Birkaç dakika süren ani korku ataklarınız mı var? Kalp krizi geçiriyor ya da boğuluyor gibi mi hissediyorsunuz? Bu ataklar önceden tahmin edilemez zamanlarda geliyor ve yeni bir atak geçirmekle ilgili sizi kaygılandırıyor mu?

Eğer öyleyse, panik bozukluk adı verilen kaygı bozukluğundan yakınıyor olabilirsiniz.

Panik Bozukluk Nedir?

Panik Bozukluk genellikle ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde başlayan ve daha çok kadınları etkileyen bir kaygı bozukluğudur. Panik bozukluğun en temel göstergesi yaşanan panik ataklardır.

Panik atak, aniden ortaya çıkan ve tekrarlayan, 10 dakika içinde zirveye ulaşan, kontrolü kaybetme ya da kötü bir şey olacağı korkusunun egemen olduğu ataklara verilen addır. Bu ataklar sırasında vücudumuz ciddi fiziksel tepkiler verebilir. Örneğin panik atak geçiren kişi kalp krizi geçirdiğini, düşüp bayılacağını ya da boğulacağını düşünebilir. Bunun dışında ataklar sırasında vücudunda titreme, terleme, baş dönmesi, uyuşma, göğüste sıkışma ya da ürperme gibi duyumlar hissedebilir. Bu nedenledir ki panik atak yaşayanların çoğu bu ataklardan sonra soluğu hastanelerde veya acil servislerde alır. Fakat genellikle bu atakların altında yatan fiziksel bir sebep bulunamaz.

Panik ataklar panik bozukluğın en temel belirtisi olsa da, her panik atak yaşayan kişi panik bozukluk geliştirmez. Hatta hemen hemen hepimiz yaşamımız boyunca birkaç panik atak geçirebiliriz. Ancak bu ataklar tekrarlıyorsa ve yeni bir atağa dair korkularımız varsa tedavi almamız gerekir.

Panik atakların ne zaman ve nerede geleceği önceden bilinmediği için panik bozukluk hastaları başka bir atak yaşamaktan endişe duyarlar. Bu endişe günlük hayatın işleyişini etkiler; sonuç olarak bu kişiler kalabalık yerlere, kapalı alanlara ya da bir atak sırasında kurtulmanın zor olduğu yerlere gitmekten çekinebilirler. Bu sebeple okul ve iş gibi günlük aktiviteler aksamaya başlar.

Günlük yaşamda panik atak ve panik bozukluk eş anlamlıymışçasına birbirinin yerine kullanılmaktadır. Fakat panik ataklar, panik bozukluk dışında sosyal kaygı, fobiler ve travma sonrası stres bozukluğu gibi farklı bozukluklarda da görülebilir; yani panik bozukluğa özgü değildirler.

Panik Bozukluğun Belirtileri Nelerdir?

Panik bozukluk hastaları ani ve tekrarlayan korku atakları geçirirler. Bu ataklardan en az birini takiben, bir ay (ya da daha fazla) süreyle aşağıdakilerden en az birini yaşarlar:

- Başka bir atak geçirmeyle ilgili süregelen endişe

- Bu atağın anlamı ve sonuçlarıyla ilgili endişe (kontrolü kaybetme, delirme, kalp krizi geçirme gibi)

- Davranışlarda bu ataklara bağlı olarak belirgin bir değişme.

Yaşanan panik ataklar alınan bir madde ya da fiziksel bir rahatsızlık sonucu oluşmaz ve başka bir psikolojik bozukluk (sosyal fobi, ayrılık kaygısı, obsessif kompulsif bozukluk vb.) ile açıklanmaz.

Panik bozukluk agorafobinin eşlik edip etmemesine göre sınıflandırılır. Agorafobinin eşlik ettiği durumlarda kişi panik atak geçirirse kaçmasının zor olacağı ya da küçük düşeceği kaygısıyla birçok ortamda uzak durur. Örneğin alışveriş merkezi, pazar yeri, bazı taşıtlar (araba, metro, uçak vb.), sinema/tiyatro gibi kapalı alanlar sıkça uzak durulan yerler arasındadır. Ağır vakalarda evi terkedememe görülebilir.

Tedavi

Tedavi edilmediği takdirde panik bozukluk hayatı olumsuz etkiler, sosyal ortamlardan çekilmemize, depresyona, fobilere (evden çıkma, araba kullanma gibi) veya alkol/madde kullanımına yol açabilir.

Panik bozukluk tedavisinde iki temel seçenek vardır: Psikoterapi ve ilaç tedavisi. Hangi tedavinin sürdürüleceği hastalık geçmişiniz, hastalığın derecesi, kişisel tercihiniz ve ulaşılabilir tedavi seçenekleri çerçevesinde belirlenir.

En sık kullanılan psikoterapi yöntemlerinden olan Bilişsel Davranışçı Terapi’de psikologunuzla yapacağınız haftalık görüşmelerle destekleyici bir ortamda panik atakların tehlikeli olmadığını öğrenirsiniz. Bu sayede panik atak ihtimali sebebiyle uzak durduğunuz ortamlara tekrar kavuşursunuz.

İlaç tedavisinde ise genellikle iki tip ilaç sınıfına başvurulur: Kaygı bozukluğu tedavisinde sıkça kullanılan Benzodiazepin grubu ilaçlar ve antidepresan adını verdiğimiz ve depresyon tedavisinde de sıkça başvurulan ilaçlar. Bu ilaçlar bazı yan etkiler oluşturabileceğinden bunu doktorunuzla konuşmanızı öneririz.

Tedavinin başarılı olmadığı durumlarda tedavi seçeneği değiştirilebilir ya da psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte kullanılabilir.