Çocuklarda Özgüven Eksikliği ve Çekingenlik- Çocuklara Güvenli Davranışı Nasıl Kazandırırız?
ÇOCUKLARDA ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİ VE ÇEKİNGENLİK- ÇOCUKLARA GÜVENLİ DAVRANIŞI NASIL KAZANDIRIRIZ?
Özgüven eksikliği ve çekingenlik, çocuklarda sıkça rastlanan problemlerden bir tanesidir. Çekingen çocuklar, kendilerini değersiz bulurlar, yeterince sevilmediklerini düşünürler ve herkesten uzak dururlar. Bu yüzden arkadaşlık kurmada zorlanırlar. Dışarıdan bakıldıklarında uslu görünürler. Uyumludurlar ve sorun çıkarmazlar. Fakat bunun sebebi kendilerine güven duymayıp, bulundukları ortamlarda ses çıkaramamalarından dolayıdır.
Arkadaşları arasında yeterince kendini ifade edemeyen, sosyal ortamlarda çekingen tavırlar sergileyen, oyunlara katılamayan çocuklar belli bir süre sonra izole olmuş şekilde yaşamaya başlarlar. Sınıf ortamında aktif değillerdir. Bir konuyu çok iyi bilseler de, kendilerine güven duymamaları sebebiyle bildiklerini tam olarak ifade edemezler. Bu da derslerinde yeterince başarılı olamamalarına yol açar.
Çocuklarda özgüveni etkileyen en temel sebeplerden bir tanesi sevgi eksikliğidir. Özellikle şiddet gören, yeterince sevildiğini hissetmeyen, huzurlu bir aile ortamında yetişmeyen çocuklarda özgüven eksikliği sıkça görülmektedir. Kardeşleri ve arkadaşlarıyla sürekli kıyaslanan, kendileri ile alay edilen çocuklarda da özgüven eksikliği oluşur. Annenin aşırı koruyucu tavrı, baskısı, aşırı titiz tutumları çocuğun kendine güven duymasını olumsuz yönde etkiler.
Çocuklarda Özgüven Nasıl Geliştirilir?
• Çocuklarda çekingenliğe, kendine güven duymasına engel olan durumlar araştırılıp çözüme ulaşılmalıdır.
• Çocukta gözlenen olumlu davranışlar övülmelidir.
• Çocuğun yaptığı olumsuz davranışlar direkt olarak dayakla cezalandırılmamalıdır. Dayak bir çözüm değildir. Çocuk dayak yediğinde cezasını çektiğini düşünecek ve yaptığı kötü davranışı olumluya çevirmek adına bir adım atmayacaktır.
• Çocuğa destek verilmeli, karşılıksız sevildiği hissettirilmelidir.
• Çocukla konuşulmalı, birlikte zaman geçirilmeli, duygu ve düşüncelerini ifade etmesi sağlanmalıdır.
• Her an sevildiği, özel olduğu hissettirilmelidir.
• Arkadaş edinmesi sağlanmalı, fakat bu konuda baskı yapılmamalıdır.
• Çeşitli kurslara, spora ve sosyal aktivitelere katılması için teşvik edilmelidir.
• Çözülemeyen durumlarda, ciddi problemlerle karşılaşıldığında bir uzman yardımı almaktan çekinilmemelidir.
Çocuklarımıza Nasıl Güvenli Davranış Kazandırırız ?
“Güvenli Davranış Becerileri” adını verdiğimiz davranışların kazanımı ile çocuklar başkalarının haklarını küçük görmeden ve zedelemeden kendi haklarını koruma, duygu, düşünce ve inanışlarını doğrudan, dürüst ve uygun yollarla ifade etme yeteneği kazanabilirler. Peki bunu nasıl kazandırabiliriz?
Okul Öncesi Dönemde Güvenli Davranış Kazanımı:
Okul öncesi dönemde çocuklar kendilerini yeterince ifade edemeyen bir dönemde olsalar bile bu dönemde, aile bireylerinin dışında artık yaşıtlarıyla birlikte olmaları, arkadaş edinmeleri, sosyalleşmeleri açısından güvenli davranış becerileri kazandırmak için uygun bir zaman olarak nitelendirilebilir. Bu dönemde çocuklara çeşitli görevler verilmesi, onlara bu becerileri kazandırmak açısından önemlidir. Okul öncesi dönemdeki çocuklara;
• İstemedikleri şeyleri hayır diyerek reddedebilecekleri öğretilmeli,
•Kendi kararlarını kendileri verebilmeleri için zaman zaman imkanlar tanınmalı (istediği kıyafeti giymesi, istediği oyuncağı seçmesi gibi.)
• Okulda ve parkta yeni arkadaşlar edinmesi ve kendi başına bir oyuna katılması için onu desteklenmeli.
• Ebeveynler çocuklara model oluşturmalıdır.
Okul Döneminde Güvenli Davranış Kazanımı:
• Çocuklara kendilerini güvenli bir şekilde ifade etmeleri örneklenerek anlatılabilir.
Örneğin, “o kitabı bana ver yoksa sana gösteririm” (saldırgan), “Kitabımı alabilirsin ona ihtiyacım yok”(Pasif), “Bu kitabı şu anda okuyorum. Bitirdiğim zaman onu alabilirsin” (Güvenli) gibi.
•Çocuklarla oyun oynayarak güvenli davranışlar öğretilebilir.
Örneğin, yakın arkadaşı rolüne geçerek ondan en sevdiği kalemi hediye etmesi istenir. Vereceği cevaba göre ona doğrusu gösterilmelidir.
• Çocuklara istemedikleri şeyler için hayır demek yine bu dönemde öğretilebilir.
• Kendileri ve arkadaşları ile ilgili konuşmalar yapmalarını, yaşadığı olayları sözel olarak ifade etmelerini desteklemek bu dönemdeki çocukların güvenli davranış becerileri kazanmalarına yardımcı olacaktır.
Özgüven eksikliği ve çekingenlik, çocuklarda sıkça rastlanan problemlerden bir tanesidir. Çekingen çocuklar, kendilerini değersiz bulurlar, yeterince sevilmediklerini düşünürler ve herkesten uzak dururlar. Bu yüzden arkadaşlık kurmada zorlanırlar. Dışarıdan bakıldıklarında uslu görünürler. Uyumludurlar ve sorun çıkarmazlar. Fakat bunun sebebi kendilerine güven duymayıp, bulundukları ortamlarda ses çıkaramamalarından dolayıdır.
Arkadaşları arasında yeterince kendini ifade edemeyen, sosyal ortamlarda çekingen tavırlar sergileyen, oyunlara katılamayan çocuklar belli bir süre sonra izole olmuş şekilde yaşamaya başlarlar. Sınıf ortamında aktif değillerdir. Bir konuyu çok iyi bilseler de, kendilerine güven duymamaları sebebiyle bildiklerini tam olarak ifade edemezler. Bu da derslerinde yeterince başarılı olamamalarına yol açar.
Çocuklarda özgüveni etkileyen en temel sebeplerden bir tanesi sevgi eksikliğidir. Özellikle şiddet gören, yeterince sevildiğini hissetmeyen, huzurlu bir aile ortamında yetişmeyen çocuklarda özgüven eksikliği sıkça görülmektedir. Kardeşleri ve arkadaşlarıyla sürekli kıyaslanan, kendileri ile alay edilen çocuklarda da özgüven eksikliği oluşur. Annenin aşırı koruyucu tavrı, baskısı, aşırı titiz tutumları çocuğun kendine güven duymasını olumsuz yönde etkiler.
Çocuklarda Özgüven Nasıl Geliştirilir?
• Çocuklarda çekingenliğe, kendine güven duymasına engel olan durumlar araştırılıp çözüme ulaşılmalıdır.
• Çocukta gözlenen olumlu davranışlar övülmelidir.
• Çocuğun yaptığı olumsuz davranışlar direkt olarak dayakla cezalandırılmamalıdır. Dayak bir çözüm değildir. Çocuk dayak yediğinde cezasını çektiğini düşünecek ve yaptığı kötü davranışı olumluya çevirmek adına bir adım atmayacaktır.
• Çocuğa destek verilmeli, karşılıksız sevildiği hissettirilmelidir.
• Çocukla konuşulmalı, birlikte zaman geçirilmeli, duygu ve düşüncelerini ifade etmesi sağlanmalıdır.
• Her an sevildiği, özel olduğu hissettirilmelidir.
• Arkadaş edinmesi sağlanmalı, fakat bu konuda baskı yapılmamalıdır.
• Çeşitli kurslara, spora ve sosyal aktivitelere katılması için teşvik edilmelidir.
• Çözülemeyen durumlarda, ciddi problemlerle karşılaşıldığında bir uzman yardımı almaktan çekinilmemelidir.
Çocuklarımıza Nasıl Güvenli Davranış Kazandırırız ?
“Güvenli Davranış Becerileri” adını verdiğimiz davranışların kazanımı ile çocuklar başkalarının haklarını küçük görmeden ve zedelemeden kendi haklarını koruma, duygu, düşünce ve inanışlarını doğrudan, dürüst ve uygun yollarla ifade etme yeteneği kazanabilirler. Peki bunu nasıl kazandırabiliriz?
Okul Öncesi Dönemde Güvenli Davranış Kazanımı:
Okul öncesi dönemde çocuklar kendilerini yeterince ifade edemeyen bir dönemde olsalar bile bu dönemde, aile bireylerinin dışında artık yaşıtlarıyla birlikte olmaları, arkadaş edinmeleri, sosyalleşmeleri açısından güvenli davranış becerileri kazandırmak için uygun bir zaman olarak nitelendirilebilir. Bu dönemde çocuklara çeşitli görevler verilmesi, onlara bu becerileri kazandırmak açısından önemlidir. Okul öncesi dönemdeki çocuklara;
• İstemedikleri şeyleri hayır diyerek reddedebilecekleri öğretilmeli,
•Kendi kararlarını kendileri verebilmeleri için zaman zaman imkanlar tanınmalı (istediği kıyafeti giymesi, istediği oyuncağı seçmesi gibi.)
• Okulda ve parkta yeni arkadaşlar edinmesi ve kendi başına bir oyuna katılması için onu desteklenmeli.
• Ebeveynler çocuklara model oluşturmalıdır.
Okul Döneminde Güvenli Davranış Kazanımı:
• Çocuklara kendilerini güvenli bir şekilde ifade etmeleri örneklenerek anlatılabilir.
Örneğin, “o kitabı bana ver yoksa sana gösteririm” (saldırgan), “Kitabımı alabilirsin ona ihtiyacım yok”(Pasif), “Bu kitabı şu anda okuyorum. Bitirdiğim zaman onu alabilirsin” (Güvenli) gibi.
•Çocuklarla oyun oynayarak güvenli davranışlar öğretilebilir.
Örneğin, yakın arkadaşı rolüne geçerek ondan en sevdiği kalemi hediye etmesi istenir. Vereceği cevaba göre ona doğrusu gösterilmelidir.
• Çocuklara istemedikleri şeyler için hayır demek yine bu dönemde öğretilebilir.
• Kendileri ve arkadaşları ile ilgili konuşmalar yapmalarını, yaşadığı olayları sözel olarak ifade etmelerini desteklemek bu dönemdeki çocukların güvenli davranış becerileri kazanmalarına yardımcı olacaktır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Özgüven Eksikliği ve Çekingenlik- Çocuklara Güvenli Davranışı Nasıl Kazandırırız?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
