Alerjik Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi, Belirti, Bulgu ve Tedavisi
Allerji herhangi bir madde ile karşılaşan ve ona karşı duyarlı -hassas- hale gelen bir insanın, aynı madde ile daha sonra yeniden karşılaştığında vücudunun bu olaya aşırı tepki göstermesi durumudur.
Alerjik Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi Nedir?
Geniz eti (Adenoid) ve bademcik (Tonsil) ile birlikte her çocuk ve erişkinde normal olarak bulunan bağışıklık sisteminin hücrelerini bulunduran yapılardır. Bu organların ana görevi vücuda burun ve ağzı yolu ile giren yabancı madde ve enfeksiyon etkenlerine karşı ilk savunmayı yapmaktır. Yani bağışıklık sisteminde çok önemli görevi olan yapılardır. Geniz eti ağzımızı açtığımızda dilimizin arkasında görünen, boğaz arka duvarının (farenks) burun boşluğunun en arkası ile birleşim yerinde bulunur. Bu bölgedeki daralma burundan nefes almayı zorlaştırır
Geniz eti bağışıklık sisteminin bir organıdır. Vücutta boyun, koltuk altı gibi, birçok yerde bulunan benzerleri gibi bir lenf bezidir. Bu doku hem vücudun antikor üretimine katkı sağlar, hem de burundan gelen mikropların süzülmesini sağlar.
Geniz eti enfeksiyonlar sırasında savunma kapasitesini arttırmak için büyür. Ayrıca yaşla birlikte diğer organlar gibi normal bir büyüme kapasitesi de vardır. Bu büyüme ile 3 yaşın sonunda en büyük haline gelir. Ama 6 yaşından sonra da küçülmeye başlar. Genelde 12 yaşında erişkin şekli ve boyutunu alır. Ancak sık üst solunum yolu enfeksiyonunun olması, sık ve gereksiz kullanılan antibiyotiklerle boğaz-burun dokusunun bakterilerden uzak tutulup, virüslerle baş başa kalması ve genetik olarak anne-babadan kalan bir yatkınlık varsa bu dokular daha da büyür. Çocuğun alerjik olması bu büyümeyi daha da arttırır. Reflü hastalığı olan çocukların da geniz eti büyüklüğü olabilir.
Geniz Eti Büyüklüğünün Belirti ve Bulguları Nelerdir?
1. Yüzde Şekil Bozukluğu: Geniz etinin normalden fazla büyümesi burundan boğaza ve oradan da soluk borusuna hava geçişinin zorlanmasına neden olur. Geniz eti büyük çocuklarda hayatın ilk yıllarında bir yıl süre ile açık ağızla nefes alındığında bu durum yüz ve çene kemiklerinde normal dışı gelişime yol açar, çene aşağıya doğru açı yapar, dişlerde gelişim bozukluğu ortaya çıkar.
2. Sık Orta Kulak İltihabı: Geniz etinin hemen iki yanında kulaktan buruna gelen östaki borusu vardır. Geniz eti büyümesi bu borunun tıkanmasına neden olur. Orta kulak sıvısı tıkanıklık nedeniyle boşalamaz ve bu nedenle geniz eti büyüklüğü olan çocuklarda sık orta kulak iltihapları olur.
3. Konuşma Bozukluğu: Geniz etinin büyümesi nedeniyle burundan solunum bozulduğu sürekli burundan konuşma şekli (nazone konuşma) olur.
4. Uykuda Terleme: Ağızdan solunum yapmak çok fazla kas aktivitesi gerektirdiği için bu çocukların metabolizmaları artar. Bu da vücut ısılarının artmasına neden olur. Bu nedenle geniz eti büyüklüğü olan çocuklar uykularının ilk 1-2 saatinde çok aşırı terlerler.
5. Büyüme ve gelişme geriliği: Geniz eti büyüklüğü olan çocuklar ağızdan solunum yaptıklarından ve uyku kaliteleri iyi olmadığından derin uykuda geçirdikleri süre daha azdır. Büyüme hormonu derin uykuda salgılandığından bu çocuklarda yetersiz salgılanabilir ve büyümede gecikme olabilir.
6. Ruhsal Bozukluk ve Okul Başarı Düşüklüğü: Geniz eti büyüklüğü olan çocuklar yeterince kaliteli uyuyamadıklarından uykuda tam dinlemezler. Gündüzleri yorgun, hırçın, keyifsiz ve dikkatsiz olurlar. Bu nedenle okul ve oyun başarıları düşebilir, hatta zaman zaman hiperaktif olarak tanımlanabilirler.
7. En önemlisi horlama, uyku apne sendromu.
Alerjik Çocuklarda Uyku Apne Sendromu
Çocukların yaklaşık % 10’unda horlama; % 2’sinde ise uyku apnesi görülür. Burun tıkanıklığı sonucu horlama gelişir. Ağızdan nefes almaya çalışan çocukta üst solunum yollarında titreşim sonucu horlama duyulur.
Solunum yolu zaman zaman kendi üzerine kapanarak nefes almayı durdurur. Çocuk uykusunda huzursuz olur, horlar, zaman zaman nefesi durur. Yirmi saniyeden başlayıp 40-60 saniyeye uzayabilen bu nefes almama süreçlerinin ardından vücut oksijensiz kalır. Beyne giden sinyalle hafif uyanıklık durumu oluşur ve çocuk derin bir nefes alır. Bu döngü gece boyunca tekrarlanır.
Geniz etinin büyümesi ve burnun tıkanması gece uykuda solunumu daha da zorlaştırır. Çünki burun tıkalı, damak kasları da uykuda tamamen gevşediğinden hava yolu tümüyle tıkanmıştır. Ağızdan başka solunum yapacak yer kalmaz. Bu nedenle solunum merkezi vücudu ağızdan solunum yapmaya zorlar. Bunu yapabilmek için solunum kasları daha da çok çalışır. Bunun sonucunda ağızdan solunum zorla da olsa sağlanır ama bu gürültülü olur. Bu nedenle geniz eti büyüklüğü olan çocuklar horlar ve ağızları açık uyumak zorunda kalırlar.
Geniz eti büyüklüğü eğer belli bir üst sınırı daha da aşmışsa bu çocukların ağızdan solunumları da bir süre sonra imkansız hale gelir. Çünki aşırı kas aktivitesi için gerekli uyanıklık hali de yetersiz hale gelir. Bu da solunum durması sonucu geniz eti büyüklüğü olan çocuklardaki en tehlikeli durum olan “uykuda solunum durmaları = Uyku apnesi” gelişmesidir ve hayatı tehdit edici bir tablodur.
Alerjik Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi Ameliyat Edilmeli Mi?
Geniz eti büyüklüğü olan çocuklar öncelikle alerji açısından değerlendirilmelidir. Çünki temelde yatan alerji gibi bir nedenin varlığında nedene yönelik tedavi uygulanmadığı taktirde hastanın yakınmaları ameliyatla düzelmeyecek ya da kısa süre sonra tekrar edecektir.
Geniz eti büyüklüğü düşünülen çocuklarda ameliyat planlanıyorsa öncesinde çocuk, alerji açısından ayrıntılı bir şekilde incelenmeli, alerjikse alerjisi olan alerjene yönelik önlemler alınmalı, aşı uygunsa aşı tedavisi planlanmalı ve gerekli ilaç desteği sağlanmalıdır. Alerjik çocuklarda özellikle burun içine uygulanan steroidli damlaların geniz etinin küçülmesinde etkinliği kanıtlanmıştır. Çocuklarda sık ve gereksiz antibiyotik kullanımı engellenmelidir. Kullanılan her gereksiz antibiyotik bağışıklık sisteminin baskılanmasına neden olacaktır. Bu arada geniz eti daha da büyüyecektir.
Uyku apnesi olan ve çok sık orta kulak iltihabı geçiren çocuklarda geniz eti mutlaka alınmalıdır. Geniz eti büyümesi çocuğun yaşam kalitesini bozuyorsa, yani kalitesiz uykuya, çok sık enfeksiyona yol açıyorsa ve alerji tedavisine rağmen küçülme olmuyorsa alınması düşünülmelidir.
Atopik dermatit nedir, belirtileri nelerdir?
Atopik dermatit, egzema diye de adlandırılan alerjik deri hastalığıdır. Yoğun kaşıntılı bir cilt hastalığı olup, sıklıkla allerjik rinit ve astım gibi iki alerjik solunum yolu hastalığı ile ilişki gösterir. Atopik dermatit görülme sıklığı son 30 yılda artmıştır. Sanayileşmiş ülkelerde nüfusun yaklaşık %8-12'de görülür. Atopik dermatit görülme sıklığı artışı; sanayileşme ile yeni kimyasal maddelerin antijenik özeliği arttırması; küçük yaşta ev tozu akarları gibi allerjen teması artışı; fazla yağ alımı ve anne sütünden erken ayırma gibi beslenme değişiklikleri; aşıların bakteri ve virüslerle erken karşılaşmayı engellemesi sonucu bağışıklık sisteminin allerjik yanıta kayması; erken çocuklukta sık antibiyotik kullanımından kaynaklanmaktadır. Atopik dermatit hastalarının cildi 'kış cildi' diye adlandırılır. Cilt kuru, ince, kolaylıkla çatlayıp yarıldığından iritan maddeler, allerjen ve bakterilere karşı normal ciltten daha geçirgendir. Şiddetli kaşıntı hastalığın tanısında ilk sıradadır. Tırnaklama ya da sürterek ovalamaya yol açan yoğun kaşıntı egzematöz döküntü gelişmesine neden olur. Yeni doğanlarda atopik dermatit genellikle yüzde ve kulak arkasındaki pililerde, dirseklerde, dizlerin arkasında ve popolarında görülür. Yüzde özellikle göz kapaklarının birleştiği çizgilerde (Dennie hattı) görülür. Çocuklarda kol ve bacakların dış yüzünde görülür.
Uzm. Dr. Sevin Karalar
Alerjik Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi Nedir?
Geniz eti (Adenoid) ve bademcik (Tonsil) ile birlikte her çocuk ve erişkinde normal olarak bulunan bağışıklık sisteminin hücrelerini bulunduran yapılardır. Bu organların ana görevi vücuda burun ve ağzı yolu ile giren yabancı madde ve enfeksiyon etkenlerine karşı ilk savunmayı yapmaktır. Yani bağışıklık sisteminde çok önemli görevi olan yapılardır. Geniz eti ağzımızı açtığımızda dilimizin arkasında görünen, boğaz arka duvarının (farenks) burun boşluğunun en arkası ile birleşim yerinde bulunur. Bu bölgedeki daralma burundan nefes almayı zorlaştırır
Geniz eti bağışıklık sisteminin bir organıdır. Vücutta boyun, koltuk altı gibi, birçok yerde bulunan benzerleri gibi bir lenf bezidir. Bu doku hem vücudun antikor üretimine katkı sağlar, hem de burundan gelen mikropların süzülmesini sağlar.
Geniz eti enfeksiyonlar sırasında savunma kapasitesini arttırmak için büyür. Ayrıca yaşla birlikte diğer organlar gibi normal bir büyüme kapasitesi de vardır. Bu büyüme ile 3 yaşın sonunda en büyük haline gelir. Ama 6 yaşından sonra da küçülmeye başlar. Genelde 12 yaşında erişkin şekli ve boyutunu alır. Ancak sık üst solunum yolu enfeksiyonunun olması, sık ve gereksiz kullanılan antibiyotiklerle boğaz-burun dokusunun bakterilerden uzak tutulup, virüslerle baş başa kalması ve genetik olarak anne-babadan kalan bir yatkınlık varsa bu dokular daha da büyür. Çocuğun alerjik olması bu büyümeyi daha da arttırır. Reflü hastalığı olan çocukların da geniz eti büyüklüğü olabilir.
Geniz Eti Büyüklüğünün Belirti ve Bulguları Nelerdir?
1. Yüzde Şekil Bozukluğu: Geniz etinin normalden fazla büyümesi burundan boğaza ve oradan da soluk borusuna hava geçişinin zorlanmasına neden olur. Geniz eti büyük çocuklarda hayatın ilk yıllarında bir yıl süre ile açık ağızla nefes alındığında bu durum yüz ve çene kemiklerinde normal dışı gelişime yol açar, çene aşağıya doğru açı yapar, dişlerde gelişim bozukluğu ortaya çıkar.
2. Sık Orta Kulak İltihabı: Geniz etinin hemen iki yanında kulaktan buruna gelen östaki borusu vardır. Geniz eti büyümesi bu borunun tıkanmasına neden olur. Orta kulak sıvısı tıkanıklık nedeniyle boşalamaz ve bu nedenle geniz eti büyüklüğü olan çocuklarda sık orta kulak iltihapları olur.
3. Konuşma Bozukluğu: Geniz etinin büyümesi nedeniyle burundan solunum bozulduğu sürekli burundan konuşma şekli (nazone konuşma) olur.
4. Uykuda Terleme: Ağızdan solunum yapmak çok fazla kas aktivitesi gerektirdiği için bu çocukların metabolizmaları artar. Bu da vücut ısılarının artmasına neden olur. Bu nedenle geniz eti büyüklüğü olan çocuklar uykularının ilk 1-2 saatinde çok aşırı terlerler.
5. Büyüme ve gelişme geriliği: Geniz eti büyüklüğü olan çocuklar ağızdan solunum yaptıklarından ve uyku kaliteleri iyi olmadığından derin uykuda geçirdikleri süre daha azdır. Büyüme hormonu derin uykuda salgılandığından bu çocuklarda yetersiz salgılanabilir ve büyümede gecikme olabilir.
6. Ruhsal Bozukluk ve Okul Başarı Düşüklüğü: Geniz eti büyüklüğü olan çocuklar yeterince kaliteli uyuyamadıklarından uykuda tam dinlemezler. Gündüzleri yorgun, hırçın, keyifsiz ve dikkatsiz olurlar. Bu nedenle okul ve oyun başarıları düşebilir, hatta zaman zaman hiperaktif olarak tanımlanabilirler.
7. En önemlisi horlama, uyku apne sendromu.
Alerjik Çocuklarda Uyku Apne Sendromu
Çocukların yaklaşık % 10’unda horlama; % 2’sinde ise uyku apnesi görülür. Burun tıkanıklığı sonucu horlama gelişir. Ağızdan nefes almaya çalışan çocukta üst solunum yollarında titreşim sonucu horlama duyulur.
Solunum yolu zaman zaman kendi üzerine kapanarak nefes almayı durdurur. Çocuk uykusunda huzursuz olur, horlar, zaman zaman nefesi durur. Yirmi saniyeden başlayıp 40-60 saniyeye uzayabilen bu nefes almama süreçlerinin ardından vücut oksijensiz kalır. Beyne giden sinyalle hafif uyanıklık durumu oluşur ve çocuk derin bir nefes alır. Bu döngü gece boyunca tekrarlanır.
Geniz etinin büyümesi ve burnun tıkanması gece uykuda solunumu daha da zorlaştırır. Çünki burun tıkalı, damak kasları da uykuda tamamen gevşediğinden hava yolu tümüyle tıkanmıştır. Ağızdan başka solunum yapacak yer kalmaz. Bu nedenle solunum merkezi vücudu ağızdan solunum yapmaya zorlar. Bunu yapabilmek için solunum kasları daha da çok çalışır. Bunun sonucunda ağızdan solunum zorla da olsa sağlanır ama bu gürültülü olur. Bu nedenle geniz eti büyüklüğü olan çocuklar horlar ve ağızları açık uyumak zorunda kalırlar.
Geniz eti büyüklüğü eğer belli bir üst sınırı daha da aşmışsa bu çocukların ağızdan solunumları da bir süre sonra imkansız hale gelir. Çünki aşırı kas aktivitesi için gerekli uyanıklık hali de yetersiz hale gelir. Bu da solunum durması sonucu geniz eti büyüklüğü olan çocuklardaki en tehlikeli durum olan “uykuda solunum durmaları = Uyku apnesi” gelişmesidir ve hayatı tehdit edici bir tablodur.
Alerjik Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi Ameliyat Edilmeli Mi?
Geniz eti büyüklüğü olan çocuklar öncelikle alerji açısından değerlendirilmelidir. Çünki temelde yatan alerji gibi bir nedenin varlığında nedene yönelik tedavi uygulanmadığı taktirde hastanın yakınmaları ameliyatla düzelmeyecek ya da kısa süre sonra tekrar edecektir.
Geniz eti büyüklüğü düşünülen çocuklarda ameliyat planlanıyorsa öncesinde çocuk, alerji açısından ayrıntılı bir şekilde incelenmeli, alerjikse alerjisi olan alerjene yönelik önlemler alınmalı, aşı uygunsa aşı tedavisi planlanmalı ve gerekli ilaç desteği sağlanmalıdır. Alerjik çocuklarda özellikle burun içine uygulanan steroidli damlaların geniz etinin küçülmesinde etkinliği kanıtlanmıştır. Çocuklarda sık ve gereksiz antibiyotik kullanımı engellenmelidir. Kullanılan her gereksiz antibiyotik bağışıklık sisteminin baskılanmasına neden olacaktır. Bu arada geniz eti daha da büyüyecektir.
Uyku apnesi olan ve çok sık orta kulak iltihabı geçiren çocuklarda geniz eti mutlaka alınmalıdır. Geniz eti büyümesi çocuğun yaşam kalitesini bozuyorsa, yani kalitesiz uykuya, çok sık enfeksiyona yol açıyorsa ve alerji tedavisine rağmen küçülme olmuyorsa alınması düşünülmelidir.
Atopik dermatit nedir, belirtileri nelerdir?
Atopik dermatit, egzema diye de adlandırılan alerjik deri hastalığıdır. Yoğun kaşıntılı bir cilt hastalığı olup, sıklıkla allerjik rinit ve astım gibi iki alerjik solunum yolu hastalığı ile ilişki gösterir. Atopik dermatit görülme sıklığı son 30 yılda artmıştır. Sanayileşmiş ülkelerde nüfusun yaklaşık %8-12'de görülür. Atopik dermatit görülme sıklığı artışı; sanayileşme ile yeni kimyasal maddelerin antijenik özeliği arttırması; küçük yaşta ev tozu akarları gibi allerjen teması artışı; fazla yağ alımı ve anne sütünden erken ayırma gibi beslenme değişiklikleri; aşıların bakteri ve virüslerle erken karşılaşmayı engellemesi sonucu bağışıklık sisteminin allerjik yanıta kayması; erken çocuklukta sık antibiyotik kullanımından kaynaklanmaktadır. Atopik dermatit hastalarının cildi 'kış cildi' diye adlandırılır. Cilt kuru, ince, kolaylıkla çatlayıp yarıldığından iritan maddeler, allerjen ve bakterilere karşı normal ciltten daha geçirgendir. Şiddetli kaşıntı hastalığın tanısında ilk sıradadır. Tırnaklama ya da sürterek ovalamaya yol açan yoğun kaşıntı egzematöz döküntü gelişmesine neden olur. Yeni doğanlarda atopik dermatit genellikle yüzde ve kulak arkasındaki pililerde, dirseklerde, dizlerin arkasında ve popolarında görülür. Yüzde özellikle göz kapaklarının birleştiği çizgilerde (Dennie hattı) görülür. Çocuklarda kol ve bacakların dış yüzünde görülür.
Uzm. Dr. Sevin Karalar
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Alerjik Çocuklarda Geniz Eti Büyümesi, Belirti, Bulgu ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Sevin KARALAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Sevin KARALAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
10 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
geniz eti büyümesi, geniz eti, çocukta geniz eti, çocuklarda geniz eti, adenoid, geniz eti büyüklüğü
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
