Obsesif Kompulsif Bozukluk ( Takıntı–zorlantı Bozukluğu) Tedavisi
Obsesif Kompulsif Bozukluk ( Takıntı–Zorlantı Bozukluğu) Tedavisi
Obsesif Kompulsif Bozukluk, bireylerin önemli ölçüde zamanını alan, kişiyi bunalım ve sıkıntıya sokan, günlük işlerini yapmasına engel olan bir rahatsızlıktır. Takıntı yani obsesyonlar; kişinin kendisini düşünmekten alıkoyamadığı kaygı ve bunaltı uyandıran tekrarlayan düşünceler, gözünün önünde gelen resimlerdir. Zorlantılar yani kompulsiyonlar ise; takıntıların neden olduğu kaygı ve bunaltıyı ortadan kaldırmak için yapılan tekrarlayıcı zihinsel eylem ya da davranışlardır.
Takıntılar;
Kirlenme Takıntısı; Kir ya da mikrop kapma, hastalık bulaşma takıntıları örnek olarak verilebilir.
Biriktirip Saklama Takıntısı: Gereksiz gibi görünen nesneleri elden çıkaramama, yerden bir takım nesneleri toplama v.b
Düzene koyma takıntısı: Simetri, tam yerinde ya da düzen içinde olması için uğraşma v.b
Dinsel Takıntı: Tanrı ile ilgili rahatsız edici düşüncelerin akla gelmesi v.b
Bedensel Takıntı: Bir hastalığı olduğu düşüncesi v.b
Saldırganlık Takıntısı: Kendi kendini yaralayacak olma korkusu, başkalarını yaralamaktan, zarar vermekten korkma, şiddete dayalı zihinsel resimlerin olması v.b
Zorlantılar ;
Yıkama ve Yıkanma Zorlantıları
El yıkama ve yıkanma ( törensel bir şekilde), ev eşyalarını temizleme, bulaşmanın önüne geçebilmek için bir takım koruyucu önlemler alma
Denetleme Zorlantıları
Kavanozların tam kapalı olması için kapaklarını tam kapatma, kapıların tekrarlayıcı bir biçimde kapatılması, sağlık durumunu denetleme, bilmeden başkalarına zarar vermediğini denetleme v.b
Yineleme, Sayma ve Toplama Zorlantıları
Uzun zaman süren okuma ve yeniden okuma, aşırı yazı yazma, bazı etkinlikleri belli sayılarda yapma, nesneleri sayma v.b
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Bilişsel Davranışçı Terapisi
Bilişsel Davranışçı Terapinin Bilişsel Terapi kısmında, kişinin aklına gelen çarpıtılmış düşünceleri değiştirmek yani takıntıları ortadan kaldırmaya yönelik teknikler uygulanmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapinin Davranış Terapisi kısmında ise; kişinin yapmaktan kendini alıkoyamadığı davranışları ortadan kaldırmak için teknikler uygulanır.
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisinde, Bilişsel Davranışçı Terapi en etkili yöntemdir.
Bilişsel Terapide kişinin akılcı olmayan düşüncelerinin değiştirilmesi sağlanır. Obsesif Kompulsif Bozuklukta sık karşılaşılan bilişsel çarpıtmalara örnekler verilmektedir.
Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünme
Örneği: “Tam güvende değilsem, büyük bir tehlike altındayım demektir.”
Büyüsel Düşünme
Örneği:”Kötü bir şey aklıma gelirse, kesinlikle kötü bir şey olacak demektir.”
Tehlikeyi Gözünde Büyütme
Örneği:”En ufak bir değişiklik bile yapsam kötü bir şey olacak gibi geliyor.”
Yetkincilik
Örneği:”Ne yaparsam yapayım,çok iyi yapmamaya dayanamam.
Aşırı Törecilik
Örneği:”En küçük bir yanılgım bile büyük ölçüde cezalandırılmamı gerektirir.”
Başkalarına Karşı Aşırı Sorumluluk Taşıma
Örneği:”Hiçbir suçu olmayan birine en ufak bir zarar vermemek için her zaman çok dikkatli olmalıyım.”
Düşünce/Eylem Birleşmesi(Büyüsel Düşünmeye benzer)
Örneği:”Birine zarar vermekle ilgili kötü bir düşüncem olursa sanki bunu yapmış gibi olurum.”
Düşünceyi Aşırı Önemseme
Örneği:”Kötü bir olayın olacağını düşünürsem, bunun olma olasılığı çok yükselir.”
Dışlama Yanılgısı
Örneği:”Kötü bir şey olacaksa, bu ya benim ya da sevdiğim ve değer verdiğim birinin başına gelecektir.”
Soyluluk Oyunu
Örneği:”Ne soylu bir insanım. Sevdiklerini korumak için nelere katlanıyorum. Bütün bir gün(yıkama,sayma,denetleme gibi) törensel bir takım davranışlarda bulunuyorum.Çevremdeki kimsenin başına kötü bir şey gelmediğine göre doğru yapıyor olmalıyım.”
“Olursa N’olur” Düşüncesi
Örnekleri:”Gelecekte bir yanlış yaparsam n’olur?”,”ölümcül bir hastalığa yakalanırsam n’olur?”,başkasına bir zarar verirsem n’olur?”
Belirsizliğe Katlanamama
Örneği:”Her şeyden yüzde yüz emin olmadıkça ve her şeyin yolunda gideceğini tam olarak bilmedikçe rahatlayamam. Herhangi bir şeyi (geleceğim,sağlığım,sevdiklerimin sağlığı)tam olarak bilememek katlanılır gibi değil…”
İşlevsel Olmayan Düşünceleri İşlevsel Olanlar Değiştirme
İşlevsel Olmayan Düşünce: ‘Kötü bir şey olacağına ilişkin en ufak bir olasılık olsa bile kendimi korumalıyım.’
İşlevsel Düşünceler; Kötü bir şey olacağına dair ne gibi kanıtlarım var?
İşlevsel Olmayan Düşünce; ‘Kötü bir düşünceyi akla getirmek kötü bir şeyin olmasına neden olur.’
İşlevsel Düşünce; ‘Bu yalnızca bir düşünce, aklıma gelenleri gerçekleştirebilme gibi bir gücüm, yeteneğim yok.’
İşlevsel Olmayan Düşünce; ‘Çocuklarıma istemeden zarar verebilirim.’
İşlevsel Düşünce: Bugüne kadar böyle bir şey yapmadım, kendimi kontrol edebilirim, bu düşünce sadece obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığımın bir ürünü.
İşlevsel Olmayan Düşünce;’ Eğer şu kıyafeti giyersem, kötü olaylar gerçekleşebilir.’
İşlevsel Düşünce: Bu kıyafetin olayları belirleme gibi bir gücü yok, benimde geleceği görebilme gibi bir yeteneğim söz konusu değil.
İşlevsel Olmayan Düşünce; ‘Ya kötü bir hastalığa yakalanırsam’.
İşlevsel Düşünce: Ya….. sa’lar yalnızca zamanımı tüketiyor. Kötü bir hastalığa yakalanma olasılığım nedir?, Kötü bir hastalığa yakalandığıma dair elimdeki kanıtlar neler?
Aile Üyelerine Öneriler
Obsesif-Komplusif Bozukluğu olan yakınınızın yaşadığı güçlü itkiler denetim altında tutamadığını göz önünde bulundurun. Onun beyninde, düşünce ve davranışlarını yönlendiren kimyasal bir dengesizlik vardır. Şeker hastalığı ya da yüksek tansiyonu olan kişiler böyle bir hastalıkları olmasını kendileri seçmediği gibi Obsesif Komplusif Bozukluğu olan yakınınız da böyle bir hastalığı olmasını kendisi seçmemiştir.
Hasta yakınları, böyle bir tedaviye katılması için hastayı zorlamamalıdırlar, böyle bir tedaviye katılmak hastanın kendi seçimi ve kararı olmalıdır.
Obsesif-Komplusif Bozukluğu olan hastanız beklentilerinizi karşılamadığında onu eleştirmeyin ve paylamayın. Duygularınızı ”ben diliyle” konuşabilirsiniz ancak düş kırıklığınızı Obsesif-Komplusif Bozukluğu olan hastanıza yükleyerek onu suçlamayın.
Her zaman yargılamayan bir tutum içinde olun. Hastayı, gösterdiği ilerlemeye göre yargılamaktan uzak durun.
Depreşmeler ve geriye dönüşler olabilir. İlerleme çoğu zaman “iki adım ileri, bir adım geri” biçiminde sağlanır. Olumsuz konuşmalar yapmayın ve yüreklendirin.
Ne denli küçük adımlar atmış olursa olsun, görünürde büyük bir yol alınmamış bile olsa, sözel övgülerinizi esirgemeyin.
Çocuğunuzun ya da eşinizin Obsesif-Komplusif Bozukluğu’dan ötürü kendinizi de suçlamayın. Buna siz neden olmadınız. Obsesif-Komplusif Bozukluk, çevresel etkenlerden çok biyolojik ve genetik yatkınlıkla ilişkili bir hastalıktır.
Obsesif-Komplusif Bozukluğu belirtileri özel bir anlam taşımazlar, değişkenlik ve tutarsızlık gösterebilirler. Buna şaşırmayın.
Obsesif-Komplusif Bozukluğu belirtilerine özel bir takım anlamlar yüklemeyin. Bu belirtilerin kişinin günlük yaşamdaki işlevselliği üzerine etkisi olmaktan öte bir anlamı yoktur ve bu belirtileri yorumlamaya çalışmanın bir yararı dokunmaz. Belirtiler “yalnızca Obsesif Komplusif-Bozukluk belirtileri” olmanın dışında özel bir anlam taşımazlar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk, bireylerin önemli ölçüde zamanını alan, kişiyi bunalım ve sıkıntıya sokan, günlük işlerini yapmasına engel olan bir rahatsızlıktır. Takıntı yani obsesyonlar; kişinin kendisini düşünmekten alıkoyamadığı kaygı ve bunaltı uyandıran tekrarlayan düşünceler, gözünün önünde gelen resimlerdir. Zorlantılar yani kompulsiyonlar ise; takıntıların neden olduğu kaygı ve bunaltıyı ortadan kaldırmak için yapılan tekrarlayıcı zihinsel eylem ya da davranışlardır.
Takıntılar;
Kirlenme Takıntısı; Kir ya da mikrop kapma, hastalık bulaşma takıntıları örnek olarak verilebilir.
Biriktirip Saklama Takıntısı: Gereksiz gibi görünen nesneleri elden çıkaramama, yerden bir takım nesneleri toplama v.b
Düzene koyma takıntısı: Simetri, tam yerinde ya da düzen içinde olması için uğraşma v.b
Dinsel Takıntı: Tanrı ile ilgili rahatsız edici düşüncelerin akla gelmesi v.b
Bedensel Takıntı: Bir hastalığı olduğu düşüncesi v.b
Saldırganlık Takıntısı: Kendi kendini yaralayacak olma korkusu, başkalarını yaralamaktan, zarar vermekten korkma, şiddete dayalı zihinsel resimlerin olması v.b
Zorlantılar ;
Yıkama ve Yıkanma Zorlantıları
El yıkama ve yıkanma ( törensel bir şekilde), ev eşyalarını temizleme, bulaşmanın önüne geçebilmek için bir takım koruyucu önlemler alma
Denetleme Zorlantıları
Kavanozların tam kapalı olması için kapaklarını tam kapatma, kapıların tekrarlayıcı bir biçimde kapatılması, sağlık durumunu denetleme, bilmeden başkalarına zarar vermediğini denetleme v.b
Yineleme, Sayma ve Toplama Zorlantıları
Uzun zaman süren okuma ve yeniden okuma, aşırı yazı yazma, bazı etkinlikleri belli sayılarda yapma, nesneleri sayma v.b
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Bilişsel Davranışçı Terapisi
Bilişsel Davranışçı Terapinin Bilişsel Terapi kısmında, kişinin aklına gelen çarpıtılmış düşünceleri değiştirmek yani takıntıları ortadan kaldırmaya yönelik teknikler uygulanmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapinin Davranış Terapisi kısmında ise; kişinin yapmaktan kendini alıkoyamadığı davranışları ortadan kaldırmak için teknikler uygulanır.
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisinde, Bilişsel Davranışçı Terapi en etkili yöntemdir.
Bilişsel Terapide kişinin akılcı olmayan düşüncelerinin değiştirilmesi sağlanır. Obsesif Kompulsif Bozuklukta sık karşılaşılan bilişsel çarpıtmalara örnekler verilmektedir.
Ya Hep Ya Hiç Tarzı Düşünme
Örneği: “Tam güvende değilsem, büyük bir tehlike altındayım demektir.”
Büyüsel Düşünme
Örneği:”Kötü bir şey aklıma gelirse, kesinlikle kötü bir şey olacak demektir.”
Tehlikeyi Gözünde Büyütme
Örneği:”En ufak bir değişiklik bile yapsam kötü bir şey olacak gibi geliyor.”
Yetkincilik
Örneği:”Ne yaparsam yapayım,çok iyi yapmamaya dayanamam.
Aşırı Törecilik
Örneği:”En küçük bir yanılgım bile büyük ölçüde cezalandırılmamı gerektirir.”
Başkalarına Karşı Aşırı Sorumluluk Taşıma
Örneği:”Hiçbir suçu olmayan birine en ufak bir zarar vermemek için her zaman çok dikkatli olmalıyım.”
Düşünce/Eylem Birleşmesi(Büyüsel Düşünmeye benzer)
Örneği:”Birine zarar vermekle ilgili kötü bir düşüncem olursa sanki bunu yapmış gibi olurum.”
Düşünceyi Aşırı Önemseme
Örneği:”Kötü bir olayın olacağını düşünürsem, bunun olma olasılığı çok yükselir.”
Dışlama Yanılgısı
Örneği:”Kötü bir şey olacaksa, bu ya benim ya da sevdiğim ve değer verdiğim birinin başına gelecektir.”
Soyluluk Oyunu
Örneği:”Ne soylu bir insanım. Sevdiklerini korumak için nelere katlanıyorum. Bütün bir gün(yıkama,sayma,denetleme gibi) törensel bir takım davranışlarda bulunuyorum.Çevremdeki kimsenin başına kötü bir şey gelmediğine göre doğru yapıyor olmalıyım.”
“Olursa N’olur” Düşüncesi
Örnekleri:”Gelecekte bir yanlış yaparsam n’olur?”,”ölümcül bir hastalığa yakalanırsam n’olur?”,başkasına bir zarar verirsem n’olur?”
Belirsizliğe Katlanamama
Örneği:”Her şeyden yüzde yüz emin olmadıkça ve her şeyin yolunda gideceğini tam olarak bilmedikçe rahatlayamam. Herhangi bir şeyi (geleceğim,sağlığım,sevdiklerimin sağlığı)tam olarak bilememek katlanılır gibi değil…”
İşlevsel Olmayan Düşünceleri İşlevsel Olanlar Değiştirme
İşlevsel Olmayan Düşünce: ‘Kötü bir şey olacağına ilişkin en ufak bir olasılık olsa bile kendimi korumalıyım.’
İşlevsel Düşünceler; Kötü bir şey olacağına dair ne gibi kanıtlarım var?
İşlevsel Olmayan Düşünce; ‘Kötü bir düşünceyi akla getirmek kötü bir şeyin olmasına neden olur.’
İşlevsel Düşünce; ‘Bu yalnızca bir düşünce, aklıma gelenleri gerçekleştirebilme gibi bir gücüm, yeteneğim yok.’
İşlevsel Olmayan Düşünce; ‘Çocuklarıma istemeden zarar verebilirim.’
İşlevsel Düşünce: Bugüne kadar böyle bir şey yapmadım, kendimi kontrol edebilirim, bu düşünce sadece obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığımın bir ürünü.
İşlevsel Olmayan Düşünce;’ Eğer şu kıyafeti giyersem, kötü olaylar gerçekleşebilir.’
İşlevsel Düşünce: Bu kıyafetin olayları belirleme gibi bir gücü yok, benimde geleceği görebilme gibi bir yeteneğim söz konusu değil.
İşlevsel Olmayan Düşünce; ‘Ya kötü bir hastalığa yakalanırsam’.
İşlevsel Düşünce: Ya….. sa’lar yalnızca zamanımı tüketiyor. Kötü bir hastalığa yakalanma olasılığım nedir?, Kötü bir hastalığa yakalandığıma dair elimdeki kanıtlar neler?
Aile Üyelerine Öneriler
Obsesif-Komplusif Bozukluğu olan yakınınızın yaşadığı güçlü itkiler denetim altında tutamadığını göz önünde bulundurun. Onun beyninde, düşünce ve davranışlarını yönlendiren kimyasal bir dengesizlik vardır. Şeker hastalığı ya da yüksek tansiyonu olan kişiler böyle bir hastalıkları olmasını kendileri seçmediği gibi Obsesif Komplusif Bozukluğu olan yakınınız da böyle bir hastalığı olmasını kendisi seçmemiştir.
Hasta yakınları, böyle bir tedaviye katılması için hastayı zorlamamalıdırlar, böyle bir tedaviye katılmak hastanın kendi seçimi ve kararı olmalıdır.
Obsesif-Komplusif Bozukluğu olan hastanız beklentilerinizi karşılamadığında onu eleştirmeyin ve paylamayın. Duygularınızı ”ben diliyle” konuşabilirsiniz ancak düş kırıklığınızı Obsesif-Komplusif Bozukluğu olan hastanıza yükleyerek onu suçlamayın.
Her zaman yargılamayan bir tutum içinde olun. Hastayı, gösterdiği ilerlemeye göre yargılamaktan uzak durun.
Depreşmeler ve geriye dönüşler olabilir. İlerleme çoğu zaman “iki adım ileri, bir adım geri” biçiminde sağlanır. Olumsuz konuşmalar yapmayın ve yüreklendirin.
Ne denli küçük adımlar atmış olursa olsun, görünürde büyük bir yol alınmamış bile olsa, sözel övgülerinizi esirgemeyin.
Çocuğunuzun ya da eşinizin Obsesif-Komplusif Bozukluğu’dan ötürü kendinizi de suçlamayın. Buna siz neden olmadınız. Obsesif-Komplusif Bozukluk, çevresel etkenlerden çok biyolojik ve genetik yatkınlıkla ilişkili bir hastalıktır.
Obsesif-Komplusif Bozukluğu belirtileri özel bir anlam taşımazlar, değişkenlik ve tutarsızlık gösterebilirler. Buna şaşırmayın.
Obsesif-Komplusif Bozukluğu belirtilerine özel bir takım anlamlar yüklemeyin. Bu belirtilerin kişinin günlük yaşamdaki işlevselliği üzerine etkisi olmaktan öte bir anlamı yoktur ve bu belirtileri yorumlamaya çalışmanın bir yararı dokunmaz. Belirtiler “yalnızca Obsesif Komplusif-Bozukluk belirtileri” olmanın dışında özel bir anlam taşımazlar.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Obsesif Kompulsif Bozukluk ( Takıntı–zorlantı Bozukluğu) Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Burcu MUŞDAL ÇELEBİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Burcu MUŞDAL ÇELEBİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
takıntı, obsesif kompulsif bozukluk, takıntıda terapi, okb tedavisi, takıntı tedavisi, zorlantı, takıntı bozukluğu, obsesyon
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
