Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu temelinde dikkat dağınıklığı, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik içeren, genellikle 7 yaşından önce başlayan, erişkinlikte de devam edebilen, sebebi konusunda net bir bilgi olmasa da genetik sebeplerin üzerinde durulan, psikolojik sebeplerin de etki ettiği bir bozukluktur.
Üç ana bozukluk alanı içerir: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik. Tanı konulması için belirtilerin en az 6 aydan beri sürüyor ve birden fazla alanda (ev, okul..gibi) olması gerekir.
Dikkat eksikliği dendiğinde dikkat ve konsantrasyon gereken işlerdeki başarısızlıktan söz edilebilir. Aileler genellikle ev ödevi gibi görevlerde isteksizlik, çocuğun devamlı dikkatinin dağılması nedeni ile ödevlerin çok uzun sürmesi, başladıkları işleri bitirememeleri, basit ve dikkatsizce hatalar yapmaları, dinlemiyor gibi görünmeleri ve bazen de düzensizlikten söz ederler.
Dikkat eksikliğinin ikinci bir bileşeni olarak dürtüsellik dendiğinde ise, fiziksel olarak tehlikeli aktivitelere girişme, sınıfta söz sırasını beklememe, diğerleri ile konuşma ya da oyunlarının arasına girme gibi durumlardan bahsedilebilir. Dürtüsel davranışlar ayrıca arkadaş, öğretmen ve anne baba ile iletişim problemlerini doğurabilir.
Üçüncü bir bileşen olan aşırı hareketlilik ise aileler ve öğretmenler tarafından rahatlıkla görülebilir, çocuğun yaşantısında genellikle çok tahripkardır.
Bir çocuğa DEHB tanısı koymak için;
Aşağıdaki dikkatsizlik belirtilerinden 6 ya da daha fazlasının 6 aydan uzun sürmesi
1)Sıklıkla detaylara dikkatini vermez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer aktivitelerinde dikkatsizce hatalar yapar.
2)Sıklıkla oyun ya da görevlerde dikkatini sürdürmekte zorlanır.
3)Sıklıkla yönergeleri takip etmez ve okul ödevlerini, görevlerini bitiremez.
4)Sıklıkla doğrudan onunla konuşulduğunda dinlemiyormuş gibidir.
5) Görev ve aktiviteler organize etmekte zorlanır.
6)Sürekli zihinsel gayret sarf edilmesi gereken görevlerden sıklıkla kaçınır.
7)Görevler ve aktiviteler için gerekli olan araçları sıklıkla kaybeder.
8)Sıklıkla dış uyaranlar tarafından dikkati kolay dağılır.
9)Sıklıkla günlük aktivitelerinde unutkandır.
Aşağıdaki hiperaktivite/dürtüsellik belirtilerinden 6 ya da dah fazlasının 6 aydan uzun sürmesi
1)Sıklıkla kıpır kıpırdır.
2)Sıklıkla oturulmasının beklendiği sınıf ya da diğer ortamlarda yerinden kalkar.
3)Uygunolmayan ortamlarda sıklıkla aşırı bir şekilde koşar ya da tırmanır.
4)Sıklıkla sessizce oyun oynamakta zorlanır.
5)Sıklıkla hareket halindedir.
6)Sıklıkla çok konuşur.
7)Sıklıkla sorular tamamlanmadan yanıtını verir.
8)Sırasını beklemekte güçlük çeker.
9) Sıklıkla diğerlerini keser ve araya girer.
Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun toplumda yaygınlığı çocuklarda %5-10, yetişkinlerde %4'tür. Ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun başka bozukluklarla beraber görülme olasılığı çok yüksektir. Çocuklarda genellikle karşıt olma karşıt gelme bozukluğu, davranım bozukluğu, anksiyete bozukluğu, duygudurum bozukluğu ve öğrenme bozuklukları ile beraber görülür. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu en sık karşıt olma- karşıt gelme bozukluğu ile beraber görülür.
Bir dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukla genellikle ilişki kurmak zordur. Bu çocuklar sosyal durumları genellikle yanlış yorumlarlar. Genellikle empati duyguları zayıftır ve liderlik yaparlar. Arkadaşları ile oyunlarında bundan dolayı sıklıkla anlaşmazlık yaşarlar. Genellikle olumsuz geribildirim aldıklarından dolayı özgüven duyguları düşük, depresif ve kaygılıdırlar.
Bir kişiye dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı konması için belirtlerin birden fazla yerde olması gerekir.(ev,okul). Bunun için farklı kaynaklardan bilgi toplanması gerekir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişiler genellikle kısa süreli küçük ödülleri, uzun süreli büyük ödüllere tercih ederler. Yani böyle bir çocuğa 5 gün üst üste ödevini yaptıktan sonra seni sinemaya götüreceğim gibi bir ödül yerine bugün ödevini yaptığın takdirde çikolata yiyebilirsin gibi süre olarak kolay ulaşabileceği ödüller vermek daha çok faydalı olur. Bu çocuklar ödülün büyüklüğü- küçüklüğünden çok ne kadar zamanda ödüle ulaşabilecekleri ile ilgilenirler.
Normal bir kişi etrafındaki uyaranları belli bir süzgeçten geçirerek belleğine atar, etrafındaki bütün uyaranları kodlamaz. Dikkat eksikliği ve hioeraktivite bozukluğu olgusunda ise kişi etrafındaki bütün uyaranları kodlar, bu durum dikkatin sürekli dağılmasına yol açar. Şöyle bir hayal kurun, her gün girdiğiniz oturma odasında var olduğunu bildiğiniz; fakat dikkatinizi çekmeyen öğeleri düşünün. Köşede duran biblo, yerdeki halının deseni, duvardaki tablonun detayları, perdedeki desenler...vb. Bu gibi detaylar genellikle beyin tarafından seçilir ve her seferinde kodlanmaz. Bu detayları her gördüğünüzde aklınızda tutmaya çalıştığınızı hayal edin ve bunu her gittiğiniz yerde yaptığınızı düşünün. Oldukça yorucu olacaktır değil mi, işte dikkat eksikliği olan çocukların zihinleri böyl çalışır ve bundan dolayı sürekli dikkatleri dağılır. Eğer çocuğunuzda dikkat problemi varsa çalışma odası, mümkünse eviniz de oldukça sade olmalıdır.
Sebepleri
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu diğer çoğu psikiyatrik bozukluk gibi sebebi tam olarak bilinemese de bu konuda çeşitli görüşler mevcuttur.
Genetik görüşlere göre,
Ailede dikkat eksikliği ya da öğrenme bozukluğu öyküsü olması, aile üylerinin okul başarısızlığı, davranış sorunları, ergenlikte suça yönelik davranışlar risk faktörü olarak kabul edilir. Gebelikte sigara veya alkol kullanımı, 1500 gr. dan düşük doğum ağırlığı, ciddi kafa travmaları çocukta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu riskini artırır.
Psikolojik görüşe göre ise,
Sosya ekonomik seviyesi düşük, ihmal ve istismara uğramış çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu daha çok görülür. Yetiştirme yurtlarında kalan çocuklarla yapılan araştırmalarda, çocukların bir aileye verildikten sonra dikkat süresinde uzama ve dürtüsel davranışlarında azalmalar gözlemlenmiştir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar ilk yürümeye başladıkları dönemde genellikle koşmaya benzer davranışlar gösterirler. Bu çocukların anneleri sıklıkla 'yürümeden koşmaya başladı' ifadesini kullanır. Bebeklikten itibaren yaşıtlarına göre az uyurlar ve genellikle uykularında hareket ederler.
Dİkkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olgularında koordinasyon, denge ve hareket kontrolünde zorluklar bulunmaktadır. Dikkat eksikliğinin baskın olduğu olgularda ince motor, birleşik tip olgularda ise(dikkat eksikliği ve/veya dürtüsellik ve/veya hiperaktivite) kaba motor hareketlerde zorlanma belirgindir.
İyi motive oldukları işlerde dikkatlerini toplayabilirken, motive olmadıkları işlerde dikkat oldukça dağınıktır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu genetik geçişi oldukça güçlü olan bir bozukluktur.
Tedavi
Beyindeki dopamin adı verilen ayrıca dopaminden sentezlenen nöradrenalin adı verilen maddeler dikkat, konsantrasyon, akıl yürütme gibi konularında etkilidir. Araştırmalar devam etse de, eldeki veriler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda bu maddelerin azlığı görünmektedir. Tedavi için beyindeki maddeleri düzenleyici ilaç tedavisi ayrıca psikolojik tedavi önerilmektedir.
Psikolojik tedavi kapsamında çocuk ve aile ile beraber çalışılması önerilir. Psiko eğitim, akademik organizasyon becerileri, anne baba eğitimi, davranışsal düzenleme, sosyal beceri eğitimi, aile bireylerinin terapisi ve çocukla terapi yer alır. Psikolojik tedavi ve ilaç tedavisinin birlikte kullanımının daha etkili sonuçlar verdiği araştırmalarca desteklenmiştir. Psiko eğitim, çocuğun ve ailenin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri, tedavileri, yan etkiler ve gidişle ilgili eğitim demektir.
Ayrıca davranışsal yöntemlerle istenen davranışlar pekiştirilmeye, istenmeyenler söndürülmeye çalışılır. Hedef davranışların belirlenmesi, etkin bir ödül sisteminin yerleştirilmesi, sonuçlara dikkat edilmesi, mola gibi yöntemler aileye öğretilir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar motive olabildikleri işlerde dikkatini toplayabildiklerinden, terapistin çocuğu iyi tanıması, çocuğun motivasyonunu hareket geçirecek olguları iyi bilmesi oldukça önemlidir.
Çocukla problem çözme, öfke, hayal kırıklıkları ile baş edebilme aynı zamanda bozulan özgüveni için özgüven geliştirici çalışmalar oldukça faydalıdır.
Bu çocukların sürekli etraftan olumsuz geribildirim aldığını düşündüğümüzde, bu çocuklara olumlu pekiştireçlerin yararı büyük olmaktadır. Çocuğun iyi yaptığı şeylerin atlanmaması, her seferinde çocuğa olmlu bir geribildirim verilmesi, çocuğun özgüven gelişimi in faydalı olacaktır. Unutulmaması gereken bir kural vardır ki, pekiştirilen davranış tekrarlanır. Eğer olumsuz davranışlara vurgu yaparsak onlar tekrarlanır, olumlulara vurgu yaparsak olumlular tekrarlanır.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğun ailesi kapsayıcı aynı zamanda net olmalıdır. Evdeki kuralların çocuğa net bir şekilde fakat öfkeli olmayan nötr bir ses tonuyla verilmesi gerekir. Burada ses tonu çok önemlidir, öfkeli bir ses tonu ile çocuğa söylenen şeyin çocuk genellikle tersini algılar. Emin olduğumuz bir bilgiyi verirken kullandığımız ses tonunu düşünün, çocuğa kurallar öğretilirken bu ses tonu kullanılmalıdır.
Yapılan araştırmalar bu çocukların ailelerinde de çeşitli psikolojik bozuklukların zamanla oluştuğunu göstermiştir. Bundan dolayı aile üyelerinin özellikle annenin de bireysel terapi alması önerilir. Tahammül gücü azalan bir anne çocuğuna istemeden de olsa öfke gibi olumsuz duyguları yükleyecek ve çocukla arasındaki iletişimi bozacaktır.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan üocuğu her şeyden önce her yönü ile tanımak önemlidir. Ancak çocuğun bütün kişisel özelliklerii a'dan z'ye bilen bir ebeveyn çocuğu ile doğru iletişimi kurabilir.
Psk. Berna Görgülü Çelik
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu temelinde dikkat dağınıklığı, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik içeren, genellikle 7 yaşından önce başlayan, erişkinlikte de devam edebilen, sebebi konusunda net bir bilgi olmasa da genetik sebeplerin üzerinde durulan, psikolojik sebeplerin de etki ettiği bir bozukluktur.
Üç ana bozukluk alanı içerir: dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik. Tanı konulması için belirtilerin en az 6 aydan beri sürüyor ve birden fazla alanda (ev, okul..gibi) olması gerekir.
Dikkat eksikliği dendiğinde dikkat ve konsantrasyon gereken işlerdeki başarısızlıktan söz edilebilir. Aileler genellikle ev ödevi gibi görevlerde isteksizlik, çocuğun devamlı dikkatinin dağılması nedeni ile ödevlerin çok uzun sürmesi, başladıkları işleri bitirememeleri, basit ve dikkatsizce hatalar yapmaları, dinlemiyor gibi görünmeleri ve bazen de düzensizlikten söz ederler.
Dikkat eksikliğinin ikinci bir bileşeni olarak dürtüsellik dendiğinde ise, fiziksel olarak tehlikeli aktivitelere girişme, sınıfta söz sırasını beklememe, diğerleri ile konuşma ya da oyunlarının arasına girme gibi durumlardan bahsedilebilir. Dürtüsel davranışlar ayrıca arkadaş, öğretmen ve anne baba ile iletişim problemlerini doğurabilir.
Üçüncü bir bileşen olan aşırı hareketlilik ise aileler ve öğretmenler tarafından rahatlıkla görülebilir, çocuğun yaşantısında genellikle çok tahripkardır.
Bir çocuğa DEHB tanısı koymak için;
Aşağıdaki dikkatsizlik belirtilerinden 6 ya da daha fazlasının 6 aydan uzun sürmesi
1)Sıklıkla detaylara dikkatini vermez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer aktivitelerinde dikkatsizce hatalar yapar.
2)Sıklıkla oyun ya da görevlerde dikkatini sürdürmekte zorlanır.
3)Sıklıkla yönergeleri takip etmez ve okul ödevlerini, görevlerini bitiremez.
4)Sıklıkla doğrudan onunla konuşulduğunda dinlemiyormuş gibidir.
5) Görev ve aktiviteler organize etmekte zorlanır.
6)Sürekli zihinsel gayret sarf edilmesi gereken görevlerden sıklıkla kaçınır.
7)Görevler ve aktiviteler için gerekli olan araçları sıklıkla kaybeder.
8)Sıklıkla dış uyaranlar tarafından dikkati kolay dağılır.
9)Sıklıkla günlük aktivitelerinde unutkandır.
Aşağıdaki hiperaktivite/dürtüsellik belirtilerinden 6 ya da dah fazlasının 6 aydan uzun sürmesi
1)Sıklıkla kıpır kıpırdır.
2)Sıklıkla oturulmasının beklendiği sınıf ya da diğer ortamlarda yerinden kalkar.
3)Uygunolmayan ortamlarda sıklıkla aşırı bir şekilde koşar ya da tırmanır.
4)Sıklıkla sessizce oyun oynamakta zorlanır.
5)Sıklıkla hareket halindedir.
6)Sıklıkla çok konuşur.
7)Sıklıkla sorular tamamlanmadan yanıtını verir.
8)Sırasını beklemekte güçlük çeker.
9) Sıklıkla diğerlerini keser ve araya girer.
Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun toplumda yaygınlığı çocuklarda %5-10, yetişkinlerde %4'tür. Ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun başka bozukluklarla beraber görülme olasılığı çok yüksektir. Çocuklarda genellikle karşıt olma karşıt gelme bozukluğu, davranım bozukluğu, anksiyete bozukluğu, duygudurum bozukluğu ve öğrenme bozuklukları ile beraber görülür. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu en sık karşıt olma- karşıt gelme bozukluğu ile beraber görülür.
Bir dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukla genellikle ilişki kurmak zordur. Bu çocuklar sosyal durumları genellikle yanlış yorumlarlar. Genellikle empati duyguları zayıftır ve liderlik yaparlar. Arkadaşları ile oyunlarında bundan dolayı sıklıkla anlaşmazlık yaşarlar. Genellikle olumsuz geribildirim aldıklarından dolayı özgüven duyguları düşük, depresif ve kaygılıdırlar.
Bir kişiye dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı konması için belirtlerin birden fazla yerde olması gerekir.(ev,okul). Bunun için farklı kaynaklardan bilgi toplanması gerekir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişiler genellikle kısa süreli küçük ödülleri, uzun süreli büyük ödüllere tercih ederler. Yani böyle bir çocuğa 5 gün üst üste ödevini yaptıktan sonra seni sinemaya götüreceğim gibi bir ödül yerine bugün ödevini yaptığın takdirde çikolata yiyebilirsin gibi süre olarak kolay ulaşabileceği ödüller vermek daha çok faydalı olur. Bu çocuklar ödülün büyüklüğü- küçüklüğünden çok ne kadar zamanda ödüle ulaşabilecekleri ile ilgilenirler.
Normal bir kişi etrafındaki uyaranları belli bir süzgeçten geçirerek belleğine atar, etrafındaki bütün uyaranları kodlamaz. Dikkat eksikliği ve hioeraktivite bozukluğu olgusunda ise kişi etrafındaki bütün uyaranları kodlar, bu durum dikkatin sürekli dağılmasına yol açar. Şöyle bir hayal kurun, her gün girdiğiniz oturma odasında var olduğunu bildiğiniz; fakat dikkatinizi çekmeyen öğeleri düşünün. Köşede duran biblo, yerdeki halının deseni, duvardaki tablonun detayları, perdedeki desenler...vb. Bu gibi detaylar genellikle beyin tarafından seçilir ve her seferinde kodlanmaz. Bu detayları her gördüğünüzde aklınızda tutmaya çalıştığınızı hayal edin ve bunu her gittiğiniz yerde yaptığınızı düşünün. Oldukça yorucu olacaktır değil mi, işte dikkat eksikliği olan çocukların zihinleri böyl çalışır ve bundan dolayı sürekli dikkatleri dağılır. Eğer çocuğunuzda dikkat problemi varsa çalışma odası, mümkünse eviniz de oldukça sade olmalıdır.
Sebepleri
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu diğer çoğu psikiyatrik bozukluk gibi sebebi tam olarak bilinemese de bu konuda çeşitli görüşler mevcuttur.
Genetik görüşlere göre,
Ailede dikkat eksikliği ya da öğrenme bozukluğu öyküsü olması, aile üylerinin okul başarısızlığı, davranış sorunları, ergenlikte suça yönelik davranışlar risk faktörü olarak kabul edilir. Gebelikte sigara veya alkol kullanımı, 1500 gr. dan düşük doğum ağırlığı, ciddi kafa travmaları çocukta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu riskini artırır.
Psikolojik görüşe göre ise,
Sosya ekonomik seviyesi düşük, ihmal ve istismara uğramış çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu daha çok görülür. Yetiştirme yurtlarında kalan çocuklarla yapılan araştırmalarda, çocukların bir aileye verildikten sonra dikkat süresinde uzama ve dürtüsel davranışlarında azalmalar gözlemlenmiştir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar ilk yürümeye başladıkları dönemde genellikle koşmaya benzer davranışlar gösterirler. Bu çocukların anneleri sıklıkla 'yürümeden koşmaya başladı' ifadesini kullanır. Bebeklikten itibaren yaşıtlarına göre az uyurlar ve genellikle uykularında hareket ederler.
Dİkkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olgularında koordinasyon, denge ve hareket kontrolünde zorluklar bulunmaktadır. Dikkat eksikliğinin baskın olduğu olgularda ince motor, birleşik tip olgularda ise(dikkat eksikliği ve/veya dürtüsellik ve/veya hiperaktivite) kaba motor hareketlerde zorlanma belirgindir.
İyi motive oldukları işlerde dikkatlerini toplayabilirken, motive olmadıkları işlerde dikkat oldukça dağınıktır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu genetik geçişi oldukça güçlü olan bir bozukluktur.
Tedavi
Beyindeki dopamin adı verilen ayrıca dopaminden sentezlenen nöradrenalin adı verilen maddeler dikkat, konsantrasyon, akıl yürütme gibi konularında etkilidir. Araştırmalar devam etse de, eldeki veriler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda bu maddelerin azlığı görünmektedir. Tedavi için beyindeki maddeleri düzenleyici ilaç tedavisi ayrıca psikolojik tedavi önerilmektedir.
Psikolojik tedavi kapsamında çocuk ve aile ile beraber çalışılması önerilir. Psiko eğitim, akademik organizasyon becerileri, anne baba eğitimi, davranışsal düzenleme, sosyal beceri eğitimi, aile bireylerinin terapisi ve çocukla terapi yer alır. Psikolojik tedavi ve ilaç tedavisinin birlikte kullanımının daha etkili sonuçlar verdiği araştırmalarca desteklenmiştir. Psiko eğitim, çocuğun ve ailenin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri, tedavileri, yan etkiler ve gidişle ilgili eğitim demektir.
Ayrıca davranışsal yöntemlerle istenen davranışlar pekiştirilmeye, istenmeyenler söndürülmeye çalışılır. Hedef davranışların belirlenmesi, etkin bir ödül sisteminin yerleştirilmesi, sonuçlara dikkat edilmesi, mola gibi yöntemler aileye öğretilir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar motive olabildikleri işlerde dikkatini toplayabildiklerinden, terapistin çocuğu iyi tanıması, çocuğun motivasyonunu hareket geçirecek olguları iyi bilmesi oldukça önemlidir.
Çocukla problem çözme, öfke, hayal kırıklıkları ile baş edebilme aynı zamanda bozulan özgüveni için özgüven geliştirici çalışmalar oldukça faydalıdır.
Bu çocukların sürekli etraftan olumsuz geribildirim aldığını düşündüğümüzde, bu çocuklara olumlu pekiştireçlerin yararı büyük olmaktadır. Çocuğun iyi yaptığı şeylerin atlanmaması, her seferinde çocuğa olmlu bir geribildirim verilmesi, çocuğun özgüven gelişimi in faydalı olacaktır. Unutulmaması gereken bir kural vardır ki, pekiştirilen davranış tekrarlanır. Eğer olumsuz davranışlara vurgu yaparsak onlar tekrarlanır, olumlulara vurgu yaparsak olumlular tekrarlanır.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğun ailesi kapsayıcı aynı zamanda net olmalıdır. Evdeki kuralların çocuğa net bir şekilde fakat öfkeli olmayan nötr bir ses tonuyla verilmesi gerekir. Burada ses tonu çok önemlidir, öfkeli bir ses tonu ile çocuğa söylenen şeyin çocuk genellikle tersini algılar. Emin olduğumuz bir bilgiyi verirken kullandığımız ses tonunu düşünün, çocuğa kurallar öğretilirken bu ses tonu kullanılmalıdır.
Yapılan araştırmalar bu çocukların ailelerinde de çeşitli psikolojik bozuklukların zamanla oluştuğunu göstermiştir. Bundan dolayı aile üyelerinin özellikle annenin de bireysel terapi alması önerilir. Tahammül gücü azalan bir anne çocuğuna istemeden de olsa öfke gibi olumsuz duyguları yükleyecek ve çocukla arasındaki iletişimi bozacaktır.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan üocuğu her şeyden önce her yönü ile tanımak önemlidir. Ancak çocuğun bütün kişisel özelliklerii a'dan z'ye bilen bir ebeveyn çocuğu ile doğru iletişimi kurabilir.
Psk. Berna Görgülü Çelik
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Berna GÖRGÜLÜ ÇELİK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Berna GÖRGÜLÜ ÇELİK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
dikkat eksikliği, hiperaktivite, hiperaktivite bozukluğu, dikkat konsantrasyon, çocukta aşırı hareketlilik, çocukta dikkat dağınıklığı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
