Sınav Kaygısı
Sınav Zamanı
Haziran; süryanicede sıcak, yaz mevsiminin ilk ayı , kiraz zamanı, yaz tatilinin başlangıcı, babalar günü ve belki de daha pek çok şeyi çağrıştıran bir aydır. Ama öyle bir anlamı var ki, milyonlarca genç için hayatlarının dönüm noktası. Haziran ayı ülkemizde pek çok sınavı içerisinde barındırıyor. Ve yaklaşmasıyla birlikte de sınav kaygısı sınava girecek olan bireyleri ve yakınlarını sarmalıyor.
Sınav zamanı yaklaşıyor ve hem sınava girecek olan öğrenciler hemde onların yakınları ve öğretmenleri bir heyecan içerisindeler. Bu heyecanı yansıtan pek çok ifadenin dillerden döküldüğüne şahit oluyoruz. “Sınavda elim ayağım buz kesiyor”, “sınav öncesi kalbim yerinden çıkıyor”, “son zamanlarda çocuğum çok içine kapandı”, “sürekli bizimle tartışıyor”, “yaklaştıkça başaramayacağımı düşünüyorum”, “kazanamazsam ölürüm”, "gece uykularım kaçıyor", "ailemi mahçup etmemeliyim" v.s. Bu ve benzeri cümleler aslında pek çoğumuzun aşina oldu ifadeler. Ve biliyoruz ki ortada hiçbir durum yokken bu tarz düşünceler, duygular ve davranışlar içerisine girmiyoruz. Sınav bir durum olarak ele alınabilir. Aslında uzmanların bildiği bir gerçek vardır ki, o da sınavın kendisinin heyecan verici (kaygı uyandırıcı) olmadığıdır. Peki nedir gençleri, onların ailelerini ve eğitimlerinde emeği geçen öğretmenlerini kaygılandıran? Bunun tek bir cevabı var o da sınavın kişi (lerce) tarafından algılanış biçimi. İşte bu nedenden dolayı bazı bireyler sınav anında ve öncesinde çok rahat oluyor ve başarıyı yakalıyorlar, bazıları ise kaygılı olup başarısızlığı tadıyorlar.
Sınav kaygısı (anksiyetesi), psikolojide bir tanı grubu olan kaygı bozuklukları içerisinde yer alır. Kaygı, kişinin dış dünyasından veya iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, bedensel, duygusal ve zihinsel tepkilerdir. Sınav kaygısı ise; sınav öncesinde öğrenilen bilginin, sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan, yoğun kaygı, endişe ve korku duygularının bir arada yaşanması olarak tanımlanabilir. “Başaramayacağım”, “yapamayacağım”, “ailemi mahçup edeceğim”, “başaramazsam rezil olurum”, "sınav anında bayılcakmışım gibi hissediyorum" ve bunun gibi pek çok düşünce, duygu ve davranış belirtilerini barındıran bir kaygı çeşididir. Korku, kaygı, öfke, gerginlik, mutsuzluk, umutsuzluk, çaresizlik, hayal kırıklığı... bütün bunların hepsi hemen hemen her insanın yaşayabileceği geçici duygulardır. Her insan hayatının belirleri zaman dilimlerinde bu gibi duyguları yaşayabilirler. Doğal olarak sınav kaygısıda aslında sınava girecek olan her öğrenci için yaşanılabilir bir duygudur yani normaldir. Ancak sınav kaygısı ve diğer kaygı çeşitlerini olumsuz bir hale dönüştüren yaşanma derecesi, süresi ve bireyin yaşamını olumsuz yönde etkilemesidir. Sınav kaygısı, hedefe ulaşmak için olan çalışma enerjisinin motivasyonu olabilir ama bunun gerçekleşebilmesi için kaygının şiddeti son derece önemlidir. Yani sınav ile ilgili kaygı eğer optimal düzeyde ise bireyi çalışmak için motive eder, minimum ya da hiç yok ise çalışmak için gerekli motivasyon yoktur ve ders çalışma yetersiz ya da hiç gerçekleşmez, kaygı yüksek seviyede ise sınav kaygısı denen durumla karşı karşıya kalınır ve bireyin başarısı olumsuz yönde etkilenir. Sınav anı ile ilgili hatırlamalar, denemeler ve ders çalışma anlarında; aşırı uyarılmışlık, kalp atışlarında ritim bozuklukları, nefes alışverişinde hızlanma, terleme, titreme, mide bulantısı ve kasılmaları, kas gerginliği, okuduğunu anlamama, konsantrasyon bozukluğu v.b gibi kaygı semptomlarının ortaya çıkmasına sebep olur. Aynı zamanda olumsuz düşünceler, hayaller, duygular ve sınava girmeme ya da yarıda bırakma gibi çeşitli davranışlar da ortaya çıkabilir. Tüm bunlar ancak sınav kaygısı normal seviyeden yükseldiği zaman karşılaşılan durumlardır.
Kaygı kaynağı belirsiz bir korkudur. Kaygıyı birey kendi düşünceleri aracılığıyla üretir. Genel olarak kaygı veren şeyler gelecekle ilgili belirsizliğe eşlik eden karamsarlık, umutsuzluk, başarısızlık gibi duygularla birlikte seyreder. Sınav kaygısıda, sınav sonucuna ilişkin olumsuz düşünce, beklenti ve inançlar nedeniyle oluşur. Bu düşünce, inanç ve beklentiler birey tarafından oluşturulacağı gibi aile ve sosyal çevre aracılığıyla da şekillenebilir. Sınav kaygısına sebep olan etmenler arasında aile ve sosyal çevrenin beklentileri gelmektedir. Aileler sınavı bazen hayati bir durum olarak görürler veya çocuklarının değerini sınava bağlarlar. Bazı aileler diğer kardeşler veya akranlarıyla kıyaslama yaparlar. Bazen ise kendilerinin fedakarlıklarını dile getirerek öğrencinin omuzlarına yüksek beklentinin yükünü yüklerler. Bunlardan herhangi birine maruz kalan bir öğrencide sınavı kazanamadığı veya başarısızlık yaşadığı takdirde ailesinin güvenini ve sevgisini kazanamayacağını/kaybedeceğini düşünerek kaygıya kapılabilmektedir. Sınav kaygısına sebep olan bir diğer temel sebepte, yeterince hazırlık yapılmaması veya kendi bilgi birikimine ve başarısına yönelik inancının zayıflığıdır. Bu durumda sınav anında bilgisini kullanamaz, kullanamadıkça kaygı seviyesi artar dikkati dağılır ve bu bir kısır döngüye dönüşerek sonuçta başarısızlıkla karşılaşabilir. Başarısızlığınıda en kolay olarak sınav kaygısına bağlar. Ama bu bir sınav kaygısı değil, yetersiz donanımın sonucudur. Sınav kaygısına sebep olabilecek bir diğer etmende , bireyin sahip olduğu deneyimleri, inançları ve duyguları ile ilişkili olan başarısızlık korkusu, çaresizlik duygusu ve sınavı kendilik değerine karşı bir tehdit olarak görmesi olabilir.
Sınav kaygısı ile sınav öncesinde ve sınav anında bazı noktalara dikkat ederek ve bir takım tedbirler alınarak baş edilebilir. Sınav kaygısının oluşumu sınavla ilgili düşüncelerimizle ilişkilidir. Bu nedenle sınav öncesinde ki uzun süreçte başa çıkabilmek için ilk olarak zihinsel bir hazırlık yapılmalıdır. Zihinsel hazırlık sürecinde aile ve sosyal çevre ile işbirliği yapılabilir. Aile ile birlikte sınava yüklenen anlam gözden geçirilerek olumsuz olan beklenti ve düşünceler mantıklı olan olumlu düşüncelerle değiştirilmelidir. Sınav sonucu ile ilgili olumsuz hayaller kurulmamalı, olumsuzu bir kenara bırakarak gerçekçi hedefler çerçevesinde olumluya motive olmaya gayret gösterilmelidir. Bir diğer önemli hazırlıkta sınav için gerekli bilgi donanımına sahip olacak şekilde kendi öğrenme modelini tanıyarak çalışma planlarını oluşturmaktır. Sınav kaygısına eşlik eden fiziksel semptomlarla ( çarpıntı, titreme, nefes problemleri, mide krampları, barsak hareketlerinde hızlanma, eller ve ayakların buz kesmesi v.s.) baş edebilmek için gerekli olan ise gevşeme ve nefes egzersizlerini öğrenmek ve etkili bir biçimde kullanabilmektir. Tüm bu uygulamalara rağmen sınav kaygısı ile ilgili olarak istenilen gelişme gerçekleşmiyor ise profesyonel bir destek almak öğrenci ve ailesi için doğru olacaktır.
Unutmayın ki sınav, öğrencilerin kişiliklerini veya onları yetiştiren ailelerin yeterliliklerini/ yetersizliklerini değerlendiren bir araç değil bilgi birikimlerinin ölçüldüğü bir tekniktir.
Sınavlarda tüm öğrencilere başarılar diliyorum...
Haziran; süryanicede sıcak, yaz mevsiminin ilk ayı , kiraz zamanı, yaz tatilinin başlangıcı, babalar günü ve belki de daha pek çok şeyi çağrıştıran bir aydır. Ama öyle bir anlamı var ki, milyonlarca genç için hayatlarının dönüm noktası. Haziran ayı ülkemizde pek çok sınavı içerisinde barındırıyor. Ve yaklaşmasıyla birlikte de sınav kaygısı sınava girecek olan bireyleri ve yakınlarını sarmalıyor.
Sınav zamanı yaklaşıyor ve hem sınava girecek olan öğrenciler hemde onların yakınları ve öğretmenleri bir heyecan içerisindeler. Bu heyecanı yansıtan pek çok ifadenin dillerden döküldüğüne şahit oluyoruz. “Sınavda elim ayağım buz kesiyor”, “sınav öncesi kalbim yerinden çıkıyor”, “son zamanlarda çocuğum çok içine kapandı”, “sürekli bizimle tartışıyor”, “yaklaştıkça başaramayacağımı düşünüyorum”, “kazanamazsam ölürüm”, "gece uykularım kaçıyor", "ailemi mahçup etmemeliyim" v.s. Bu ve benzeri cümleler aslında pek çoğumuzun aşina oldu ifadeler. Ve biliyoruz ki ortada hiçbir durum yokken bu tarz düşünceler, duygular ve davranışlar içerisine girmiyoruz. Sınav bir durum olarak ele alınabilir. Aslında uzmanların bildiği bir gerçek vardır ki, o da sınavın kendisinin heyecan verici (kaygı uyandırıcı) olmadığıdır. Peki nedir gençleri, onların ailelerini ve eğitimlerinde emeği geçen öğretmenlerini kaygılandıran? Bunun tek bir cevabı var o da sınavın kişi (lerce) tarafından algılanış biçimi. İşte bu nedenden dolayı bazı bireyler sınav anında ve öncesinde çok rahat oluyor ve başarıyı yakalıyorlar, bazıları ise kaygılı olup başarısızlığı tadıyorlar.
Sınav kaygısı (anksiyetesi), psikolojide bir tanı grubu olan kaygı bozuklukları içerisinde yer alır. Kaygı, kişinin dış dünyasından veya iç dünyasından gelen bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı, bedensel, duygusal ve zihinsel tepkilerdir. Sınav kaygısı ise; sınav öncesinde öğrenilen bilginin, sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan, yoğun kaygı, endişe ve korku duygularının bir arada yaşanması olarak tanımlanabilir. “Başaramayacağım”, “yapamayacağım”, “ailemi mahçup edeceğim”, “başaramazsam rezil olurum”, "sınav anında bayılcakmışım gibi hissediyorum" ve bunun gibi pek çok düşünce, duygu ve davranış belirtilerini barındıran bir kaygı çeşididir. Korku, kaygı, öfke, gerginlik, mutsuzluk, umutsuzluk, çaresizlik, hayal kırıklığı... bütün bunların hepsi hemen hemen her insanın yaşayabileceği geçici duygulardır. Her insan hayatının belirleri zaman dilimlerinde bu gibi duyguları yaşayabilirler. Doğal olarak sınav kaygısıda aslında sınava girecek olan her öğrenci için yaşanılabilir bir duygudur yani normaldir. Ancak sınav kaygısı ve diğer kaygı çeşitlerini olumsuz bir hale dönüştüren yaşanma derecesi, süresi ve bireyin yaşamını olumsuz yönde etkilemesidir. Sınav kaygısı, hedefe ulaşmak için olan çalışma enerjisinin motivasyonu olabilir ama bunun gerçekleşebilmesi için kaygının şiddeti son derece önemlidir. Yani sınav ile ilgili kaygı eğer optimal düzeyde ise bireyi çalışmak için motive eder, minimum ya da hiç yok ise çalışmak için gerekli motivasyon yoktur ve ders çalışma yetersiz ya da hiç gerçekleşmez, kaygı yüksek seviyede ise sınav kaygısı denen durumla karşı karşıya kalınır ve bireyin başarısı olumsuz yönde etkilenir. Sınav anı ile ilgili hatırlamalar, denemeler ve ders çalışma anlarında; aşırı uyarılmışlık, kalp atışlarında ritim bozuklukları, nefes alışverişinde hızlanma, terleme, titreme, mide bulantısı ve kasılmaları, kas gerginliği, okuduğunu anlamama, konsantrasyon bozukluğu v.b gibi kaygı semptomlarının ortaya çıkmasına sebep olur. Aynı zamanda olumsuz düşünceler, hayaller, duygular ve sınava girmeme ya da yarıda bırakma gibi çeşitli davranışlar da ortaya çıkabilir. Tüm bunlar ancak sınav kaygısı normal seviyeden yükseldiği zaman karşılaşılan durumlardır.
Kaygı kaynağı belirsiz bir korkudur. Kaygıyı birey kendi düşünceleri aracılığıyla üretir. Genel olarak kaygı veren şeyler gelecekle ilgili belirsizliğe eşlik eden karamsarlık, umutsuzluk, başarısızlık gibi duygularla birlikte seyreder. Sınav kaygısıda, sınav sonucuna ilişkin olumsuz düşünce, beklenti ve inançlar nedeniyle oluşur. Bu düşünce, inanç ve beklentiler birey tarafından oluşturulacağı gibi aile ve sosyal çevre aracılığıyla da şekillenebilir. Sınav kaygısına sebep olan etmenler arasında aile ve sosyal çevrenin beklentileri gelmektedir. Aileler sınavı bazen hayati bir durum olarak görürler veya çocuklarının değerini sınava bağlarlar. Bazı aileler diğer kardeşler veya akranlarıyla kıyaslama yaparlar. Bazen ise kendilerinin fedakarlıklarını dile getirerek öğrencinin omuzlarına yüksek beklentinin yükünü yüklerler. Bunlardan herhangi birine maruz kalan bir öğrencide sınavı kazanamadığı veya başarısızlık yaşadığı takdirde ailesinin güvenini ve sevgisini kazanamayacağını/kaybedeceğini düşünerek kaygıya kapılabilmektedir. Sınav kaygısına sebep olan bir diğer temel sebepte, yeterince hazırlık yapılmaması veya kendi bilgi birikimine ve başarısına yönelik inancının zayıflığıdır. Bu durumda sınav anında bilgisini kullanamaz, kullanamadıkça kaygı seviyesi artar dikkati dağılır ve bu bir kısır döngüye dönüşerek sonuçta başarısızlıkla karşılaşabilir. Başarısızlığınıda en kolay olarak sınav kaygısına bağlar. Ama bu bir sınav kaygısı değil, yetersiz donanımın sonucudur. Sınav kaygısına sebep olabilecek bir diğer etmende , bireyin sahip olduğu deneyimleri, inançları ve duyguları ile ilişkili olan başarısızlık korkusu, çaresizlik duygusu ve sınavı kendilik değerine karşı bir tehdit olarak görmesi olabilir.
Sınav kaygısı ile sınav öncesinde ve sınav anında bazı noktalara dikkat ederek ve bir takım tedbirler alınarak baş edilebilir. Sınav kaygısının oluşumu sınavla ilgili düşüncelerimizle ilişkilidir. Bu nedenle sınav öncesinde ki uzun süreçte başa çıkabilmek için ilk olarak zihinsel bir hazırlık yapılmalıdır. Zihinsel hazırlık sürecinde aile ve sosyal çevre ile işbirliği yapılabilir. Aile ile birlikte sınava yüklenen anlam gözden geçirilerek olumsuz olan beklenti ve düşünceler mantıklı olan olumlu düşüncelerle değiştirilmelidir. Sınav sonucu ile ilgili olumsuz hayaller kurulmamalı, olumsuzu bir kenara bırakarak gerçekçi hedefler çerçevesinde olumluya motive olmaya gayret gösterilmelidir. Bir diğer önemli hazırlıkta sınav için gerekli bilgi donanımına sahip olacak şekilde kendi öğrenme modelini tanıyarak çalışma planlarını oluşturmaktır. Sınav kaygısına eşlik eden fiziksel semptomlarla ( çarpıntı, titreme, nefes problemleri, mide krampları, barsak hareketlerinde hızlanma, eller ve ayakların buz kesmesi v.s.) baş edebilmek için gerekli olan ise gevşeme ve nefes egzersizlerini öğrenmek ve etkili bir biçimde kullanabilmektir. Tüm bu uygulamalara rağmen sınav kaygısı ile ilgili olarak istenilen gelişme gerçekleşmiyor ise profesyonel bir destek almak öğrenci ve ailesi için doğru olacaktır.
Unutmayın ki sınav, öğrencilerin kişiliklerini veya onları yetiştiren ailelerin yeterliliklerini/ yetersizliklerini değerlendiren bir araç değil bilgi birikimlerinin ölçüldüğü bir tekniktir.
Sınavlarda tüm öğrencilere başarılar diliyorum...
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sınav Kaygısı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Merve TUNAY DÜNYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Merve TUNAY DÜNYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
