Kentsel Yaşamın Psikoterapisi [sanatla Sosyal Çalışma]
Kentsel Yaşamın Psikoterapisi [Sanatla Sosyal Çalışma] - 19.06.2008 - 15:50
Sanat yoluyla insana yardımda yeni bir yaklaşım "Sanatla Sosyal Çalışma", daha çok grup ortamında tasarlanan bilimsel etkinlikler olarak kentsel yaşamın psikoterapisi olma yolunda gelişmekte. Eğlenirken eğiten, öğreten, geliştiren ve sorun çözümünde bireye gruplara ve ailelere yardım etmeyi amaçlayan terapötik bir süreç bu.
Sanatın yaşam kalitesini artırıcı ve kentsel sorunlarla boğuşan insanımızın yaşamını iyileştirici etiklerini Sanatla Sosyal Çalışma uygulamalarında görmek mümkündür. Sanatla Sosyal Çalışmada bir araç olarak kullanılan sanatsal terapiler rahatlatıcıdır.
Sanat; iletişim, tedavi ve rahatlama amaçlı olarak tarihte ilk kez Bergama da Zeus Tapınağının bulunduğu Eskülap olarak da adlandırılan tarihi yerleşkede yer alan antik tiyatroda keşfedilmiş ve Romalılardan bu güne bu amaçlarla da kullanıla gelmiştir.
Psikodramanın bir tedavi yöntemi olarak doğuşunda tarihi temellerinin atıldığı bu yerde sanatın, iletişimin geliştirilmesinde, sağlığın desteklenmesinde ve tedavisinde şaşırtıcı biçimde belirlenen normlarla ele alınmış olması bu gün bile yeterince anlaşılmamış olsa gerek, çünkü; tarihte ilk ruhsal tedavilerin yapıldığı yer olarak kabul edilen bu tarihsel anıtların bulunduğu ülkemiz, sanatın iletişim, tedavi ve rahatlama amaçlı olarak yeterince önemsenmediği, elinde bulundurduğu bu şansı, bu açılardan henüz keşfedememiş ve değerlendirememiş bir ülke görünümündedir.
Tarihte ilk ruhsal tedavilerin yapıldığı yer olarak bilinen Eskülap Antik Tiyatrosuna sahip bir ülkenin, sanatı bir taraftan eğlence, iletişim ve sosyalleşme aracı olarak işlerken, bir taraftan da tedavi, rahatlama ve gelişme amaçlı olarak yaygın bir gelenek olarak geliştirememiş olması büyük bir kayıp ve kültürel açıdan ve sağlık turizmi açısından da önemli bir eksikliktir. Zira bugün bu amaçlarla geliştirilmiş bir sanat endüstrisi ve buna bağlı platformlar oluşturulmuş olsaydı hem toplum yaşamımız hem de sosyal sağlığımız ve sanat algımız daha kaliteli ve sağlıklı bir yapıya ulaşacak, hem de tarih turizminde bilime dayalı güncellenmiş etkinliklerle cazibe merkezi olarak en başta yerimizi alabilecektik.
Zararın nesrinden dönülürse kardır elbette, millet olarak kültürel köklerimizde izlerine rastladığımız, pek de yabancısı olmadığımız sanatın tedavi, rahatlama amaçlı olarak kullanımına ilişkin müzik enstrümanlarının Orta Asya düzlüklerinden, Anadolu yaylalarına uzanan hikayesini anımsamak yeterli bir kanıt olsa gerek. Bu güne uzanan en son şekliyle bir bilim adamı öncülüğünde bu türden sanatsal oturumların sergilendiği, Eski Türk musiki araçlarının, su sesinin, nağmelerin ve makamların farklı duygusal ve sosyal rahatsızlıkların giderilmesinde kullanıldığı etkinlikleri görmek umut verici. Bu zeminde çok güzel gelişmeler insanımıza sunulabilir. Folklorik kültürel dokumuz o derece zengin ve renkli ki, bugün için bu alandaki ulaşmamız gereken noktaya gelememiş bile olsak, kültürel genlerimizde yer etmiş izi ve tohumu bulunan bu anlayışın çok yakın bir zamanda filiz verebileceğini umut etmekteyiz. Çünkü; gerek Psikodramanın yararlarının anlaşılmaya başlanması, gerekse görsel teknolojilerin yaygınlığı ve bu yaygınlıkta ön plana çıkan tiyatro eserleri, televizyon filmlerinin topluma etkileri resim, müzik ve benzeri sanat unsurlarının yaygınlaşmasıyla paylaşılan duygusal sosyal sorunlar, toplumumuzda sanatla iç içe yaşama eğilimi oluşturmaya başlamıştır. Bu eğilim sanatın iletişimde, tedavide ve rahatlamada kullanımını geliştirme potansiyeline sahiptir. Ülkemizde, sanatın iyileştirici gücünü yeniden keşfedilerek bilimsel çalışmalarla uygulanabilir modellerle yaşama geçirme denemeleri halkımızın hizmetine sunulmalıdır. Çünkü böyle olmasının önemli gerekçeleri artık bilimsel olarak da kabul görmüş durumdadır.
SANATIN YARARLARI
1- Sanat etkinliklerinde bulunmak yaşamı iyileştirici etkiler taşır.
2- Bilimsel disiplinlerden yararlanan sanat tedavi edicidir.
3- Sanatla iletişim kurmak daha sağlıklı ilişkilerin kurulmasına katkıda bulunur.
4- Sanatla yaratıcılık yeteneği ve kendine güven duygusu gelişir.
5- Sanatla kendini tanıma ve başka rolleri tanıma şansı vardır.
6- Sanatla spontan davranışlar daha kolay kazanılır.
7- Sanatla pisikososyal uyum desteklenir.
8- Sanatla sosyalleşme hız kazanır.
9- Sanat eğlendirirken rahatlatır.
10-Sanat empatiyi öğretir.
11-Sanat başkalarının yaşamlarına, duygu ve düşüncelerine saygı duymayı öğretir.
12-Sanat kalıplaşmış, saplantılı insan tipi yerine gelişmiş/gelişimci esnek düşünebilen insan tipi oluşmasına katkı sağlar.
13-Sanat diğer insanları tekdir etmeyi öğretir.
14-Sanat hayal gücünü geliştirir.
15-Sanat yol göstericidir.
16-Sanat dağılan insanı kendisine(iç dünyasına) yönelterek derler toparlar.
17-Sanat insanın iç dünyasını aydınlatır.
18-Sanat kişisel ve sosyal gelişimi destekleyerek insana yardım sağlar.
19-Sanat moral ve motivasyon sağlar.
20-Sanat yaşam kalitesini artırır ve kültür yaratır.
Sanattan en uygun düzeyde yararlanabilmenin bilimsel en etkili yollarından biri Sanatla Sosyal Çalışma teknik ve yaklaşımları ile daha olanaklı hale gelir.
Bilindiği gibi, en basit tanımıyla sanat; Yaratıcılığın ve hayal gücünün ifadesidir. Sanat yapmayı çekici kılan, günlük yaşamda çok fazla bağlantı kurulamayan yaratıcı süreçlerle bağlantı kurmasıdır. (*)
Sanatla Sosyal Çalışma Yaklaşımı (Art Social Work); Ülkemizde hiç kuşkusuz çok yeni bir kavram olmakla birlikte yeni bilimsel ve mesleki gelişmelerin dünyadaki uygulamalarında yer alan sosyal çalışma mesleğinin bir tekniği ve sanatsal yaklaşımların bir tanımı iken artık yöntemleşme sürecine girmiş bir kavramdır.
Sanatsal Sosyal Çalışma Yaklaşımı; Mesleksel çalışmanın amaçlarına bağlı olarak nadiren de olsa ülkemizde de kullanılmakta, meslek elemanları tarafından uygulamalarda, özellikle sosyal grup çalışmalarında yer verilen bir teknik ve yaklaşım olarak ele alınmaktadır. Bu yaklaşım, sanatsal çeşitliğin yaygınlaşması ile birlikte kentli olmanın beraberinde getirdiği problemlerin giderilmesinde ve daha sağlıklı olmayı amaçlayan bir sanatsal çözüm olarak ortaya çıkmıştır.
Sosyal Hizmet Uzmanın sanat yoluyla insana yardım etme sürecinin temel bir yolu olarak da ifade edilebilecek olan bu yöntem; Sosyal Hizmet mesleğinin tanımında yer alan, ”İnsan hakları ve sosyal adalet prensibinden hareket ederek toplumsal değişmeyi; (bireyleri, grupları ve toplulukları güçlendiren, özgürleştiren, iyilik hallerini geliştiren) bir dinamik unsur olarak değerlendiren ve bu yönüyle insan davranışı ve sosyal sistemler teorilerinden yararlanarak birey, grup ve toplumun sosyal çevre ile bağlantılı sorunlarını çözmekte yardımcı olmayı hedefleyen bir meslek ve disiplin olmasıyla ilgilidir.
Sanatla Sosyal Çalışma Yaklaşımı; Sanatın yukarıda sırlanan bir kısım istenen yararlara ulaşmasını sağlamayı da göz önünde bulundurularak Sosyal Hizmet Uzmanının danışanların ihtiyaç ve beklentilerini dikkate alarak belirlenen hedeflere ulaşmak için uygun sanat unsurlarını kullanarak, danışan birey ve grubun yararına sosyal çevre ile bağlantılı sorunlarını çözmekte yardımcı olma işlevini gören planlı, programlı uygulamalar olarak ifade edebiliriz.
Düne kadar sanat yoluyla insana yardım etme hedefi bir teknik olarak öngörülmüşse de bu gün için yeni mesleki bilimsel gelişmeler ışığında ve sayıları hızla artan Sanat Sosyal Hizmet Uzmanlarının (Art Social Workers) uygulamaları, tekniği bir yöntem boyutuna taşımaktadır. Ancak ülkemizde henüz emekleme aşamasında bir yaklaşım olarak bile bu alan yeterince işlenmemiştir.
Sanatla Sosyal Çalışma yaklaşımının temelinde Sanat Terapi Tekniklerinin önemli bir yeri vardır. Esasen Sanat Terapisi denen kavramın uygulama boyutunda devreye giren sanatla sosyal çalışma uygulamalarının temel hedefleriyle örtüşür.
“Diğer taraftan, Sanat Terapisi; Sanat araçlarından imgelerden, yaratıcı sanat sürecinden ve müracaatçının/hastanın gelişiminin, yeteneklerinin, kişiliğinin, ilgilerinin isteklerinin ve çatışmalarının yansıması olarak onun yaratılan sanat ürünleriyle olan ilişkisinden yararlanan bir insana yardım mesleğidir.”(*) Şeklinde tanımlanmaktadır. Durum böyle olunca insana yardım boyutunda kullanılan araçlar dışında da amaçların benzerliği dikkat çekicidir. O zaman Sanatla Sosyal Çalışma Yaklaşımının; mesleki disiplin ve felsefesine özgü bir tedavi edici sosyal hizmetler açısından bir sanat terapi yaklaşımı olarak değerlendirilebilir. Çünkü; Kendi kendine yardım, sorunlarla başa çıkma, güçlü yönlerin keşfedilmesi gibi ortak hedefler söz konusudur.
İlk akla gelebilecek sanat terapisi türleri şunlar olabilir;
Drama, Müzik, Yazı yazma(Kendine Mektup), Kille uğraşı, dans, resim, anlatı, animasyon vb.
Sanatla Sosyal Çalışmada daha çok, yaşantısal psikodrama, yaratıcı drama, resim, müzik, spontanite tiyatrosu ve stand up ve interaction söyleşiler eklektik yapıda bir sosyal çalışmayı gerekli kılmaktadır.
Sanat Terapisi Teorilerini oluşturan;
- Psikodinamik Yaklaşımlar
- İnsancıl Yaklaşımlar
- Öğrenme Yaklaşımı ve Gelişimsel yaklaşımlar
- Aile Terapisi ve diğer yaklaşımlar, (*) sosyal hizmet mesleğinin disiplinler arası bir bilim ve sanat oluşu ile yakından ilgilendiği teorisel yaklaşımlardır.
Sanatın İnsana Yardım alanında kullanımına daha çok Gruplarla Sanat Terapisi amaçlı şu örnekler verilebilir.
Bunlar;
- Hastalıkla bağlantılı gruplarla yapılan Sanatla Sosyal Çalışma(SSÇ)
- Çocuklarla ve gençlerle yapılan SSÇ
- Madde bağımlılarla yapılan SSÇ vb. gibi.
“Sanat, yalnızca kendine hizmet eden bir faaliyet değil insanlara hizmet eden/bir başka fonksiyonu da insana hizmet etmek olan bir etkinliktir. Sanat terapisini zenginleştirecek ve güçlü kılacak şey çeşitlilikten gelen zenginliktir. Başta bireyin kendi iç zenginliği ve yaratıcılığı buna öncülük edecektir.” (*)
Sözü edilen çeşitliliği ve zenginliği Sanatla Sosyal Çalışma Yaklaşımı geliştirecektir. Çünkü malzeme o kadar çoktur ki, hangi sorunsalı ele alsanız mutlaka o sorunsalla ilgili bir sanatla sosyal çalışma etkinliği ve sanatla sosyal çalışma terapisi sözkonusu olacaktır.
SHU.ALİ SONGÜL
Kaynak(*): Kentli ve Sağlıklı Olmaya Sanatsal Bir çözüm “Sanat Yoluyla İnsana Yardım Sanat Terapisi” Özge Ö.SAYAR H.Ü. İİBF Araştırma Görevlisi Sunumundaki tanımlardan yararlanılmıştır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kentsel Yaşamın Psikoterapisi [sanatla Sosyal Çalışma]" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Ali SONGÜL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Ali SONGÜL'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
kentsel, psikoterapi, sanat terapi, sanat terapisti, sanatla sosyal çalışma, sosyal hizmet uzmanı, sanatın yararları, art social work
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
