Yaşlanmayla Beraber Görülen Kardiyovaskuler Değişiklikler
Yaslanmayla beraber birçok saglık sorunu ortaya çıkmakta, kronik hastalıklar, kısıtlılık ve özür oranları artmaktadır. Türkiye’de de yasam süresi, aile yapısı ve sosyal iliskiler, aktivite düzeyi ve stress degiskenleri yaslılıga baglı problemlerin ve kronik hastalıkların artmasında etkilidir. Ayrıca ülkemizde yaslılar için özel kliniklerin ve saglık bakım hizmetlerinin yetersizligi; hastalıkların kroniklesmesine, fonksiyon kaybı ve yetersizliklerin artmasına, bagımsızlık düzeylerinin azalmasına yol açmaktadır. İlerlemis yas, sürekli hastalıklarla beraber olmasa da, toplum yaslıları sıklıkla hasta olarak algılamaktadır. Bu nedenle yaslanmanın son döneminin normal sürecini daha iyi anlayabilmek için saglıklı ve aktif yaslılarla çalısmak önemlidir
Yaslanmayla birlikte her iki cinste de sol ventrikül duvar kalınlıgında ilerleyici artıs, sol atrium ve pulmoner venlerde büyüme gözlenmektedir. Ayrıca myozit hacminde resiprokal artıs ile beraber her iki ventrikülde ilerleyici myozit kaybı olusmakta, yaslanan kalp; miyozit hücre kaybı ve kalan miyozitlerin reaktif hipertrofisi nedeniyle daha düsük miyokard kütlesine sahip olmaktadır. Kollojen miktarında artma ve kollojenin fiziksel özelliklerinde degisim görülürken, kollajen liflerin sayısı ile birlikte non-enzimatik çapraz baglanma da artmaktadır. Myozit büyüklügünün artmasından dolayı myozit/kollojen oranı nispeten degismemektedir. Bu degisiklikler, miyokardiyal sertligi artırırken, uyumu azaltmaktadır. Ayrıca sinüs dügümü içinde pacemaker hücrelerinin sayısı azalmaktadır. Kalpte yapısal degisikliklerin yanında fonksiyonel degisikliklerde görülmektedir.
Kalbin performansını etkileyen kalp hızı, kontraktilite, ön-yük, art-yük, koroner kan akımı ve santral sinir sistemi kaynaklı nörotransmitterler gibi etmenlerde degisiklikler gözlenmektedir. Kalbin sol ventrikül erken diyastol dolum oranı giderek azalmakta ve seksenli yaslarda %50’ lere düsmektedir. stirahat esnasında gerek merkezi sinir sisteminden gelen uyarıların azalması, gerekse sinoatriyal dügümdeki fibröz yapılanma ve yag depolanması sonucu kalp hızı yavaslamaktadır. Kalp hızındaki azalma egzersiz kapasitesinin giderek azalmasına yol açmaktadır. Seksen bes yasındaki ulasılabilir maksimum kalp hızı, yirmi yasındaki bir eriskinin yaklasık %70’ i kadardır. Atım hacmi degismedigi için maksimaL kardiyak debi (atım hacmi × kalp hızı) tükenmekte, dolayısıyla tüm kardiyak reservler zamanla azalmaktadır. Myokardial kontraktilite de azalmakta, artmıs sol ventrikül artyüküne cevaben sol ventrikül kontraktilitesi bozulmakta ve diyastol basıncı azalmaktadır. Mitral kapagın geç kapanması, ventrikülün daha geç dolmasına sebep olmakta ve erken diastolik dolma daha uzun sürmektedir. Atrial fibrilasyon riski yasın ilerlemesiyle dramatik olarak artmaktadır.
Yaslanmanın kardiyovasküler sistem üzerindeki etkilerini incelerken, kardiyovasküler sistem ile bir seri devre olusturdugu için kalbi izole bir organ olarak düsünmemek gerekmektedir. Yaslanmayla, arteryel sistemde büyük arterlerin kalınlasmasını ve dilatasyonunu içeren bir takım yapısal degisiklikler olmaktadır. Ekokardiyografi çalısmaları dört ve sekizinci dekatlar arasında aort kökünün yaklasık %6 oranında ılımlı dilatasyonunu göstermektedir. Arterin orta tabakasındaki düz kas hücre kaybı, kalan hücrelerin büyümesiyle doldurulmaya çalısılmaktadır. Bu durumu takiben elastin/kollojen oranındaki denge bozulmaktadır. Kollajen miktarı ve kollajen çapraz baglarında artıs ile elastin fibrillerde olusan bozulma arter esnekliginde azalma ve arter sertliginde artısa neden olmaktadır. Sonuç olarak, kardiyovasküler sistem yaslanmayla birlikte, belirgin kardiyovasküler hastalıgı olmayan bireylerde dahi birçok degisiklige ugramaktadır. Yasa baglı kardiyovasküler degisiklikler patolojik olarak kabul edilmemesine ragmen, yaslılarda sıkça görülen kardiyovasküler hastalıklarla beraber semptom ve fonksiyonel limitasyonlar için esik deger düsmektedir
Yaslanmayla birlikte her iki cinste de sol ventrikül duvar kalınlıgında ilerleyici artıs, sol atrium ve pulmoner venlerde büyüme gözlenmektedir. Ayrıca myozit hacminde resiprokal artıs ile beraber her iki ventrikülde ilerleyici myozit kaybı olusmakta, yaslanan kalp; miyozit hücre kaybı ve kalan miyozitlerin reaktif hipertrofisi nedeniyle daha düsük miyokard kütlesine sahip olmaktadır. Kollojen miktarında artma ve kollojenin fiziksel özelliklerinde degisim görülürken, kollajen liflerin sayısı ile birlikte non-enzimatik çapraz baglanma da artmaktadır. Myozit büyüklügünün artmasından dolayı myozit/kollojen oranı nispeten degismemektedir. Bu degisiklikler, miyokardiyal sertligi artırırken, uyumu azaltmaktadır. Ayrıca sinüs dügümü içinde pacemaker hücrelerinin sayısı azalmaktadır. Kalpte yapısal degisikliklerin yanında fonksiyonel degisikliklerde görülmektedir.
Kalbin performansını etkileyen kalp hızı, kontraktilite, ön-yük, art-yük, koroner kan akımı ve santral sinir sistemi kaynaklı nörotransmitterler gibi etmenlerde degisiklikler gözlenmektedir. Kalbin sol ventrikül erken diyastol dolum oranı giderek azalmakta ve seksenli yaslarda %50’ lere düsmektedir. stirahat esnasında gerek merkezi sinir sisteminden gelen uyarıların azalması, gerekse sinoatriyal dügümdeki fibröz yapılanma ve yag depolanması sonucu kalp hızı yavaslamaktadır. Kalp hızındaki azalma egzersiz kapasitesinin giderek azalmasına yol açmaktadır. Seksen bes yasındaki ulasılabilir maksimum kalp hızı, yirmi yasındaki bir eriskinin yaklasık %70’ i kadardır. Atım hacmi degismedigi için maksimaL kardiyak debi (atım hacmi × kalp hızı) tükenmekte, dolayısıyla tüm kardiyak reservler zamanla azalmaktadır. Myokardial kontraktilite de azalmakta, artmıs sol ventrikül artyüküne cevaben sol ventrikül kontraktilitesi bozulmakta ve diyastol basıncı azalmaktadır. Mitral kapagın geç kapanması, ventrikülün daha geç dolmasına sebep olmakta ve erken diastolik dolma daha uzun sürmektedir. Atrial fibrilasyon riski yasın ilerlemesiyle dramatik olarak artmaktadır.
Yaslanmanın kardiyovasküler sistem üzerindeki etkilerini incelerken, kardiyovasküler sistem ile bir seri devre olusturdugu için kalbi izole bir organ olarak düsünmemek gerekmektedir. Yaslanmayla, arteryel sistemde büyük arterlerin kalınlasmasını ve dilatasyonunu içeren bir takım yapısal degisiklikler olmaktadır. Ekokardiyografi çalısmaları dört ve sekizinci dekatlar arasında aort kökünün yaklasık %6 oranında ılımlı dilatasyonunu göstermektedir. Arterin orta tabakasındaki düz kas hücre kaybı, kalan hücrelerin büyümesiyle doldurulmaya çalısılmaktadır. Bu durumu takiben elastin/kollojen oranındaki denge bozulmaktadır. Kollajen miktarı ve kollajen çapraz baglarında artıs ile elastin fibrillerde olusan bozulma arter esnekliginde azalma ve arter sertliginde artısa neden olmaktadır. Sonuç olarak, kardiyovasküler sistem yaslanmayla birlikte, belirgin kardiyovasküler hastalıgı olmayan bireylerde dahi birçok degisiklige ugramaktadır. Yasa baglı kardiyovasküler degisiklikler patolojik olarak kabul edilmemesine ragmen, yaslılarda sıkça görülen kardiyovasküler hastalıklarla beraber semptom ve fonksiyonel limitasyonlar için esik deger düsmektedir
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yaşlanmayla Beraber Görülen Kardiyovaskuler Değişiklikler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Fzt.Mehmet DURAY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Fzt.Mehmet DURAY'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
