Polikistik Over Sendromu,polikistik Over Sendromunda Beslenme
Polikistik over sendromu
Polikistik over sendromu (veya hastalığı) nedeni kesin olarak aydınlatılamamış olan bir yumurtlama bozukluğudur.
Hastalıkta her adet döngüsünde gelişerek çatlaması gereken folikül (yumurta hücresini içeren sıvı keseciği), gelişmesinin yarıda kalması nedeniyle yumurtalık dokusu içinde 3-10 milimetre çapında bir kiste dönüşür.
Yumurtalık dokusu, bu kistler sayıca arttığında "polikistik" yani çok sayıda kistik oluşum içeren bir yapıya dönüşür.
Kadında bu türdeki sürekli bir yumurtlama bozukluğu aşağıdaki sonuçları beraberinde getirir:
* Yalnızca yumurtlama olduğunda üretilebilen progesteron hormonu üretiminin aksaması, adet döngüsünün uzamasına, yani adet gecikmelerine veya düzensiz adet kanamalarına yol açar.
* Çatlayamayan foliküller fazla miktarlarda testosteron ("erkeklik hormonu") üretir. Kadında fazladan üretilen erkeklik hormonu tüylenme ve sivilcelenme gibi kozmetik sorunlar yaratır.
* Yumurtlama olmaması kadını zor gebe kalma veya gebe kalamama sorunuyla, gebe kalınması durumunda ise artmış düşük yapma riskiyle başbaşa bırakır.
* Kan şekerinin düzenlenmesinden sorumlu olan insülin hormonu salgısının bu hastalıkta bozulması kilo alma sorununa veya ileri yaşlarda şeker hastalığına yakalanma riskinde artışa neden olur.
Polikistik Over Sendromu'lu kadınlar diyabet gelişimi yönünden artmış risk altındadır. Yaş, boy kilo oranı, artmış bel çevresi, bel/kalça oranı ve birinci dereceden yakınlarında diyabet öyküsü PCOS'da diyabet risk faktörleri arasındadır.
PCOS'da bozulmuş glikoz toleransı ve tip 2 diyabetin birlikte kadınlarda %35-40 civarındadır. Polikistik over sendromu insülin direnci temel rol oynamaktadır. Özellikle şişman ve PCO sahip olan kadınlarda bozulmuş glikoz toleransı ve tip 2 diabet riski taşırlar. Üreme çağındaki PCOS kadınlarda %31-35'inde glukoz toleransı bozulmuştur, %7-10'da tip 2 diyabet görülmüştür. 40 yaşın üstündeki %40 kadında diyabet görülmektedir.
* Uzun dönemde ortaya çıkabilen sorunlardan en önemlisi rahim iç tabakasını östrojen hormonunun kalınlaştırıcı etkisinden koruyucu özelliği olan progesteron hormonunun eksik kalması nedeniyle ortaya çıkan artmış rahim kanseri riskidir.
* Diğer bir uzun vadeli sorun da testosteron hormonunun sürekli olarak yüksek kalmasına bağlı olarak kan yağlarının seviyesinin yükselmesidir. Bu durum uzun vadede kadının çeşitli kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırır.
Polikistik over sendromunda beslenme
Sağlıklı beslenmenin, sağlıklı olmanın temeli olduğu bilinmektedir. Dengeli beslenme, sadece insanların büyümesi ve hayatlarını sürdürebilmesi için yeterli besin öğelerini sağlayarak beslenme yetersizliğine karşı insanları korumakla kalmaz, aynı zamanda beslenmeye bağlı gelişebilecek kronik hastalıklardan da korur.
Polikistik over sendromu için dengeli beslenme tedavisinin içeriği henüz bilinmemektedir. Bununla birlikte; Polikistik over sendromunda tedavinin esasını kilo kaybı oluşturmaktadır.
Polikistik over sendromu nedeniyle vücut ağırlığının artmasına paralel olarak yağ dokusunun da artması, hastalığın hem endikasyonlarından, hem de komplikasyonlarından biri olan hormon dengesizliğine yol açmaktadır.
Vücut ağırlığının durağan kalmasında, en önemli rolün beslenme olduğu bilinmektedir. Beslenmenin fiziksel aktivite ile desteklenmesi, kilo kaybının daha etkili ve kalıcı olmasını sağlar. Beslenme tedavisi ile fazla yağ dokusunun kaybı, fiziksel aktivite ile de, kas kitlesinin kazanımı, hormonal dengesizliğe bağlı metabolik bozuklukların ortadan kalkmasına neden olur. Ilımlı bir kilo kaybının bile, Polikistik over sendromu ile ilgili metabolik bozuklukların düzeltilmesinde etkili olduğu bulunmuştur.
Kilo kaybı, insulin direncini, serum androjen konsantrasyonlarını, yumurtalığın boyutunu ve yumurtalık kistlerinin sayısını azaltır, yumurtlamayaı ve doğurganlığı arttırır.
Polikistik over sendromulu obez kadınların sadece %5–10 oranında kilo kaybetmesi ile 6 ay içinde kadınların %55-100’ünde metabolik ve hormonal bozukluklarının düzeldiği belirtilmiştir.
Beslenme tedavisi olmaksızın, ilaç tedavisinin tek yöntem olarak kullanıldığı vakalarda hastalığın sadece akut döneminde iyileşme olduğu fakat uzun vadede tablonun daha da karmaşık hale geldiği bilinmektedir.
Yapılan son araştırmalara göre, polikistik over sendromunun tedavisinde, öncelik, sadece beslenme tedavisinin uygulanmasıdır. Eğer beslenme tedavisine yeterli cevap alınamazsa, ikinci seçenek olarak beslenme tedavisine ilaç desteğinin eklenmesi önerilmektedir.
Polikistik over sendromundaki beslenme tedavisinin esasını, basit karbonhidratların (tüm rafine gıdalar) kesilmesi ve kompleks karbonhidratlara ağırlık verilmesi oluşturmaktadır.
Yüksek insulin düzeyleri ve artan insulin direnci nedeniyle, Polikistik over sendromu olan kadınlar kilo vermekte zorlanırlar. İnsülin, yağı depolayan bir hormondur ve yağların yağ dokularından çözülmesini engeller ve iştahı arttırır. Pankreastan salgılanan insulin, kan şekerinin hücre içine girerek enerji oluşturmasını sağlar.
Yüksek düzeyde şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi ile kan şekeri yükselir. 2 çay kaşığı şeker kullanımı bile insülinin aşırı salgılanmasına neden olarak kan şekerinin sabit kalmasını zorlaştırır. Bu durumun tekrarlanması ile vücut, insüline cevap veremez ve bu da insulin direnci olarak adlandırılır. Bütün bunlar tip 2 diyabete ve gebelik sırasında gebeliğe bağlı diyabete yatkınlığı artırır.
Trans yağ asitleri ve hidrojene edilmiş yağlar: Normal hormon sisteminin fonksiyonlarına zarar veren trans yağ asitlerinden ve hidrojene edilmiş yağlardan kaçınılmalıdır.
Posanın önemi: meyve, sebze, yulaf, tam tahıllar, kurubaklagiller gibi posadan zengin besinler, eskiyen hormonların dışkı yoluyla dışarı atılmasını da sağlar.
Hormon dengesizliği için gerekli olan diğer beslenme önerileri;
Vitamin C, çinko, vitamin B6 ve Agnus Castus (hayit meyvesi-östrojen ve progesteron hormon aktivitelerini normalleştirerek, adet görme konusundaki düzensizliklerini sona erdirir) progesteron üretimi için gereklidir.
Agnus castus (hayit meyvesi ) ayrıca; LH ve FSH salınımını kontrol eden pitutier bezlerin normal fonksiyonuna yardım eder.
Alkol, testosteron düzeylerini geçici olarak yükseltir bu yüzden aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
Polikistik over sendromunda beslenme tedavisinin esasını, diyabette uygulanan beslenme ve sağlıklı beslenme önerileri oluşturmakla beraber, yağ oranının biraz daha düşük olması açısından farklılık göstermektedir.
Özetle, Polikistik over sendromu tanısı alan kişilerin beslenmelerinin temel ilkesi; bol sebze, meyve, kurubaklagil ve rafine edilmemiş tahıl ve ekmek tüketiminin arttırılması, yağ, şeker ve şekerli tüm gıdalar ile tuzlu yiyeceklerin hiç tüketilmemesidir.
Polikistik over sendromu tanısı alan kadınlarda, hastalığın genel tablosunu düzeltmede sağlıklı beslenmenin yaşam tarzı haline getirilmesinin ilk seçenek olması gerektiği konusunda tüm otoriteler birleşmişlerdir.
Yaşam tarzı değişikliğini içeren sağlıklı beslenme ve egzersizin Polikistik over sendromlu kadınların tedavisinde ilk ve vazgeçilmez bir tedavi seçeneği olduğu da bilinmektedir.
Yaşam tarzı değişikliği ve dolayısıyle beslenme tedavisi ve düzenli egzersiz, Polikistik over sendromu ile mücadelede; medikal tedaviden (ilaç kullanımı) daha etkin bir rol oynayabilir.
Kilo probleminden, menstüral problemlere, akne ve kıllanmadan, iştah dengesizliğine kadar birçok semptom, doğru besin seçimleri ile düzeltilebilir.
Polikistik over sendromu (veya hastalığı) nedeni kesin olarak aydınlatılamamış olan bir yumurtlama bozukluğudur.
Hastalıkta her adet döngüsünde gelişerek çatlaması gereken folikül (yumurta hücresini içeren sıvı keseciği), gelişmesinin yarıda kalması nedeniyle yumurtalık dokusu içinde 3-10 milimetre çapında bir kiste dönüşür.
Yumurtalık dokusu, bu kistler sayıca arttığında "polikistik" yani çok sayıda kistik oluşum içeren bir yapıya dönüşür.
Kadında bu türdeki sürekli bir yumurtlama bozukluğu aşağıdaki sonuçları beraberinde getirir:
* Yalnızca yumurtlama olduğunda üretilebilen progesteron hormonu üretiminin aksaması, adet döngüsünün uzamasına, yani adet gecikmelerine veya düzensiz adet kanamalarına yol açar.
* Çatlayamayan foliküller fazla miktarlarda testosteron ("erkeklik hormonu") üretir. Kadında fazladan üretilen erkeklik hormonu tüylenme ve sivilcelenme gibi kozmetik sorunlar yaratır.
* Yumurtlama olmaması kadını zor gebe kalma veya gebe kalamama sorunuyla, gebe kalınması durumunda ise artmış düşük yapma riskiyle başbaşa bırakır.
* Kan şekerinin düzenlenmesinden sorumlu olan insülin hormonu salgısının bu hastalıkta bozulması kilo alma sorununa veya ileri yaşlarda şeker hastalığına yakalanma riskinde artışa neden olur.
Polikistik Over Sendromu'lu kadınlar diyabet gelişimi yönünden artmış risk altındadır. Yaş, boy kilo oranı, artmış bel çevresi, bel/kalça oranı ve birinci dereceden yakınlarında diyabet öyküsü PCOS'da diyabet risk faktörleri arasındadır.
PCOS'da bozulmuş glikoz toleransı ve tip 2 diyabetin birlikte kadınlarda %35-40 civarındadır. Polikistik over sendromu insülin direnci temel rol oynamaktadır. Özellikle şişman ve PCO sahip olan kadınlarda bozulmuş glikoz toleransı ve tip 2 diabet riski taşırlar. Üreme çağındaki PCOS kadınlarda %31-35'inde glukoz toleransı bozulmuştur, %7-10'da tip 2 diyabet görülmüştür. 40 yaşın üstündeki %40 kadında diyabet görülmektedir.
* Uzun dönemde ortaya çıkabilen sorunlardan en önemlisi rahim iç tabakasını östrojen hormonunun kalınlaştırıcı etkisinden koruyucu özelliği olan progesteron hormonunun eksik kalması nedeniyle ortaya çıkan artmış rahim kanseri riskidir.
* Diğer bir uzun vadeli sorun da testosteron hormonunun sürekli olarak yüksek kalmasına bağlı olarak kan yağlarının seviyesinin yükselmesidir. Bu durum uzun vadede kadının çeşitli kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırır.
Polikistik over sendromunda beslenme
Sağlıklı beslenmenin, sağlıklı olmanın temeli olduğu bilinmektedir. Dengeli beslenme, sadece insanların büyümesi ve hayatlarını sürdürebilmesi için yeterli besin öğelerini sağlayarak beslenme yetersizliğine karşı insanları korumakla kalmaz, aynı zamanda beslenmeye bağlı gelişebilecek kronik hastalıklardan da korur.
Polikistik over sendromu için dengeli beslenme tedavisinin içeriği henüz bilinmemektedir. Bununla birlikte; Polikistik over sendromunda tedavinin esasını kilo kaybı oluşturmaktadır.
Polikistik over sendromu nedeniyle vücut ağırlığının artmasına paralel olarak yağ dokusunun da artması, hastalığın hem endikasyonlarından, hem de komplikasyonlarından biri olan hormon dengesizliğine yol açmaktadır.
Vücut ağırlığının durağan kalmasında, en önemli rolün beslenme olduğu bilinmektedir. Beslenmenin fiziksel aktivite ile desteklenmesi, kilo kaybının daha etkili ve kalıcı olmasını sağlar. Beslenme tedavisi ile fazla yağ dokusunun kaybı, fiziksel aktivite ile de, kas kitlesinin kazanımı, hormonal dengesizliğe bağlı metabolik bozuklukların ortadan kalkmasına neden olur. Ilımlı bir kilo kaybının bile, Polikistik over sendromu ile ilgili metabolik bozuklukların düzeltilmesinde etkili olduğu bulunmuştur.
Kilo kaybı, insulin direncini, serum androjen konsantrasyonlarını, yumurtalığın boyutunu ve yumurtalık kistlerinin sayısını azaltır, yumurtlamayaı ve doğurganlığı arttırır.
Polikistik over sendromulu obez kadınların sadece %5–10 oranında kilo kaybetmesi ile 6 ay içinde kadınların %55-100’ünde metabolik ve hormonal bozukluklarının düzeldiği belirtilmiştir.
Beslenme tedavisi olmaksızın, ilaç tedavisinin tek yöntem olarak kullanıldığı vakalarda hastalığın sadece akut döneminde iyileşme olduğu fakat uzun vadede tablonun daha da karmaşık hale geldiği bilinmektedir.
Yapılan son araştırmalara göre, polikistik over sendromunun tedavisinde, öncelik, sadece beslenme tedavisinin uygulanmasıdır. Eğer beslenme tedavisine yeterli cevap alınamazsa, ikinci seçenek olarak beslenme tedavisine ilaç desteğinin eklenmesi önerilmektedir.
Polikistik over sendromundaki beslenme tedavisinin esasını, basit karbonhidratların (tüm rafine gıdalar) kesilmesi ve kompleks karbonhidratlara ağırlık verilmesi oluşturmaktadır.
Yüksek insulin düzeyleri ve artan insulin direnci nedeniyle, Polikistik over sendromu olan kadınlar kilo vermekte zorlanırlar. İnsülin, yağı depolayan bir hormondur ve yağların yağ dokularından çözülmesini engeller ve iştahı arttırır. Pankreastan salgılanan insulin, kan şekerinin hücre içine girerek enerji oluşturmasını sağlar.
Yüksek düzeyde şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi ile kan şekeri yükselir. 2 çay kaşığı şeker kullanımı bile insülinin aşırı salgılanmasına neden olarak kan şekerinin sabit kalmasını zorlaştırır. Bu durumun tekrarlanması ile vücut, insüline cevap veremez ve bu da insulin direnci olarak adlandırılır. Bütün bunlar tip 2 diyabete ve gebelik sırasında gebeliğe bağlı diyabete yatkınlığı artırır.
Trans yağ asitleri ve hidrojene edilmiş yağlar: Normal hormon sisteminin fonksiyonlarına zarar veren trans yağ asitlerinden ve hidrojene edilmiş yağlardan kaçınılmalıdır.
Posanın önemi: meyve, sebze, yulaf, tam tahıllar, kurubaklagiller gibi posadan zengin besinler, eskiyen hormonların dışkı yoluyla dışarı atılmasını da sağlar.
Hormon dengesizliği için gerekli olan diğer beslenme önerileri;
Vitamin C, çinko, vitamin B6 ve Agnus Castus (hayit meyvesi-östrojen ve progesteron hormon aktivitelerini normalleştirerek, adet görme konusundaki düzensizliklerini sona erdirir) progesteron üretimi için gereklidir.
Agnus castus (hayit meyvesi ) ayrıca; LH ve FSH salınımını kontrol eden pitutier bezlerin normal fonksiyonuna yardım eder.
Alkol, testosteron düzeylerini geçici olarak yükseltir bu yüzden aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
Polikistik over sendromunda beslenme tedavisinin esasını, diyabette uygulanan beslenme ve sağlıklı beslenme önerileri oluşturmakla beraber, yağ oranının biraz daha düşük olması açısından farklılık göstermektedir.
Özetle, Polikistik over sendromu tanısı alan kişilerin beslenmelerinin temel ilkesi; bol sebze, meyve, kurubaklagil ve rafine edilmemiş tahıl ve ekmek tüketiminin arttırılması, yağ, şeker ve şekerli tüm gıdalar ile tuzlu yiyeceklerin hiç tüketilmemesidir.
Polikistik over sendromu tanısı alan kadınlarda, hastalığın genel tablosunu düzeltmede sağlıklı beslenmenin yaşam tarzı haline getirilmesinin ilk seçenek olması gerektiği konusunda tüm otoriteler birleşmişlerdir.
Yaşam tarzı değişikliğini içeren sağlıklı beslenme ve egzersizin Polikistik over sendromlu kadınların tedavisinde ilk ve vazgeçilmez bir tedavi seçeneği olduğu da bilinmektedir.
Yaşam tarzı değişikliği ve dolayısıyle beslenme tedavisi ve düzenli egzersiz, Polikistik over sendromu ile mücadelede; medikal tedaviden (ilaç kullanımı) daha etkin bir rol oynayabilir.
Kilo probleminden, menstüral problemlere, akne ve kıllanmadan, iştah dengesizliğine kadar birçok semptom, doğru besin seçimleri ile düzeltilebilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Polikistik Over Sendromu,polikistik Over Sendromunda Beslenme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Perran AYDEMİR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Perran AYDEMİR'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
