Çocuklarda Uyku Bozuklukları
Çocuklarda Uyku Bozuklukları
Çocukların uyku saatleri kimi zaman anne babalar için günün en zor saatleridir. Uyumak istemeyen, yatağında yatmak yerine anne babası ile uyumak için direnen çocuklar, ağlama krizleri ve daha nicesi… Çocuklar neden uyumak istemezler? Uyku saati geldiğinde neden uyumamak için direnç gösterirler? Peki çocukların kaç saat uyumaya ihtiyacı vardır?
“Uyusun da büyüsün…”
Doğduğumuz ilk günden itibaren günümüzün belli bir kısmını uykuda geçiririz. Bu süre gelişim dönemlerimize göre değişiklik gösterir. Yeni doğan bir bebek 24 saatin 18 saatini uykuda geçirirken, 3 aylık bir bebeğin için ihtiyaç duyduğu uyku süresi 15 saat, 18 ay için ise 13.5 saattir. 2 ile 5 yaş aralığına gelindiğinde ise ihtiyaç duyulan uyku süresi 10-12 saate düşer. Okul öncesi dönem çocuklarında gündüz uykusu çocukların gelişimi için oldukça gereklidir.
Uyku süresince büyüme hormonu salgılanır. Bu sebepten dolayı çocukların düzenli uyku uyumaları gelişimleri açısından önem taşımaktadır. Stanford Araştırma Enstitüsü’nün yaptığı bir araştırmaya göre, küçük çocukların ilerleyen yıllarda matematik ve edebiyat başarılarını etkileyen en önemli unsur düzenli uyku uyumaları. Uykusu belli bir düzene oturan çocukların ise diğer çocuklara göre kendilerini daha iyi ifade ettikleri araştırmacılar tarafından kanıtlandı.
Düzenli bir uyku 0-3 yaş aralığındaki çocukların gelişimlerini etkileyen faktörlerden en önemlisi. Gece boyunca çocukların, hiç uyanmadan uyuyabilmeleri hem zihinsel gelişimlerini, hem de fiziksel büyümelerini etkiliyor.
Çocukların gün içerisinde öğrendikleri yeni bilgi ve becerilerin de uyku esnasında pekiştiği biliniyor. Çocukların fiziksel olarak büyümelerini sağlayan hormonlar da en çok uyku esnasında çalışıyor. Düzenli uyku uyuyamayan çocuklarda, büyüme hormonları yeterince çalışamadığından, kemik ve kas gelişimlerinin, düzenli uyku uyuyan çocuklara göre daha eksik kaldığı gözleniyor.
Uyku eksikliği çocukların motor becerilerini de etkiliyor. Aynı zamanda yeterince uyku uyumayan çocuklarda davranış problemleri, dikkat eksiklikleri ve öğrenmede gerilikler ortaya çıkabiliyor.
Çocuklar Niçin Uyumak İstemez ?
Gece olunca, uyku vaktinin geldiğini anlayan çocuklar anne babalarına direnç gösterir ve bir türlü uyumak istemez. Bunun sebebi birkaç sebebi vardır:
• Çocuğunuzun karanlıktan ya da odasında yalnız kalmaktan korkuyor olması,
• Kabuslar görüyor olması,
• Uyku saatinde ebeveynlerinin dikkatini çekmeye çalışarak, beklediği ilgiyi üstüne toplamak istemesi,
• Karanlık odada gördüğü nesnelerin, onu gece uyandığında korkutması,
• Odasının sıcaklığı/soğukluğu,
• Anne-baba arasında yaşanan problemlerin çocuğa yansıması,
• Bulunduğu odaya dışarıdan gelen sesler,
Bu gibi durumlarda çocuklar uyumak istemezler ya da ebeveynlerle birlikte uyumak için direnirler. Bebeklerde uykusuzluk bedensel bir hastalığın etkisi ile çekilen sıkıntı veya acıdan kaynaklanıyor olabilir.
Çocukların gördükleri rüyalardan korkmaları da uyumak istememelerine sebep olur. Özellikle üç, altı ve on yaşındaki çocuklarda rahatsız edici rüyalar yoğun şekilde görüşür. Çocuklarda rahatsız edici rüyalar, iki yaşında iken ısırılmak, kovalanmak iken, dört yaşında kötü insanlar, hayvanlar olabilmektedir. Beş ile altı yaş aralığında yaralanma, uçma, arabada olma ve hayalet içerikli rüyalar görülmektedir. Çocuklar beş yaşına geldiklerinde rüyalarının gerçek olmadığını yavaş yavaş fark etmeye başlar.
Kimi zaman çocuklarda yatağa yatma korkusu görülebilir. Bu korku, çocuğun yatağa yattığı anda ağlamaya başlamasına, anne baba ile arasında çıkan çatışmalara sebep olur. Bu korkularını yenmek adına çocukların bir uyku arkadaşı edinmelerini sağlamak yardımcı olabilir. Uyku arkadaşı, yastık, oyuncak veya başka bir nesne olabilir.
Anne babaların çocuklarına sağlayacakları huzurlu bir uyku ortamı; gece lambası ile loş bir şekilde aydınlatılmış, yeterli derecede ısıtılmış, sessiz bir oda çocukların uyumalarına yardımcı olacaktır. Fakat dış sebeplerden (gürültü, karanlık gibi.) dolayı değil de, içsel sebeplerden (fiziksel, duygusal ihtiyaçlarının tam olarak karşılanmamış olması gibi) uyumayan çocukların uyumalarına yardımcı olmak için yeterli ilgi, sevgi ve şefkat göstermek, kararlı ve tutarlı bir ebeveyn olmak, çocuğun korkularını doğru anlayabilmek ve bu konuda ona destek sağlamak gereklidir.
Gece Terörü:
Uykudan aniden uyanan çocuk, ağlayarak, dalgın bir şekilde etrafına bakabilir. Fakat çevresini tanımaz, çarpıntısı vardır, terler ve solgun görünür. Birkaç dakika süren bu durumu sabah uyandığında hatırlamaz. Gece terörü, genellikle beş ile altı yaş aralığında kaybolur. Kimi zaman tedavi gerektirebilir.
Sıkıntılı Düşler
İki yaştan sonra, çocukların %30 unda görülür. Çocuklar uyanarak, ağlamaya başlar ve yardım ister. Rüyalar genellikle sabah hatırlanır. Genellikle çocukların sıkıntılı dönemler yaşadıkları zamanlarda görülür ve dört beş yaşa doğru azalır.
Uyurgezerlik
Uyurgezerlik yedi ile on iki yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Erkek çocuklarında, kızlara göre daha fazla olduğu bilinmektedir. Gecenin ilk yarısında kalkan çocuk, 10-30 dakika sonra yeniden yatar ve uykusuna devam eder. Sabah uyandığında ise hiçbir şey hatırlamaz.
“Bana masal anlat…”
Çocuklar uyumadan önce kendilerine masal anlatılmasını ister çoğu zaman ve anlatılan masalın sonu gelmeden huzurla uykuya dalarlar. Çocuğunuza anlattığınız masalların onun gelişiminde ayrı bir yeri ve önemi vardır.
Masal dinleyerek uyuya kalan çocuklar, hem anlatan kişi ile iletişim kurar, hem de zihinsel olarak gelişir. Masallarda dinledikleri karakterlerden iyi ve kötü kavramlarını, doğru ile yanlışı öğrenir bir yandan da kendileri ile kahramanlar arasında ilişkiler kurarlar. Hayal dünyalarının gelişmesine katkıda bulunan masallar, çocukların dünyasına girerek eğlenerek öğrenmelerini sağlar.
Anne Babalar Çocuklarının Daha Huzurlu Uyuması İçin Neler Yapabilir?
• Düzenli olarak, her gece yaklaşık 10-20 dakikayı çocuğunuza ayırın ve uyuması için ona yardımcı olun. Bu sürede ona masal okuyabilir, onunla ilgilenebilirsiniz.
• Daha huzurla uyuması için uyumadan önce duş almasını sağlayabilirsiniz.
• Çocuğunuz yatmadan önce birlikte vakit geçirin. Fakat bu süre içerisinde televizyon, bilgisayar oynamasına izin vermeyin. Uyumadan önce televizyon karşısında vakit geçirmesi, uyumamak için daha fazla direnmesine sebep olacaktır.
• Bebeğinizi sallayarak, biberonla besleyerek ya da emzirirken uyutmayın, bu alışkanlıklar yerine onu her gece aynı saatte yatağına koyun ve kendi kendine uyumaya alışmasını sağlayın.
Çocuklarda Görülen Uyku Sorunları ve Psikoterapi
Çocuklarda görülen uyku problemleri çoğu zaman çocukların iç dünyalarında yaşadıkları problemlerden kaynaklanmaktadır.
Çocuğunuzda eğer…
• Gece şiddeti,
• Uyurgezerlik,
• Sık sık kabus görme,
• Alt ıslatma,
• Uykuya karşı aşırı direnme,
• Uykuya dalmada güçlük,
• Gece boyunca sıkça uyanma,
• Aşırı korku, yalnız uyumak istememe,
gibi sorunlar yaşıyor ve baş edemiyorsanız. Psikolojik destek alabilirsiniz. Bu tür problemler karşısında, terapi sürecinde çocuğun yaşamında stres yaratan olay veya durumlar tespit edilerek, mümkün olduğunca azaltılmaya çalışılmaktadır. Çocukların uykuya geçiş zamanlarını düzenli hale getirmek, yalnız uyuması için ona özgüvenini geliştirmek, aile ile iletişimi geliştirmek ve çocuğun kendi duygularını daha rahat ifade etmesini sağlamak amacıyla psikoterapi ile destek sağlanır.
Çocukların uyku saatleri kimi zaman anne babalar için günün en zor saatleridir. Uyumak istemeyen, yatağında yatmak yerine anne babası ile uyumak için direnen çocuklar, ağlama krizleri ve daha nicesi… Çocuklar neden uyumak istemezler? Uyku saati geldiğinde neden uyumamak için direnç gösterirler? Peki çocukların kaç saat uyumaya ihtiyacı vardır?
“Uyusun da büyüsün…”
Doğduğumuz ilk günden itibaren günümüzün belli bir kısmını uykuda geçiririz. Bu süre gelişim dönemlerimize göre değişiklik gösterir. Yeni doğan bir bebek 24 saatin 18 saatini uykuda geçirirken, 3 aylık bir bebeğin için ihtiyaç duyduğu uyku süresi 15 saat, 18 ay için ise 13.5 saattir. 2 ile 5 yaş aralığına gelindiğinde ise ihtiyaç duyulan uyku süresi 10-12 saate düşer. Okul öncesi dönem çocuklarında gündüz uykusu çocukların gelişimi için oldukça gereklidir.
Uyku süresince büyüme hormonu salgılanır. Bu sebepten dolayı çocukların düzenli uyku uyumaları gelişimleri açısından önem taşımaktadır. Stanford Araştırma Enstitüsü’nün yaptığı bir araştırmaya göre, küçük çocukların ilerleyen yıllarda matematik ve edebiyat başarılarını etkileyen en önemli unsur düzenli uyku uyumaları. Uykusu belli bir düzene oturan çocukların ise diğer çocuklara göre kendilerini daha iyi ifade ettikleri araştırmacılar tarafından kanıtlandı.
Düzenli bir uyku 0-3 yaş aralığındaki çocukların gelişimlerini etkileyen faktörlerden en önemlisi. Gece boyunca çocukların, hiç uyanmadan uyuyabilmeleri hem zihinsel gelişimlerini, hem de fiziksel büyümelerini etkiliyor.
Çocukların gün içerisinde öğrendikleri yeni bilgi ve becerilerin de uyku esnasında pekiştiği biliniyor. Çocukların fiziksel olarak büyümelerini sağlayan hormonlar da en çok uyku esnasında çalışıyor. Düzenli uyku uyuyamayan çocuklarda, büyüme hormonları yeterince çalışamadığından, kemik ve kas gelişimlerinin, düzenli uyku uyuyan çocuklara göre daha eksik kaldığı gözleniyor.
Uyku eksikliği çocukların motor becerilerini de etkiliyor. Aynı zamanda yeterince uyku uyumayan çocuklarda davranış problemleri, dikkat eksiklikleri ve öğrenmede gerilikler ortaya çıkabiliyor.
Çocuklar Niçin Uyumak İstemez ?
Gece olunca, uyku vaktinin geldiğini anlayan çocuklar anne babalarına direnç gösterir ve bir türlü uyumak istemez. Bunun sebebi birkaç sebebi vardır:
• Çocuğunuzun karanlıktan ya da odasında yalnız kalmaktan korkuyor olması,
• Kabuslar görüyor olması,
• Uyku saatinde ebeveynlerinin dikkatini çekmeye çalışarak, beklediği ilgiyi üstüne toplamak istemesi,
• Karanlık odada gördüğü nesnelerin, onu gece uyandığında korkutması,
• Odasının sıcaklığı/soğukluğu,
• Anne-baba arasında yaşanan problemlerin çocuğa yansıması,
• Bulunduğu odaya dışarıdan gelen sesler,
Bu gibi durumlarda çocuklar uyumak istemezler ya da ebeveynlerle birlikte uyumak için direnirler. Bebeklerde uykusuzluk bedensel bir hastalığın etkisi ile çekilen sıkıntı veya acıdan kaynaklanıyor olabilir.
Çocukların gördükleri rüyalardan korkmaları da uyumak istememelerine sebep olur. Özellikle üç, altı ve on yaşındaki çocuklarda rahatsız edici rüyalar yoğun şekilde görüşür. Çocuklarda rahatsız edici rüyalar, iki yaşında iken ısırılmak, kovalanmak iken, dört yaşında kötü insanlar, hayvanlar olabilmektedir. Beş ile altı yaş aralığında yaralanma, uçma, arabada olma ve hayalet içerikli rüyalar görülmektedir. Çocuklar beş yaşına geldiklerinde rüyalarının gerçek olmadığını yavaş yavaş fark etmeye başlar.
Kimi zaman çocuklarda yatağa yatma korkusu görülebilir. Bu korku, çocuğun yatağa yattığı anda ağlamaya başlamasına, anne baba ile arasında çıkan çatışmalara sebep olur. Bu korkularını yenmek adına çocukların bir uyku arkadaşı edinmelerini sağlamak yardımcı olabilir. Uyku arkadaşı, yastık, oyuncak veya başka bir nesne olabilir.
Anne babaların çocuklarına sağlayacakları huzurlu bir uyku ortamı; gece lambası ile loş bir şekilde aydınlatılmış, yeterli derecede ısıtılmış, sessiz bir oda çocukların uyumalarına yardımcı olacaktır. Fakat dış sebeplerden (gürültü, karanlık gibi.) dolayı değil de, içsel sebeplerden (fiziksel, duygusal ihtiyaçlarının tam olarak karşılanmamış olması gibi) uyumayan çocukların uyumalarına yardımcı olmak için yeterli ilgi, sevgi ve şefkat göstermek, kararlı ve tutarlı bir ebeveyn olmak, çocuğun korkularını doğru anlayabilmek ve bu konuda ona destek sağlamak gereklidir.
Gece Terörü:
Uykudan aniden uyanan çocuk, ağlayarak, dalgın bir şekilde etrafına bakabilir. Fakat çevresini tanımaz, çarpıntısı vardır, terler ve solgun görünür. Birkaç dakika süren bu durumu sabah uyandığında hatırlamaz. Gece terörü, genellikle beş ile altı yaş aralığında kaybolur. Kimi zaman tedavi gerektirebilir.
Sıkıntılı Düşler
İki yaştan sonra, çocukların %30 unda görülür. Çocuklar uyanarak, ağlamaya başlar ve yardım ister. Rüyalar genellikle sabah hatırlanır. Genellikle çocukların sıkıntılı dönemler yaşadıkları zamanlarda görülür ve dört beş yaşa doğru azalır.
Uyurgezerlik
Uyurgezerlik yedi ile on iki yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Erkek çocuklarında, kızlara göre daha fazla olduğu bilinmektedir. Gecenin ilk yarısında kalkan çocuk, 10-30 dakika sonra yeniden yatar ve uykusuna devam eder. Sabah uyandığında ise hiçbir şey hatırlamaz.
“Bana masal anlat…”
Çocuklar uyumadan önce kendilerine masal anlatılmasını ister çoğu zaman ve anlatılan masalın sonu gelmeden huzurla uykuya dalarlar. Çocuğunuza anlattığınız masalların onun gelişiminde ayrı bir yeri ve önemi vardır.
Masal dinleyerek uyuya kalan çocuklar, hem anlatan kişi ile iletişim kurar, hem de zihinsel olarak gelişir. Masallarda dinledikleri karakterlerden iyi ve kötü kavramlarını, doğru ile yanlışı öğrenir bir yandan da kendileri ile kahramanlar arasında ilişkiler kurarlar. Hayal dünyalarının gelişmesine katkıda bulunan masallar, çocukların dünyasına girerek eğlenerek öğrenmelerini sağlar.
Anne Babalar Çocuklarının Daha Huzurlu Uyuması İçin Neler Yapabilir?
• Düzenli olarak, her gece yaklaşık 10-20 dakikayı çocuğunuza ayırın ve uyuması için ona yardımcı olun. Bu sürede ona masal okuyabilir, onunla ilgilenebilirsiniz.
• Daha huzurla uyuması için uyumadan önce duş almasını sağlayabilirsiniz.
• Çocuğunuz yatmadan önce birlikte vakit geçirin. Fakat bu süre içerisinde televizyon, bilgisayar oynamasına izin vermeyin. Uyumadan önce televizyon karşısında vakit geçirmesi, uyumamak için daha fazla direnmesine sebep olacaktır.
• Bebeğinizi sallayarak, biberonla besleyerek ya da emzirirken uyutmayın, bu alışkanlıklar yerine onu her gece aynı saatte yatağına koyun ve kendi kendine uyumaya alışmasını sağlayın.
Çocuklarda Görülen Uyku Sorunları ve Psikoterapi
Çocuklarda görülen uyku problemleri çoğu zaman çocukların iç dünyalarında yaşadıkları problemlerden kaynaklanmaktadır.
Çocuğunuzda eğer…
• Gece şiddeti,
• Uyurgezerlik,
• Sık sık kabus görme,
• Alt ıslatma,
• Uykuya karşı aşırı direnme,
• Uykuya dalmada güçlük,
• Gece boyunca sıkça uyanma,
• Aşırı korku, yalnız uyumak istememe,
gibi sorunlar yaşıyor ve baş edemiyorsanız. Psikolojik destek alabilirsiniz. Bu tür problemler karşısında, terapi sürecinde çocuğun yaşamında stres yaratan olay veya durumlar tespit edilerek, mümkün olduğunca azaltılmaya çalışılmaktadır. Çocukların uykuya geçiş zamanlarını düzenli hale getirmek, yalnız uyuması için ona özgüvenini geliştirmek, aile ile iletişimi geliştirmek ve çocuğun kendi duygularını daha rahat ifade etmesini sağlamak amacıyla psikoterapi ile destek sağlanır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Uyku Bozuklukları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
çocuklarda uyku bozuklukları, çocuklarda kabus görme, çocukta uyku, çocuklarda uyku sorunları, çocuklara kabus, çocukta kabus
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
