Panik Atak Tedavisi
Panik Atak Tedavisi
Panik Atağı, bir korku kuşatmasıdır. Algılanan tehlikeye karşı birden bire gösterilen bir tepkidir ve birtakım yoğun bedensel duyumlar buna eşlik eder. Panik atağı tanısı konabilmesi için aşağıdaki on üç belirtiden en az dördünün bulunması gerekir:
1. Çarpıntı,kalp atımlarını duyumsama ya da kalp hızında artma olması
2. Terleme
3. Titreme ya da sarsılma
4. Nefes darlığı ya da boğuluyormuş gibi olma duyumları
5. Soluğun kesilmesi
6. göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma
7. Bulantıya da karın ağrısı
8. Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
9. Gerçekdışılık duyguları ya da benliğinden ayrılmış olma duyumu
10. Uyuşmaya da karıncalanma duyumları
11. Üşüme, ürperme ya da ateş basmaları
12. Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
13. Ölüm korkusu
Bir panik atağı sırasında ortaya çıkacak belirtiler değişkenlik gösterebilir. Bedensel duyumlar (kalp atımlarını hissetmek gibi) ortaya çıkan fizyolojik değişiklerle doğrudan ilişkilidir. Diğer belirtiler, bedensel duyumlara gösterilen zihinsel ve duygusal tepkiler sonucu ortaya çıkar.Aşağıda, panik atağı sırasında vücudun değişik bölgelerinde ortaya çıkan çeşitli belirtiler sıralanmıştır. Panik atağı sırasında ne denli çok belirti olursa ve bu belirtiler ne denli yoğun olursa, kişi kendini o denli bitkin ve yılgın olarak hisseder.
Baş: Hiperventilasyon (aşırı soluk alıp verme) nedeniyle beyine az kan gitmesinden ötürü baş dönmesi ve sersemlik hissi ortaya çıkabilir, bayılacakmış gibi bir duygu içinde olunabilir.
Vücut: Terleme olur, sıcak ve soğuk basmaları olabilir,‘hissiz’leşilebilir, vücutta karıncalanmalar olabilir. Bitkin ve tükenmiş olarak hissedilir.
Zihin: Büyük bir şaşkınlık içinde, kendini odaklama güçlüğü ortaya çıkar. Kişi, çevresinden kopmuş gibi,çevresinden çok uzaktaymış gibi bir duygu içine girebilir. Vücudu sanki gerçek değilmiş gibi bir duyguya kapılabilir, kendini sanki rüyadaymış gibi hissedebilir. Huzursuzlaşılır, her şeye çabuk kızılır. Sık yaşanan korkular bayılma, çıldırma, kalp krizi geçirme, ölme, olay çıkarma, kapana kısılıp kalma korkularıdır.
Gözler: Gözler titreşir ya da seğirir. Dışarıdaki nesnelere odaklanmakta zorluk çekilir ya da bu nesneler göze bulanık görünebilir.
Ağız ve boğaz: Ağız kurur.Yutma güçlüğü ortaya çıkar, boğazda bir yumru hissi ya da sanki tıkanmış, soluğu kesilmiş gibi olur.
Kalp: Kalp atım hızı artar. Kalp atımları öylesine güçlü hissedilir ki, kalp sanki göğüs kafesinden dışarı fırlayacak gibidir. Göğüste ağrı ya da sıkışma hissedilir.
Solunum: Soluk alıp verme hızı artar ve sığlaşır. Tam derin bir nefes alınamıyormuş gibi hissedilir. Soluk almakta zorluk çekilir, hava açlığı içinde olunabilir, sanki boğuluyor gibi bir duygu içine girilebilir.
Mide-bağırsak dizgesi: Midede düğümlenme hissedilir. Bulantı ortaya çıkabilir. Kramp benzeri ağrılar görülebilir.
Kaslar: Özellikle boyun ve omuzlarda olmak üzere bütün vücut kaslarında genel bir gerginlik olur. Bunun aksine kaslar öyle güçsüzleşebilirki kişi ayakta durmakta zorlanabilir. Elleri ve ayakları titrer, soğur, terler ya da uyuşur.
Panik atakları birden ortaya çıkar, saniyeler ya da dakikalar içinde doruğa ulaşır. Çoğu zaman, on dakikadan daha kısa bir süre içinde doruk düzeyine gelir. Panik atakları, birkaç dakikadan bir saate dek sürebilir. Saatlerce ya da günlerce sürdüğünü söyleyenler olursa da bunların gerçek panik atakları olduğundan söz edilemez. Büyük bir olasılıkla bu kişiler, gün içinde birden çok panik atağı geçiriyorlardır ve bu ataklar arasında kaygı düzeyleri de yüksek olmaktadır.
Panik atakları sürdükçe, kişi kendine olan güvenini yitirmeye, benlik saygısı düşmeye başlar. Bu tür ataklardan sakınmak için etkinliklerini kısıtlamaya başlar. Tanıdık, bildik durumlar gözdağı veren durumlar olarak algılanmaya başlanır.
Panik Bozukluğu
Panik bozukluğu, kişilerin, birdenbire, beklenmedik bir biçimde, herhangi bir nesne ya da durumla ilişkisiz olarak, görünür herhangi bir tetikleyici bir neden olmadan panik atakları yaşamaları durumudur. Panik atakları kişilerde birkaç ayda bir olmak üzere seyrek görülebilirken, bazı kişilerde de günde birkaç kez gibi çok sık görülebilmektedir. Panik bozukluğu olan kişiler panik ataklarından ötürü dehşete kapılırlar. Bir sonraki atağın ne zaman çıkacağı konusunda tasalanırlar. Atakların olası sonuçlarını düşünerek üzüntü duyarlar.
Panik Bozukluğu İçin Etkili Olduğu Gösterilmiş Olan Tedavi Yöntemleri
Panik bozukluğun tedavisinde hem biyolojik hem de psikolojik tedavi yöntemlerinin etkili olduğu gösterilmiştir. Uygulanan tedavilerin sonuçları kişiye göre değişir. Hastaların çok büyük bir çoğunluğunda uygulanan tedavinin büyük yararı olur, uygulanan tedavinin sonunda hastaların yine büyük bir çoğunluğunda panik belirtileri hiç kalmaz.
Panik bozukluğunun psikolojik tedavisinde bilişsel davranışçı tedavinin etkili olduğu gösterilmiştir. Bu tedavi genellikle on-on beş hafta sürer ve aşağıdaki tedavi yaklaşımlarının birleşiminden oluşur.
Eğitim: Panik ataklarının ve panik bozukluğunun doğası hakkında bilgilendirme, tedavinin belirli bir aşamasıdır.
Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Bu yöntem, kişinin kendisine kaygı veren düşüncelerini anlamasını ve ayrımsamasını öğretmeyi ve sözü edilen bu düşünceleriyle ilgili kanıtları araştırmayı kapsar. Bilişsel yeniden yapılandırmanın amacı, kaygılı düşünme örüntülerinin, bütün kanıtları göz önünde bulundurarak, daha gerçekçi, daha akılcı düşüncelerle yer değiştirmesini sağlamaktır. Burada hasta, yalnızca kaygı doğuran düşüncelerinin dayanağı olan kanıtlara odaklanmaktan uzaklaştırılır.
Korkulan durumlarla karşı karşıya gelme: Korkuyla başetmeninen güçlü yollarından biri, korkulan durumla doğrudan karşı karşıya gelmektir.
Korkulan duyumlarla karşılaşma: Panik bozukluğu olan kişiler, baş dönmesi, sersemlik duyumu ve soluğun kesilmesi gibi panik duyumlarını yaşamaktan korktukları için, korkulan duyumlar artık korku uyandırmayana dek bunlarla birçok kez karşılaştırılır. Buna belirtilerle karşılaştırma yöntemi adı da verilir.
Soluk alıp verme eğitimi: Hızlı soluk alıp verme panik belirtilerini tetikleyebilir. Soluk alıp vermenin yavaşlatılması yoluyla, panikatakları sırasında hızlı soluk alıp verme yüzünden daha da kötüleşen belirtilerin azaltılmasına çalışılır.
Uzun süreli tedavide, hastalığın depreşmesini ve yinelemesini önlemede bilişsel davranışçı tedavinin daha etkin olduğu gözlenmiştir.
Panik Atağı İçin ‘İlk Yardım’ Yaklaşımları
Bir panik atağının üstesinden gelmek için ‘o sırada’ uygulanabilecek on altı yöntem vardır:
1. Oturun ve birçok kez, yavaş yavaş, derin derin soluk alıp verin. En az dört saniye süreyle, burnunuzdan soluk alın ve yine en az dört saniye süreyle yavaşça soluk verin. Bunu birkaç dakika süreyle yapın.
2. Bütün duyularınızı kullanarak gevşetici bir sahneyi gözünüzün önüne getirin. Şimdi kendinizi de bu sahneye getirin.
3. Benzer bir durumun üstesinden geldiğiniz, kendinizi başarılı olarak kabul ettiğiniz yada olayların denetiminizde olduğu bir zamanı anımsayın. O zaman yaşadığınız güzel duyguları yeniden kazanın.
4. Atağı sonlandırmak için parmaklarınızı şıklatın ve size, hemen ortaya çıkıverecekmiş gibi gelen, olası kötü olaylarla ilgili olan, olumsuz düşüncelerinize bir ara verin. Çevrenizdeki somut nesneler üzerinde odaklanın, gördüğünüz her nesnenin ayrıntıları üzerinde durma oyununu oynayın.
5. Paniğinizin size bir zarar veremeyeceğinin, tehlikeli olmadığının ve sizin çıldırmış olduğunuz anlamına gelmeyeceğinin ayrımında olarak kaygılı düşüncelerinizin uçup gitmesini sağlayın.
6. Güvendiğiniz bir kişiyi, size inanan herhangi bir kişiyi ve sizin iyi olmanızı isteyen herhangi birini gözünüzün önüne getirin. Şimdi bu kişinin sizinle birlikte olduğunu ve sizi yüreklendirdiğini hayal edin.
7. Unutmayın,panik, yalnızca, gerekmediği bir sırada ortaya çıkan, vücudunuzun doğal bir uyarı düzeneğidir. Kendi kendinize şöyle söyleyin: ‘Bu yanlış bir uyaran, bir hata! Ortada bir tehlike yok!’
8. Kendinize bir zaman tanıyın ve yavaşlayın. Soluk alıp verme hızınızı yavaşlatın,koşuşturan düşüncelerinizi yavaşlatın, bütün vücudunuzu, tepeden tırnağa,yavaşlatın. Daha sonra yavaş yavaş önceki etkinliklerinize yeniden başlayın.
9. Paniğin ilk bulguları ortaya çıkmadan önce ne hissettiğinizi kendi kendinize sorun.Şimdi bu duyguları gerçekten yaşamaya çalışın. Bu duygular acı veren duygular olabilir, ancak bunların ayrımına varmak sanki paniğinizin ‘paketlenmesi’ anlamına gelir.
10. Şöyle bir esneyin ve tepeden tırnağa vücudunuzu gerin. Şimdi bir sakızı yavaş yavaş çiğneyin.
11. Zihninizi yapacağınız bir işle meşgul edin: Karmaşık bir iş tasarınızı düşünmeye başlayın, ilginç bir radyo programını dinleyin, telefonla bir arkadaşınızı arayın. Zihninizi, vücudunuzdan çok,çevrede olup bitenler üzerinde, gelecekte olacaklardan çok, o sırada olanlar üzerinde odaklayın.
12. Paniğin sizi alt edemeyeceği üzerine ant için.
13. Gidebileceğiniz bir yer varsa, bir gezinti yapın. Konuşabileceğiniz insanlar varsa onlardan biriyle konuşun.
14. 20’den geriye doğru sayın. Her sayıda, sevdiğiniz bir kişinin değişik bir görüntüsünü gözünüzün önüne getirin, sizi sevindiren bir şeyi, sizi sakinleştiren bir şeyi gözünüzün önüne getirin. Bu görüntüler geçmişten anımsadığınız bir takım görüntüler olabileceği gibi yalnızca hayal ettiğiniz bir takım görüntüler de olabilir.
15. İnançlarınıza uygun olarak söyleyeceğiniz bir takım sözlerle ya da deyişlerle sakinleşmeye çalışın.
16. Bir panik atağının her zaman, ama her zaman sonlandığını kendi kendinize bir kez daha anımsatın.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Burcu MUŞDAL ÇELEBİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Burcu MUŞDAL ÇELEBİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
