).)
Panik atak hastalarının sigara ve alkole, sigara ve alkolün vücutta yarattığı etkileri algılamaları ve yükledikleri anlamın aslında kaygıya neden olabileceği düşünülebilir. Yani yine düşünce yapısının panik atakta ki etkisi olarak düşünülebilinir.
Panik Atak ve Agorafobi
Agorafobi en temel anlamı ile alan korkusudur. Açık ve geniş bir alanda yalnız kalınca kişinin kontrol edemediği yoğun korku ve kaygı durumudur. Yalnız kaldığında zorluklarla karşılaşacağını ve yardım bulamayacağını hissettiği için topluma açık alanlardan korkup kaçar. Kimsenin ona yardım etmeyeceğine ve kendisinin de orada ki zorluklarla baş edemeyeceğine dair yaşadığı düşünceler sinema,tiyatro,alış-veriş merkezi, işlek caddelerden kaçmalarına neden olur. Bu sebeple toplumsal alanlara girecekleri zaman yanlarında güvendikleri birilerini isterler. Agorafobi yaşayan kişi yanında güvendiği biri var ise bu kaygılarla baş etmekte başarılı olur.
Toplumda agorafobi yaşayan kişilerin hiç dışarıya çıkmadığına dair bir düşünce vardır oysa sadece çok az ve çok ağır olan bir grup agorafobiden dolayı kendini eve hapsetmektedir. Birçoğu güvendiği biri ile dışarıda ki yaşamına devam edebilir.
Agorafobi genellikle panik atağa bağlı ortaya çıkmaktadır. Tedavi edilmemiş panik ataklar yüzünden kişide bir süre sonra agorafobi meydana gelebilir. Ya da panik atak tedavi edildiğinde agorafobi de ortadan kalkabilmektedir. 2012 yılında yapılan bir araştırmada panik atağın ilk kez meydana geldiği ye ile bu ortamın agorafobi ile ilişkisi incelenmiştir. 830 panik atak rahatsızlığı yaşayan kişi araştırmaya katılmıştır. Katılımcılara ilk panik atak geçirdikleri yerlere göre sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırılma şu şekilde yapıldı: ev-ofis-araba sürerken-toplu taşıma-ev dışı. Araştırma sonunda toplu taşımada ve araç sürerken ilk panik atağını geçiren kişilerin yüksek derecede agorafobi eğiliminde olduğu bulunmuştur.
Araştırmanın diğer bir sonucunda ise evde panik atak geçirenlerin ev dışında panik atak geçirenlere kıyasla ilk panik atak sırasında ölüm korkusunun çok baskın olduğu ve daha sonra bu kişilere daha çok ölüm korkusunun eşlik etmekte olduğu görülmüştür. Bütün bu sebepler göz önünde bulundurularak panik atak kişiye özgül değerlendirilmelidir.
Panik Atak Yaşayan Kişilerin Ortak Özellikleri
Panik atak yaşayan kişilere bakıldığında bu kişilerin sosyal hayatlarında aceleci kişiler olduğu görülmektedir. Yoğun stres altında yaşadıkları ve stres ile baş etmek de zorlandıkları gözlenmektedir. Aynı zamanda her işi çok iyi bir şekilde çok hızlı bitirmek istediklerini de dile getirmektedirler. Panik atak yaşayan bireylerin de aynı zamanda başarısızlığa tahammül sınırlarının çok düşük olduğu yani başarısız olmak istemedikleri görülmektedir. Kendilerini çok sert ve acımasız eleştirmeleri de olumsuz bir özellikleridir. Hayata ve kendilerine çok sert ve keskin bakmaktadırlar. Alternatif görüşler, fikirler üretmekte zorlanabilirler.
Panik Atak ve Panik Bozukluk
Kişi panik atağı bir ya da birkaç kez deneyimler ancak sürekli panik atak yaşar mıyım kaygısı yaşar bu duruma panik bozukluk denir. Yani panik atak sürekli geçirilmez ama korkusu devam eder. Bu sebeple panik atak değil bu korkusu yani panik bozukluğu tedavi edilmelidir.
Kişi bu korku ile baş etmekte zorlandığı için kaçınma davranışları gösterebilir. Panik atak geçireceğini düşündüğü yerlerden uzaklaşır. Dışarı çıkarken yanına birisini ister. Hatta bazıları bazı ilaçlar yanlarında taşırlar. Evde yalnız kalmak istemez ve sürekli birileri ile beraber olmaya çalışır. Dış çevre koşullarına fazlasıyla dikkat eder ortamın sıcaklığını, havasızlığını kontrol eder, kalabalık ya da hasta birinin var olduğu ortamlardan kaçar, kötü haber duymak istemez. Beden duyumlarını hızlandıracak her türlü ortamdan ve aktiviteden uzaklaşır.
Panik Bozukluk Çeşitleri
Mide,bağırsak belirtilerine odaklanmış panik bozukluk: kişi mide ve bağırsak belirtilerine odaklanır ve bu bölgelerde rahatsızlık yaşayacağına dair düşünceleri vardır.
Solunum ve kalp belirtilerine odaklanmış panik bozukluk: en sık görülen panik bozukluktur. Kişi bu organlarında yaşadığı duyumlara sürekli odaklanır ve onlara yönelik kaygılanır.
Gece uykuda gelen ve kişiyi uyandıran panik bozukluk: kişi uykusundayken panik atak yaşayacağına dair korkuları vardır.
Düşünce ve yoruma dayalı panik bozukluk
Düşünce ve yoruma bağlı olmayan panik bozukluk
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Esra BAYRAKTAR SÜNGÜ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Esra BAYRAKTAR SÜNGÜ'nün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
