KATARAKT HASTALIĞI HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ
Katarakt göz merceğinin (lensin) tamamının ya da bir kısmının şeffaflığını kaybederek buzlu bir görünüm almasıdır. Katarakt hastalığında göze ulaşan ışık demetleri retinaya ulaşamaz ve göz görme yeteneğini kısmen ve/veya tamamen kaybeder. Katarakt her yaşta görülebilir. Ancak katarakt denildiğinde ilk akla gelen ileri yaşlarda ortaya çıkan ve en sık görülen tip olan erişkin kataraktlarıdır. Katarakt körlüğe yol açabilir ve tüm dünyada en sık görülen görme kaybı nedenidir. Ama katarakta bağlı görme kaybının tedavisi mümkün. Katarakt en sık ilerleyen yaşa bağlı olarak ortaya çıkar. İleri yaşlarda her insanda katarakt gelişimi görülebilir. Ayrıca diyabet, hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) gibi hastalıklar, kortizon gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımı ve göze darbeler katarakt gelişiminden sorumlu olabilir. Göz içi iltihabı, yüksek miyopi gibi bazı göz hastalıkları da katarakt sebebidir. Anne karnında geçirilen toksoplazma ve kızamıkçık gibi bazı enfeksiyonlar ve Down sendromu (mongolizm) katarakta yol açabilir.
Katarakt hastalığı normal yaşlanma süreci ile ortaya çıkan bir hastalık olsa da, çeşitli faktörler bu oluşumu hızlandırabilir, hatta genç yaşlarda katarakt oluşumuna zemin hazırlamaktadır. Katarakt, göz muayenesi için tüm göz kliniklerinde yaygın olarak kullanılan biomikroskop adı verilen cihazla çok erken dönemde bile kolaylıkla teşhis edilebiliyor. İleri dönemde göz içindeki lens şeffaflığını kaybedip beyazlaşırsa kataraktın varlığı dışarıdan çıplak gözle bile anlaşılabilir. Kataraktın ilaçla tedavisi yoktur. Tek tedavisi ameliyattır. Katarakt ameliyatında amaç, saydamlığını kaybetmiş göz merceğinin alınarak yerine net görmeyi sağlayacak yapay bir saydam mercek yerleştirmektir. Ameliyatlar dikişli ve dikişsiz (fako) diye ikiye ayrılıyor. Fako yöntemi, dikişli yönteme göre çok daha kısa zamanda normal hayata dönmeyi ve net görebilmeyi sağladığı için önemli üstünlük sağlıyor. Fako tekniğinde yapılan şey şu: Gözün kornea adı verilen saydam tabakasında 3 milimetreden daha küçük bir kesi oluşturulur. Daha sonra bu kesiden göz içine sokulan ultrasonik dalgalar veren bir cihazla saydamlığını kaybetmiş göz merceği sıvılaştırılır ve emilir. Yerine görmeyi sağlayacak yapay bir mercek yerleştirilir. Saydam tabakadaki çok küçük kesi dikiş gerekmeden kısa sürede kendiliğinden kapanır. Bu arada fako yönteminde de yenilik var: Son dönemde ameliyat sonrasında hastanın hem uzak hem de yakını net görmesini sağlayan multifokal yapay mercekler kullanılıyor. Modern katarakt tedavisinde artık eskiden olduğu gibi gözün tamamen görmez hale gelmesi beklenmemelidir. Günümüzde katarakt ameliyatının zamanına hasta karar verebiliyor. Kişi katarakta bağlı görme kaybının normal hayatını sürdürmesini, günlük işlerini yapmasını olumsuz etkilediğini düşündüğü anda ameliyat olabilir ve olmalıdır. Genel olarak görme keskinliğinin katarakt nedeniyle yüzde 50-60 düzeyine inmesi halinde ameliyat gerekli. Fakat pilotlar gibi yüksek görme hassasiyeti gereken kişilerde görme keskinliğinin yüzde 80-90 düzeyine indiği durumlarda bile ameliyat yapılması mümkün. Katarakt ameliyatından sonra birinci günde dahi görmede çok önemli bir düzelme olur. Kısa süre içinde katarakt oluşmadan önceki görme kalitesine dönmek mümkün. Katarakt ameliyatı deneyimli göz doktorları tarafından gerçekleştirildiğinde başarı oranı çok yüksektir. En önemli risk çok nadir olarak karşılaşılan enfeksiyondur. Yine çok düşük oranlarda görülmekle birlikte, merceğin eritilmesi sırasında çevre dokular zarar görebilir, operasyon sonrasında retina tabakasında sıvı toplanabilir. Ameliyattan sonra tekrarlaması söz konusu değildir. Ancak göz içine yerleştirilen yapay merceğin arkasında görmeyi etkileyebilecek hafif bir bulanıklık oluşabilir. Bu durum yeni bir cerrahiyi gerektirmez, çok kısa süren bir lazer işlemiyle ameliyat yapılmadan ortadan kaldırılabilir.
Modern katarakt cerrahisinde katarakt oluşmuş mercek göz içinde ultrasonik dalgalarla eritilerek temizlenir. Bu nedenle ameliyatın kataraktın çok ilerlemeden yapılması daha iyi sonuç verir. İleri katarakt olgularında merceğin eritilmesi güçleşir, operasyon süresi uzar ve sorun oluşma oranı artar. Bu nedenle katarakt çok ilerlemeden tedavi edilmelidir.
Katarakta neden olacak şeyleri özetleyecek olursak birinci sırada yaş gelmektedir. 2.çeşitli toksik maddelere, morötesi ışınlara (güneş), yüksek ısıya ya da radyasyona uzun süre yoğun biçimde maruz kalma 3.çeşitli ilaçların (kortizonlu ilaçların) uzun süreli kullanımı 4.çeşitli kronik hastalıklar ve özellikle şeker (diyabet) hastalığı sayılabilir. 5. göze alınan künt ya da delici darbelerin gözde yol açtığı travmalardır.
Katarakt’ın Belirtileri lerini şöyle sıralayabiliriz 1.buzlu, buğulu, bulutlu ya da puslu görme2.renklerin soluk görülmesi 3.karanlıkta görme güçlüğü, 4.parlak nesnelerin etrafında hale görülmesi 5.gözlerde kamaşma 6.aydınlıkta görme güçlüğü 7.tek gözle bakıldığında çift görme 8.gözlük numaralarının sıkça değişmesidir. Katarakt Hastalığı’ nın tedavisini anlatacak olursak Kataraktın tek tedavisi ameliyattır. Katarakt cerrahisine genellikle, görme kaybının kişinin normal aktivitelerine engel olacak kadar ilerlediği durumlarda başvurulur. Katarakt kişinin görmesini fazla etkilemiyorsa ameliyat şart değildir. Bazı durumlarda gözdeki başka bozuklukların tedavisi için öncelikle katarakt ameliyatına gerek duyulabilir. Katarakt cerrahisi şeffaflığını kaybetmiş göz merceğinin çıkarılması ve yerine yapay bir merceğin takılmasıdır. Kataraktlı lenslerin çıkarılmasında kullanılabilecek başlıca iki yöntem vardır. Ancak sıklıkla fako emülsifikasyon ameliyatı kullanılr. Kısaca FAKO ameliyatı denen bu yöntem de lens içeriğinin küçük bir kesiden kolayca dışarı alınmasını sağlamak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılmaktadır. Nadir başvurulan ekstrakapsüler katarakt cerrahisinde, lens cerrahi olarak çıkartılırken, lensin dış zarının arka kısmı (lensin arka kapsülü) yerinde bırakılır. Katarakt ameliyatı sonrasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, ameliyattan sonra birkaç hafta süreyle damla şeklindeki ilaçların düzenli olarak kullanılmasıdır. Son dönemde ameliyat sonrasında hastanın hem uzak hem de yakını net görmesini sağlayan multifokal yapay mercekler kullanılıyor. Modern katarakt tedavisinde artık eskiden olduğu gibi gözün tamamen görmez hale gelmesi beklenmemelidir. Günümüzde katarakt ameliyatının zamanına hasta karar verebiliyor. Kişi katarakta bağlı görme kaybının normal hayatını sürdürmesini, günlük işlerini yapmasını olumsuz etkilediğini düşündüğü anda ameliyat olabilir ve olmalıdır. Genel olarak görme keskinliğinin katarakt nedeniyle yüzde 50-60 düzeyine inmesi halinde ameliyat gerekli. Fakat pilotlar gibi yüksek görme hassasiyeti gereken kişilerde görme keskinliğinin yüzde 80-90 düzeyine indiği durumlarda bile ameliyat yapılması mümkün. Katarakt ameliyatından sonra birinci günde dahi görmede çok önemli bir düzelme olur. Kısa süre içinde katarakt oluşmadan önceki görme kalitesine dönmek mümkün. Katarakt ameliyatı deneyimli göz doktorları tarafından gerçekleştirildiğinde başarı oranı çok yüksektir.