Yaşlanma
YAŞLI KİMDİR? Yaşlılık için tanımlanan kronolojik belirteçler keyfidir ve "Yaşlı yetişkin" tanımı farklı bakış açıları ve amaçlarına bağlı olarak değişir. Örneğin; gerontolojistler genel olarak 60 yaş ve üzeri kişilere odaklanırlar. Amerikan Federal Hükumeti ise Sosyal Güvenlik ve Tıbbi Bakım hizmetleri için 65 yaşını marker (sınır) olarak kullanır. Araştırmacılar kendi içerisinde yaşlıları üç alt gruba ayırmaktadırlar.
A) Genç yaşlılar; 65-74 yaş arasındaki yaşlılar.
B) Orta yaşlılar; 75-84 yaş arasındaki yaşlılar.
C) İleri yaşlılar; 85 ve üzeri yaştaki yaşlılar
Yaşlanma, biyologlar tarafından doğumla başlayıp ölüme kadar devam eden süreç olarak tanımlanmaktadır. İnsanlar için bu süreci bölmeye yardımcı olan doğum, puberte, kadınlarda menopoz gibi kesin sınırlar(landmark) vardır.
Yaşlanma ile iki olay meydana gelir. Bunlar fizyolojik gerileme ve hastalık prevelansının artmasıdır. Bu süreçte her ikisi de birbirini etkilemesine rağmen, fizyolojik gerileme hastalık oluşumunu daha etkin tetiklemektedir. Sağlıklı yaşlı yetişkinlerin, birçok fizyolojik fonksiyonları bazal dinlenme durumunda korunur fakat organ sistemleri ve hemostatik mekanizmalarda gerilemeler görülmektedir.
1978 de Amerika Birleşik Devletlerinde Yaşlanma Federal Konseyi zayıf yaşlıyı ;her zaman değil ancak sıklıkla, devam eden çeşitli problemlerin birikmesi sonucu günlük yaşam ile başa çıkabilmek için bir veya daha fazla destek hizmeti gereken 75 yaş üzeri kişiler olarak tanımlamıştır. Kardiyovaskuler Sağlık Çalışması verilerini kullanarak Fried zayıf yaşlıyı, düşme, mobilite kaybı, fonksiyonel azalma, hastaneye yatış ve 3 yıl içerisinde ölüm için yüksek riske sahip bireyler olarak tanımlamıştır. Zayıflığın güvenilir ve geçerli tanımı ve ölçümü, bu yüksek riskli popülasyonu tespit etmek, mümkün olan her yerde zayıflığının oluşmasını önlemek, zayıflığı azaltmak ya da müdahale ile kötüleşen durumlardan korunmak için gereklidir.
Yaşlı kişilerin sayısı dünya çapında artmaktadır ve bunun hükümetler, sosyal hizmet kuruluşları, tıbbi ve sağlık bakım uzmanları, bilim ve teknoloji, konut sektörü, ulaşım sağlayıcılar, kar amacı gütmeyen sektör ve dahası için global etkileri devam edecektir. Birleşmiş Milletler 1991 yılında dünya yaşlıları için ‘Bağımsızlık, katılım, bakım, kendini gerçekleştirme ve saygınlık’ ilkelerini tanımlamıştır.
Günümüzde yaşlılar için yaşam kalitesini ve genel sağlığı artırmaya odaklanılmakta, başarılı yaşlanma sağlık yönüyle beraber psikolojik ve sosyal yönden de tam bir iyilik halini işaret eden bir kavram olarak ele alınmaktadır. 20. yüzyılda dünya nüfusunun yaş yapısında önemli değişiklikler meydana gelmiş ve yaşlı nüfustaki artışa dikkat çekilmiştir. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre Türkiye’ de 2007 yılında toplam nüfus içinde 65 yaş üstü bireylerin oranı %7,08 iken, bu oran 2012’ de %7,51’ çıkmıştır. 2012 verilerine göre 5,6 milyon olan yaşlı nüfusun 2050 yılında 19,5 milyon olacağı tahmin edilmektedir.
Yaşlanmayla beraber birçok sağlık sorunu ortaya çıkmakta, kronik hastalıklar, kısıtlılık ve özür oranları artmaktadır. Türkiye’ de de yaşam süresi, aile yapısı ve sosyal ilişkiler, aktivite düzeyi ve stress değişkenleri yaşlılığa bağlı problemlerin ve kronik hastalıkların artmasında etkilidir. Ayrıca ülkemizde yaşlılar için özel kliniklerin ve sağlık bakım hizmetlerinin yetersizliği; hastalıkların kronikleşmesine, fonksiyon kaybı ve yetersizliklerin artmasına, bağımsızlık düzeylerinin azalmasına yol açmaktadır. İlerlemiş yaş sürekli hastalıklarla beraber olmasa da, toplum yaşlıları sıklıkla hasta olarak algılar. Bu yüzden yaşlanmanın son döneminin normal sürecini (işleyişini) daha iyi anlayabilmek için sağlıklı ve aktif yaşlılarla çalışmak önemlidir.
A) Genç yaşlılar; 65-74 yaş arasındaki yaşlılar.
B) Orta yaşlılar; 75-84 yaş arasındaki yaşlılar.
C) İleri yaşlılar; 85 ve üzeri yaştaki yaşlılar
Yaşlanma, biyologlar tarafından doğumla başlayıp ölüme kadar devam eden süreç olarak tanımlanmaktadır. İnsanlar için bu süreci bölmeye yardımcı olan doğum, puberte, kadınlarda menopoz gibi kesin sınırlar(landmark) vardır.
Yaşlanma ile iki olay meydana gelir. Bunlar fizyolojik gerileme ve hastalık prevelansının artmasıdır. Bu süreçte her ikisi de birbirini etkilemesine rağmen, fizyolojik gerileme hastalık oluşumunu daha etkin tetiklemektedir. Sağlıklı yaşlı yetişkinlerin, birçok fizyolojik fonksiyonları bazal dinlenme durumunda korunur fakat organ sistemleri ve hemostatik mekanizmalarda gerilemeler görülmektedir.
1978 de Amerika Birleşik Devletlerinde Yaşlanma Federal Konseyi zayıf yaşlıyı ;her zaman değil ancak sıklıkla, devam eden çeşitli problemlerin birikmesi sonucu günlük yaşam ile başa çıkabilmek için bir veya daha fazla destek hizmeti gereken 75 yaş üzeri kişiler olarak tanımlamıştır. Kardiyovaskuler Sağlık Çalışması verilerini kullanarak Fried zayıf yaşlıyı, düşme, mobilite kaybı, fonksiyonel azalma, hastaneye yatış ve 3 yıl içerisinde ölüm için yüksek riske sahip bireyler olarak tanımlamıştır. Zayıflığın güvenilir ve geçerli tanımı ve ölçümü, bu yüksek riskli popülasyonu tespit etmek, mümkün olan her yerde zayıflığının oluşmasını önlemek, zayıflığı azaltmak ya da müdahale ile kötüleşen durumlardan korunmak için gereklidir.
Yaşlı kişilerin sayısı dünya çapında artmaktadır ve bunun hükümetler, sosyal hizmet kuruluşları, tıbbi ve sağlık bakım uzmanları, bilim ve teknoloji, konut sektörü, ulaşım sağlayıcılar, kar amacı gütmeyen sektör ve dahası için global etkileri devam edecektir. Birleşmiş Milletler 1991 yılında dünya yaşlıları için ‘Bağımsızlık, katılım, bakım, kendini gerçekleştirme ve saygınlık’ ilkelerini tanımlamıştır.
Günümüzde yaşlılar için yaşam kalitesini ve genel sağlığı artırmaya odaklanılmakta, başarılı yaşlanma sağlık yönüyle beraber psikolojik ve sosyal yönden de tam bir iyilik halini işaret eden bir kavram olarak ele alınmaktadır. 20. yüzyılda dünya nüfusunun yaş yapısında önemli değişiklikler meydana gelmiş ve yaşlı nüfustaki artışa dikkat çekilmiştir. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçlarına göre Türkiye’ de 2007 yılında toplam nüfus içinde 65 yaş üstü bireylerin oranı %7,08 iken, bu oran 2012’ de %7,51’ çıkmıştır. 2012 verilerine göre 5,6 milyon olan yaşlı nüfusun 2050 yılında 19,5 milyon olacağı tahmin edilmektedir.
Yaşlanmayla beraber birçok sağlık sorunu ortaya çıkmakta, kronik hastalıklar, kısıtlılık ve özür oranları artmaktadır. Türkiye’ de de yaşam süresi, aile yapısı ve sosyal ilişkiler, aktivite düzeyi ve stress değişkenleri yaşlılığa bağlı problemlerin ve kronik hastalıkların artmasında etkilidir. Ayrıca ülkemizde yaşlılar için özel kliniklerin ve sağlık bakım hizmetlerinin yetersizliği; hastalıkların kronikleşmesine, fonksiyon kaybı ve yetersizliklerin artmasına, bağımsızlık düzeylerinin azalmasına yol açmaktadır. İlerlemiş yaş sürekli hastalıklarla beraber olmasa da, toplum yaşlıları sıklıkla hasta olarak algılar. Bu yüzden yaşlanmanın son döneminin normal sürecini (işleyişini) daha iyi anlayabilmek için sağlıklı ve aktif yaşlılarla çalışmak önemlidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yaşlanma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Fzt.Mehmet DURAY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Fzt.Mehmet DURAY'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
yaşlılık, yaşlılık süreci, yaşlanma süreci, yaşlanma, yaşlanmak, yaşlanma sebepleri, yaşlanma belirtileri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
