Panik Atak ve Tedavisi
PANİK ATAK VE TEDAVİSİ
Binalardaki yangın alarmlarını bilirsiniz. Yangın olmadığı halde, binadaki yangın alarmının çalıştığını düşünün. Ne olur? Binada gereksiz bir panik ve telaş yaşanır değil mi? Aynen bunun gibi beynimizde de kontrol sistemleri, alarm mekanizmaları vardır. Beyindeki işte bu sistemler nedensiz olarak devreye girdiğinde panik atak başlar. Vücut sanki ortada tehlike oluşturacak bir durum varmış gibi tepki verir. Kısaca panik atak insanı öldürmez ama süründürür. Zaten genelde danışanlardan şu sözleri duyarım: “Kıvanç Hanım, panik atak geldiğinde, o kadar yoğun kaygı ve korku yaşıyorum ki sanki dünyam başıma yıkılıyor.”
Panik atak hastalığında gerçek neden tam olarak bilinmemektedir. Stresli yaşam olayları, panik atakların ortaya çıkışını tetiklemektedir. Yakın dönemde kayıp yaşamış veya yakınlarından işinden veya bulunduğu çevreden ayrılmış kişilerde yaşamlarındaki bu değişikliklerle panik ataklarının başlangıcı arasındaki ilişki olduğu gösterilmiştir. Bu stresli yaşam olayı kişinin direncini düşürmekte ve bu dönem hastalığın ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır.
Panik atakların üç çeşidi vardır;
¥ Beklenmedik panik ataklar: Panik duygusu birden sebep yokken ortaya çıkar.
¥ Duruma bağlı panik ataklar: Panik duygusunun başlamasını tetikleyen bir durum vardır. Örneğin bir köpek görmek panik atak başlatabilir.
¥ Durumsal yatkınlık gösteren panik ataklar: Daha çok tetikleyen bir durum olmasıyla ortaya çıkar. Örneğin, araba kullanırken olabilir.
Panik atak geçiren bir yakınınıza nasıl davranmalısınız, biraz da bu konuya değinelim... Eğer kişinin panik atak geçmişi varsa ve siz de o anda kişinin panik atak geçirdiğinden eminseniz ilk olarak o kişiyi rahat olabileceği ve etrafında onunla ilgilenen çok fazla kimsenin olmadığı bir yere götürün. O anda olabildiğince sakin ve soğukkanlı olmalısınız. Panik atak geçiren kişiye bunun az bir zaman sonra geçeceğini ve bu yüzden kötü bir şey olmayacağını, nefes egzersizi yapmasını söylemek doğru bir davranış olacaktır.
Panik atak tedavisinde neler yapılabilir, bundan bahsetmek isterim...
¥ Davranış terapisi: İstenmeyen davranışı değiştirmek ve kontrol altına almak danışana öğretilir. Güç durumlarla başa çıkmayı öğrenmek, genellikle de bunlara karşı kontrollü yüzleşme yoluyla etki eder. Danışan tüm yaşam boyu kullanabileceği iyileşme yetenekleri geliştirir.
¥ Bilişsel terapi: Terapide, verimsiz düşünce şekillerini değiştirmek öğretilir. Duyguları incelemek, gerçekçi düşünce ile gerçekçi olmayan düşünceyi birbirinden ayırtetmeyi öğrenmek yoluyla etki eder. Danışan tüm yaşam boyu kullanabileceği iyileşme yeteneklerini geliştirir.
¥ İlaçlar: Semptomları ve kaygıyı ortadan kaldırır. Ancak ilaç tedavisi ve terapi bir arada kullanıldığında hastalığın tekrar etme olasılığı azalır ve iyileşme daha hızlı olur.
¥ Gevşeme teknikleri: Kaygıya eşlik eden stresin ortadan kalkmasına yardımcı olur. Danışan tüm yaşam boyu kullanabileceği iyileşme yetenekleri geliştirir.
Geçen gün panik atak ile ilgili sitenin üyelerinin yazdığı soru ve cevaplara yorumlara bakarken ilgimi çeken bir üyenin yazdıklarını paylaşmak istiyorum;
“Arkadaşlar, ben iki senedir panik atak tedavisi görüyorum. Bu konuda oldukça bilgi edindim. Size önerim; panik atak hastaları ile sohbet edin, dinleyin. Sadece ilaca bağlı kalmayın. Ben panik atağımı hem ilaç kullanarak hem de grup terapisi görerek yendim. Bir de hastalığı unutmaya başlayın. Elbette bazı sıkıntılar verecektir ama bu sıkıntıları konuşarak dertleşerek halledebilirsiniz. Size tek önerim, bu beyninizin size yaptığı bir oyun ve beyninizi siz kontrol ediyorsunuz. Bu yüzden beyninizi siz kontrol etmeye çalışın.”
Bir panik atak hastası ne kadar güzel duygularını, önerilerini dile getirmiş değil mi?
Panik atak en kısa öz tabiriyle ani olarak ortaya çıkan endişe ve kaygı nöbetidir. Bu endişe ve kaygı nöbeti kişinin vücudunda bazı fiziksel belirtilerle kendini gösterir, bu yüzden çoğu zaman kişide yoğun bir korku ve rahatsızlık duygusu yaratır. Bu yoğun korku duygusu içinde kişi, çok kötü bir şey olacağını, onun için sonun geldiğini, öleceğini ve kalp krizi geçireceğini düşünür. Bu şekilde yoğun bir korku içinde olan kişi doğal olarak o ortamdan kaçmak, uzaklaşmak ister, yardım alacağı bir hastaneye gitmek ister. Çoğu zaman gidilen bir acil serviste herhangi bir girişimde bulunmadan bu belirtiler geçer ve kişi kendini daha iyi hisseder.
Panik atak sırasında aşağıdaki belirtiler görülebilir. Genel olarak kişiler nöbetleri sırasında bu belirtilerde 7-10 arası belirti yaşamaktadırlar.
-Çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama
-Terleme
-Titreme ya da sarsılma
-Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma
-Soluğun kesilmesi
-Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı duyma
-Bulantı ya da karın ağrısı
-Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş gibi olma
-Dış dünyaya da kendisi gerçekliğini kaybetmiş gibi hissetme
-Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
-Ölüm korkusu, uyuşma duygusu, üşüme, ürperme ve ateş basması.
Danışmanlık merkezine gelen Sinan . bey yaşadığı sıkıntıları şöyle anlatıyordu;
“Kıvanç hanım, bir gece uyurken aniden bir kalbimin hızla çarptığı aynı zamanda nefesimin daraldığını hissettim. Annem babam da uyandı, ev halkı başıma toplanmıştı, son dakikalarını yaşayan bir hastanın başına toplanılması gibi. Kendime bir kalp krizini daha yakın buluyordum, kolum uyuştuğu, göğsümde ağrı hissetim için. Peki ama bir kalp krizi bu kadar uzun sürmezdi. Demek ki bu sıradan bir kalp krizi değildi, sadece bana özeldi. Tüm bunları yaşarken beni hemen hastaneye acile telaş içine götürdüler. Doktor beni EKG çekilmesi için bir yere gönderdi. EKG çekilecek yer sanki bana morg gibi geldi. Masaya uzandığımda sanki musalla taşına uzanmıştım. Doktor EKG kağıdına baktı ve sonra beni muayene etti. Nefes alışımı kalbimi dinledi, her şey normaldi. Peki bu anormallik nereden kaynaklanıyordu. Doktor bana sakinleştirici yazdı. Daha sonra bu nöbetler sıkı sık olmaya başladı bu yüzden sonunda psikoloğa gitmeye karar verdim ve size geldim diyerek sözlerini bitirdi.”
Sinan . beye öncelikle gerekli psikolojik testler yapıldı daha sonra psikiyatrist tarafından ilaç tedavisine başlandı. İlk önce bireysel psikoterapi gördü daha sonra grup terapisine başladı. Şu an kendi daha mutlu ve huzurlu hissediyor.
Panik atak tedavisi hastanın yaşadığı atakların düzeyine ve şiddetine göre değişim gösterir. Genel olarak panik atak tedavisinde bilişsel davranışçı terapi uygulanmaktadır. Bu terapi uygulaması sırasında hastalara ilk olarak ataklar sırasında onlarla başa çıkabileceği teknikler öğretilir. Bu teknikler ile kişinin ataklarını kontrol etmesi sağlanır. Daha sonraki aşamalarda kişinin yanlış bilişsel süreçleri bulunur.(örneğin alışveriş merkezi çok kalabalık oraya gidersem atak geçiririm.) ve bu süreçler olumlu düşünceler ile değiştirilmeye çalışılır. Ataklarla başa çıkmayı öğrenen ve yanlış bilişsel süreçleri değiştirilen kişinin yaşam kalitesi arttırılmaya çalışılır. Kişi ne kadar iyileştiğini söylese ve gerçekten atak yaşamasa bile, beklenti kaygısıyla çarşıya, dışarıya çıkmaya korkuyorsa; atak gelecek endişesi ile hayatını kısıtlıyorsa bu rahatsızlık tamamen geçmiş diyemeyiz.
Panik atak tedavisinde, bütün ruhsal hastalıklarda söylediğim gibi; ilaç tedavisi ile psikoterapi aynı anda düzenli yürütülmesi çok önemlidir. Psikoterapi görmeden panik atak sadece ilaçlarla geçmez mi geçer fakat, ilacın tesiri geçtikten sonra panik atak tekrar gelir.
Panik atak yaşayan kişilerin atak geldiğinde şöyle düşünmesi onları rahatlatır; “Daha önce de paniğim gelmişti çok kaygılanmıştım, boğulacakmış gibi olmuştum ama sonra geçti ve bana kötü bir şey olmadı.”
Ayrıca panik atak geldiğinde kaçmamayı, gelen atağı göğüslemeyi öğrenmeliyiz. Bunun için de;
Yavaşlayın ve durun, nefes egzersizleri yapın. Bedeninizin ağırlığını hissedin.
Sağlığınız üzerine düşünün. Bunun sadece bir şartlanma olduğunu, aslında fiziksel hiçbir şeyinizin olmadığını düşünmeye çalışın.
Sinirli olduğunuz zamanlarda öfkenizi bir başka objeye çevirerek rahatlayabilirsiniz.
Ayrıca dua etmek, ibadet etmek, sevdiklerimizle beraber hoşça vakit geçirmek, yürüyüş yapmak, sporla uğraşmak da panik atak gibi rahatsızlıklara iyi gelir.
Unutmayın; panik atak tedavi edilebilen bir rahatsızlık, yeter ki siz buna inanın.
Binalardaki yangın alarmlarını bilirsiniz. Yangın olmadığı halde, binadaki yangın alarmının çalıştığını düşünün. Ne olur? Binada gereksiz bir panik ve telaş yaşanır değil mi? Aynen bunun gibi beynimizde de kontrol sistemleri, alarm mekanizmaları vardır. Beyindeki işte bu sistemler nedensiz olarak devreye girdiğinde panik atak başlar. Vücut sanki ortada tehlike oluşturacak bir durum varmış gibi tepki verir. Kısaca panik atak insanı öldürmez ama süründürür. Zaten genelde danışanlardan şu sözleri duyarım: “Kıvanç Hanım, panik atak geldiğinde, o kadar yoğun kaygı ve korku yaşıyorum ki sanki dünyam başıma yıkılıyor.”
Panik atak hastalığında gerçek neden tam olarak bilinmemektedir. Stresli yaşam olayları, panik atakların ortaya çıkışını tetiklemektedir. Yakın dönemde kayıp yaşamış veya yakınlarından işinden veya bulunduğu çevreden ayrılmış kişilerde yaşamlarındaki bu değişikliklerle panik ataklarının başlangıcı arasındaki ilişki olduğu gösterilmiştir. Bu stresli yaşam olayı kişinin direncini düşürmekte ve bu dönem hastalığın ortaya çıkışını kolaylaştırmaktadır.
Panik atakların üç çeşidi vardır;
¥ Beklenmedik panik ataklar: Panik duygusu birden sebep yokken ortaya çıkar.
¥ Duruma bağlı panik ataklar: Panik duygusunun başlamasını tetikleyen bir durum vardır. Örneğin bir köpek görmek panik atak başlatabilir.
¥ Durumsal yatkınlık gösteren panik ataklar: Daha çok tetikleyen bir durum olmasıyla ortaya çıkar. Örneğin, araba kullanırken olabilir.
Panik atak geçiren bir yakınınıza nasıl davranmalısınız, biraz da bu konuya değinelim... Eğer kişinin panik atak geçmişi varsa ve siz de o anda kişinin panik atak geçirdiğinden eminseniz ilk olarak o kişiyi rahat olabileceği ve etrafında onunla ilgilenen çok fazla kimsenin olmadığı bir yere götürün. O anda olabildiğince sakin ve soğukkanlı olmalısınız. Panik atak geçiren kişiye bunun az bir zaman sonra geçeceğini ve bu yüzden kötü bir şey olmayacağını, nefes egzersizi yapmasını söylemek doğru bir davranış olacaktır.
Panik atak tedavisinde neler yapılabilir, bundan bahsetmek isterim...
¥ Davranış terapisi: İstenmeyen davranışı değiştirmek ve kontrol altına almak danışana öğretilir. Güç durumlarla başa çıkmayı öğrenmek, genellikle de bunlara karşı kontrollü yüzleşme yoluyla etki eder. Danışan tüm yaşam boyu kullanabileceği iyileşme yetenekleri geliştirir.
¥ Bilişsel terapi: Terapide, verimsiz düşünce şekillerini değiştirmek öğretilir. Duyguları incelemek, gerçekçi düşünce ile gerçekçi olmayan düşünceyi birbirinden ayırtetmeyi öğrenmek yoluyla etki eder. Danışan tüm yaşam boyu kullanabileceği iyileşme yeteneklerini geliştirir.
¥ İlaçlar: Semptomları ve kaygıyı ortadan kaldırır. Ancak ilaç tedavisi ve terapi bir arada kullanıldığında hastalığın tekrar etme olasılığı azalır ve iyileşme daha hızlı olur.
¥ Gevşeme teknikleri: Kaygıya eşlik eden stresin ortadan kalkmasına yardımcı olur. Danışan tüm yaşam boyu kullanabileceği iyileşme yetenekleri geliştirir.
Geçen gün panik atak ile ilgili sitenin üyelerinin yazdığı soru ve cevaplara yorumlara bakarken ilgimi çeken bir üyenin yazdıklarını paylaşmak istiyorum;
“Arkadaşlar, ben iki senedir panik atak tedavisi görüyorum. Bu konuda oldukça bilgi edindim. Size önerim; panik atak hastaları ile sohbet edin, dinleyin. Sadece ilaca bağlı kalmayın. Ben panik atağımı hem ilaç kullanarak hem de grup terapisi görerek yendim. Bir de hastalığı unutmaya başlayın. Elbette bazı sıkıntılar verecektir ama bu sıkıntıları konuşarak dertleşerek halledebilirsiniz. Size tek önerim, bu beyninizin size yaptığı bir oyun ve beyninizi siz kontrol ediyorsunuz. Bu yüzden beyninizi siz kontrol etmeye çalışın.”
Bir panik atak hastası ne kadar güzel duygularını, önerilerini dile getirmiş değil mi?
Panik atak en kısa öz tabiriyle ani olarak ortaya çıkan endişe ve kaygı nöbetidir. Bu endişe ve kaygı nöbeti kişinin vücudunda bazı fiziksel belirtilerle kendini gösterir, bu yüzden çoğu zaman kişide yoğun bir korku ve rahatsızlık duygusu yaratır. Bu yoğun korku duygusu içinde kişi, çok kötü bir şey olacağını, onun için sonun geldiğini, öleceğini ve kalp krizi geçireceğini düşünür. Bu şekilde yoğun bir korku içinde olan kişi doğal olarak o ortamdan kaçmak, uzaklaşmak ister, yardım alacağı bir hastaneye gitmek ister. Çoğu zaman gidilen bir acil serviste herhangi bir girişimde bulunmadan bu belirtiler geçer ve kişi kendini daha iyi hisseder.
Panik atak sırasında aşağıdaki belirtiler görülebilir. Genel olarak kişiler nöbetleri sırasında bu belirtilerde 7-10 arası belirti yaşamaktadırlar.
-Çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama
-Terleme
-Titreme ya da sarsılma
-Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma
-Soluğun kesilmesi
-Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı duyma
-Bulantı ya da karın ağrısı
-Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş gibi olma
-Dış dünyaya da kendisi gerçekliğini kaybetmiş gibi hissetme
-Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
-Ölüm korkusu, uyuşma duygusu, üşüme, ürperme ve ateş basması.
Danışmanlık merkezine gelen Sinan . bey yaşadığı sıkıntıları şöyle anlatıyordu;
“Kıvanç hanım, bir gece uyurken aniden bir kalbimin hızla çarptığı aynı zamanda nefesimin daraldığını hissettim. Annem babam da uyandı, ev halkı başıma toplanmıştı, son dakikalarını yaşayan bir hastanın başına toplanılması gibi. Kendime bir kalp krizini daha yakın buluyordum, kolum uyuştuğu, göğsümde ağrı hissetim için. Peki ama bir kalp krizi bu kadar uzun sürmezdi. Demek ki bu sıradan bir kalp krizi değildi, sadece bana özeldi. Tüm bunları yaşarken beni hemen hastaneye acile telaş içine götürdüler. Doktor beni EKG çekilmesi için bir yere gönderdi. EKG çekilecek yer sanki bana morg gibi geldi. Masaya uzandığımda sanki musalla taşına uzanmıştım. Doktor EKG kağıdına baktı ve sonra beni muayene etti. Nefes alışımı kalbimi dinledi, her şey normaldi. Peki bu anormallik nereden kaynaklanıyordu. Doktor bana sakinleştirici yazdı. Daha sonra bu nöbetler sıkı sık olmaya başladı bu yüzden sonunda psikoloğa gitmeye karar verdim ve size geldim diyerek sözlerini bitirdi.”
Sinan . beye öncelikle gerekli psikolojik testler yapıldı daha sonra psikiyatrist tarafından ilaç tedavisine başlandı. İlk önce bireysel psikoterapi gördü daha sonra grup terapisine başladı. Şu an kendi daha mutlu ve huzurlu hissediyor.
Panik atak tedavisi hastanın yaşadığı atakların düzeyine ve şiddetine göre değişim gösterir. Genel olarak panik atak tedavisinde bilişsel davranışçı terapi uygulanmaktadır. Bu terapi uygulaması sırasında hastalara ilk olarak ataklar sırasında onlarla başa çıkabileceği teknikler öğretilir. Bu teknikler ile kişinin ataklarını kontrol etmesi sağlanır. Daha sonraki aşamalarda kişinin yanlış bilişsel süreçleri bulunur.(örneğin alışveriş merkezi çok kalabalık oraya gidersem atak geçiririm.) ve bu süreçler olumlu düşünceler ile değiştirilmeye çalışılır. Ataklarla başa çıkmayı öğrenen ve yanlış bilişsel süreçleri değiştirilen kişinin yaşam kalitesi arttırılmaya çalışılır. Kişi ne kadar iyileştiğini söylese ve gerçekten atak yaşamasa bile, beklenti kaygısıyla çarşıya, dışarıya çıkmaya korkuyorsa; atak gelecek endişesi ile hayatını kısıtlıyorsa bu rahatsızlık tamamen geçmiş diyemeyiz.
Panik atak tedavisinde, bütün ruhsal hastalıklarda söylediğim gibi; ilaç tedavisi ile psikoterapi aynı anda düzenli yürütülmesi çok önemlidir. Psikoterapi görmeden panik atak sadece ilaçlarla geçmez mi geçer fakat, ilacın tesiri geçtikten sonra panik atak tekrar gelir.
Panik atak yaşayan kişilerin atak geldiğinde şöyle düşünmesi onları rahatlatır; “Daha önce de paniğim gelmişti çok kaygılanmıştım, boğulacakmış gibi olmuştum ama sonra geçti ve bana kötü bir şey olmadı.”
Ayrıca panik atak geldiğinde kaçmamayı, gelen atağı göğüslemeyi öğrenmeliyiz. Bunun için de;
Yavaşlayın ve durun, nefes egzersizleri yapın. Bedeninizin ağırlığını hissedin.
Sağlığınız üzerine düşünün. Bunun sadece bir şartlanma olduğunu, aslında fiziksel hiçbir şeyinizin olmadığını düşünmeye çalışın.
Sinirli olduğunuz zamanlarda öfkenizi bir başka objeye çevirerek rahatlayabilirsiniz.
Ayrıca dua etmek, ibadet etmek, sevdiklerimizle beraber hoşça vakit geçirmek, yürüyüş yapmak, sporla uğraşmak da panik atak gibi rahatsızlıklara iyi gelir.
Unutmayın; panik atak tedavi edilebilen bir rahatsızlık, yeter ki siz buna inanın.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Kıvanç TIĞLI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Kıvanç TIĞLI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
