Çocuk ve Ergenlerde Karşıt Olma - Karşı Gelme Bozukluğu
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu, çocuklarda ve ergenlerde görülen bir davranış bozukluğudur. Bu bozukluk çocukların ve ergenlerin yaşına göre normal sayılmayacak derecede itaatsiz olma durumu, tartışmacı tavrı ve aileye karşı koyması olarak tanımlanır.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğunun genellikle 8 yaşından önce ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu bozukluğun görüldüğü çocukların yasalarla başı derde girmemesine karşın, anne-babalarına karşı ya da diğer yetişkinlere karşı onlara olumsuz davranışlar sergilerler. Bu özellik onları yaşıtlarına göre normal sayılabilecek düzeyde saldırganlık gösteren çocuklardan ve sürekli olarak yasalarla sorun yaşayan davranım bozukluğu gösteren çocuklardan ayırmaktadır.
Karşıt olma – karşı gelme bozukluğu görülen çocuklar, çevreleri tarafından yaramaz, haylaz olarak bilinirler ve çoğu zaman arkadaşları tarafından dışlanırlar. Okulda sürekli ciddi sorunlar yaşayan, arkadaş ilişkileri düzgün olmayan ve anne babaları ile de iletişim kurmakta güçlük çeken problemli çocuklardır.
Karşıt olma karşı gelme bozukluğunun okul çağı çocuklarında görülme oranı : %16-22 dir. Her beş çocuktan birinde görüldüğü bilinmektedir. Çocuk ve ergenlerde görülen bu davranış bozukluğu çocukların çevreleriyle olan ilişkilerini, yaşantılarını doğrudan etkiler.
Bu bozukluğun görüldüğü çocuklar ve ergenler:
• Anne-babaları veya okuldaki öğretmenleri tarafından belirlenmiş kurallara uymayı reddeder,
• İnatçıdır,
• Çabuk sinirlenir,
• Öfkelidir,
• Alıngandır,
• Öfkelerini kontrol altında tutmakta güçlük çeker,
• Kendilerinde bir problem olduğunun farkında değildir,
• Sık sık tartışma çıkarır,
• Kendi hataları için başkalarını suçlar,
• Sabırsızdır.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğunda ergenlerde, karşı tarafı bilinçli olarak kızdırma ve kışkırtma da görülebilir. Karşı tarafı hedef alan, öfkelendirici, sinir bozucu, kusur bulucu bir tavır içinde bulunabilirler. Genellikle bu tavırları anne-baba ya da okulda öğretmenlerine karşı olabilir.
DSM-IV'e göre; karşıt olma karşı gelme bozukluğunun tanı kriterleri:
• Sık sık hiddetlenme
• Erişkinlerle sık sık tartışmaya girme
• Erişkinlerin isteklerine uymayarak karşı gelme ve bunları reddetme
• Başkalarını kızdırma ve kışkırtma isteği
• Kendi yaptığı olumsuz davranışlar için başkalarını suçlama
• Kolay sinirlenme
• Kolay gücenme ve içerleme
• Kin ve intikam isteği
Yukarıdaki davranışların en az dördünü altı aydır göstermekte olan çocuk ve ergenlerin bu bozukluğa sahip olduğu kabul edilmektedir.
Karşıt olma karşı gelme bozukluğuna sebep olan durumlar tam olarak bilinmese de, bu bozukluğun çocuk ve ergenlerin çevreleri ile olan ilişkilerinde sorun yarattığı, birçok probleme yol açtığı mutlaktır. Aile içerisinde anne babaların, okulda öğretmenlerin sergiledikleri disiplinli tutumları bu çocukların davranışlarını etkilediği de bilinmektedir.
Çocukların ve ergenlerin sıkı bir disiplin içinde yetiştirilmesi, ya da yetiştirilirken çok serbest bırakılması, anne ve babanın çocuğa karşı tutumlarının farklılığı, karşıt olma - karşı gelme bozukluğunu ortaya çıkarabilecek etmenler arasında olduğu bilinmektedir. Yine aynı şekilde kuralların, otoritenin aile tarafından çocuğa karşı tutarsız bir biçimde benimsetilmeye çalışılması da karşıt olma karşı gelme bozukluğunu tetikleyen etmenler arasındadır. Bu bozukluğa dair yapılan araştırmaların ortaya koyduğu bir diğer sonuç ise, karşıt olma - karşı gelme bozukluğu tanısı bulunan çocukların anne ya da babaları ile olan ilişkilerinde ebeveynlerinin negatif birer örnek olduğudur. Aile içerisinde en az bir ebeveyn yaşadığı problemleri dolayısıyla çocukla olan ilişkisi nitelikli değildir, duygusal veya fiziksel olarak bir yakınlık söz konusu değildir.
Karşıt olma karşı gelme bozukluğu görülen çocuklarda kolay öfkelenme ve kızgınlık söz konusudur. Kolay kızabilir, kolay alınabilirler.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite ile birlikte görüldüğünde, aşırı hareketli ve dikkatini toplamakta güçlük çeken çocuk olumsuz ve düşmanca duygular geliştirebilmekte, yetişkinlere karşı onları kızdıracak, sinirlendirecek davranışlar sergileyebilmektedir. Yapılan araştırmalara göre; Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ile Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu’nun bir arada görülme olasılığının %25–60 arasında değişmektedir.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğuna dair yapılan bir diğer araştırmada ise depresyonlu annelerin çocuklarında daha fazla karşıt olma karşı gelme bozukluğu olduğunu tespit edilmiştir. Fakat çocuğunda var olan bu bozukluktan dolayı mı annenin depresyonda olduğu, yoksa çocuğun mu anneden etkilenerek karşıt olma karşı gelme bozukluğu yaşadığı bilinmemektedir.
Bu bozukluğun görüldüğü çocukların ailelerinde, anne ve babalarının düşük özgüvene sahip oldukları ve babanın benzer tutum ve davranışlar içerisinde bulunmuş olabileceği teoriler arasında yer almaktadır. Çocuğuna ve çevresine karşı şiddet eğilimi olan, düşmanca tavırlar sergileyen, ilgisiz bir babayı çocuğun rol model alma, onunla aynı davranışı göstermesi ve ilişkilerinde çatışmalar yaşama olasılığı da vardır. Annenin ise çocuğu ile olan ilişkilerinde, çocuğun davranışlarını sıkça eleştirmesi, aralarında var olan ilişkinin çocukta eksiklik duygusu oluşturması, çocuğuna karşı yanlış tutumlar sergilemesinin de bu bozukluğun ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Genetik etmenlerinde karşıt olma karşı gelme bozukluğunda etkili olabileceği konusunda teoriler bulunmaktadır. Fakat yapılan araştırmalara göre, bu bozukluğun yetiştirilme tarzı ile nesilden nesle geçmesi ‘ortak yetiştirme tarzı’ benimsenmesi ile mümkün olabilmektedir.
Karşıt olma - Karşı Gelme Bozukluğu ve Terapi Süreci :
Karşıt olma - karşı gelme bozukluğunun anne baba davranışları ile yakından ilişkisi olduğu bilindiğinden dolayı, terapi sürecinde aile ile birlikte çalışılırken, çocuklara koydukları kuralların gözden geçirilmesi, tutum ve davranış şekillerinin yeniden biçimlendirilmesi amaçlanır. Aile bu bozukluk hakkında bilgilendirilir. Bozukluğun ortaya çıkmasına neden olacak tutum ve davranışlar gözden geçirilir.
Bu bozukluğun tedavisinde, çocuk ya da ergenlerle birlikte çalışılırken ailenin de terapilerde katılımcı olması önemli bir faktördür. Terapilerde çocuk veya ergende var olan olumsuz ve zarar verici davranışların ortadan kaldırılması, doğru davranışa yönlendirilmesi, ailesi ile olan ilişkilerinin iyileştirilmesi ve sosyal ilişkilerinin geliştirilmesi terapinin hedefleri arasındadır. Terapi sürecinde bilişsel davranışçı yöntemler kullanılır.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu görülen bir çocuğunuz varsa…
• Çocuğunuzun saldırgan ve düşmanca davranışlarına karşılık soğukkanlı davranmaya özen gösterin.
• Davranışlarından dolayı onu eleştirmeyin, azarlamayın.
• Çocuğunuza karşı sabırlı olun.
• Çocuğunuzun öfkeli, saldırgan, sinir bozucu davranışlar sergilemesi sonucu istediklerini elde etmesine izin vermeyin. İstediklerini bu şekilde elde etmesi bu davranışın devam etmesine yol açacaktır.
• Çocuğunuzla tartışmalara girmekten kaçının, sizi rahatsız eden davranışlarını tartışmasız bir ortamda ifade edin.
• Aile içi ilişkilerinizde, eşinizle olan ilişkilerinizde çocuğunuz tarafından rol model alındığınızı unutmayın.
• Aile içi kurallarınız olsun. Fakat bu kuralları uygularken, çok katı, baskıcı bir tutum sergilemeyin.
Mutlaka bir uzman desteği alın. Aile terapisine eşiniz ve çocuklarınızla birlikte katılın.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğunun genellikle 8 yaşından önce ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu bozukluğun görüldüğü çocukların yasalarla başı derde girmemesine karşın, anne-babalarına karşı ya da diğer yetişkinlere karşı onlara olumsuz davranışlar sergilerler. Bu özellik onları yaşıtlarına göre normal sayılabilecek düzeyde saldırganlık gösteren çocuklardan ve sürekli olarak yasalarla sorun yaşayan davranım bozukluğu gösteren çocuklardan ayırmaktadır.
Karşıt olma – karşı gelme bozukluğu görülen çocuklar, çevreleri tarafından yaramaz, haylaz olarak bilinirler ve çoğu zaman arkadaşları tarafından dışlanırlar. Okulda sürekli ciddi sorunlar yaşayan, arkadaş ilişkileri düzgün olmayan ve anne babaları ile de iletişim kurmakta güçlük çeken problemli çocuklardır.
Karşıt olma karşı gelme bozukluğunun okul çağı çocuklarında görülme oranı : %16-22 dir. Her beş çocuktan birinde görüldüğü bilinmektedir. Çocuk ve ergenlerde görülen bu davranış bozukluğu çocukların çevreleriyle olan ilişkilerini, yaşantılarını doğrudan etkiler.
Bu bozukluğun görüldüğü çocuklar ve ergenler:
• Anne-babaları veya okuldaki öğretmenleri tarafından belirlenmiş kurallara uymayı reddeder,
• İnatçıdır,
• Çabuk sinirlenir,
• Öfkelidir,
• Alıngandır,
• Öfkelerini kontrol altında tutmakta güçlük çeker,
• Kendilerinde bir problem olduğunun farkında değildir,
• Sık sık tartışma çıkarır,
• Kendi hataları için başkalarını suçlar,
• Sabırsızdır.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğunda ergenlerde, karşı tarafı bilinçli olarak kızdırma ve kışkırtma da görülebilir. Karşı tarafı hedef alan, öfkelendirici, sinir bozucu, kusur bulucu bir tavır içinde bulunabilirler. Genellikle bu tavırları anne-baba ya da okulda öğretmenlerine karşı olabilir.
DSM-IV'e göre; karşıt olma karşı gelme bozukluğunun tanı kriterleri:
• Sık sık hiddetlenme
• Erişkinlerle sık sık tartışmaya girme
• Erişkinlerin isteklerine uymayarak karşı gelme ve bunları reddetme
• Başkalarını kızdırma ve kışkırtma isteği
• Kendi yaptığı olumsuz davranışlar için başkalarını suçlama
• Kolay sinirlenme
• Kolay gücenme ve içerleme
• Kin ve intikam isteği
Yukarıdaki davranışların en az dördünü altı aydır göstermekte olan çocuk ve ergenlerin bu bozukluğa sahip olduğu kabul edilmektedir.
Karşıt olma karşı gelme bozukluğuna sebep olan durumlar tam olarak bilinmese de, bu bozukluğun çocuk ve ergenlerin çevreleri ile olan ilişkilerinde sorun yarattığı, birçok probleme yol açtığı mutlaktır. Aile içerisinde anne babaların, okulda öğretmenlerin sergiledikleri disiplinli tutumları bu çocukların davranışlarını etkilediği de bilinmektedir.
Çocukların ve ergenlerin sıkı bir disiplin içinde yetiştirilmesi, ya da yetiştirilirken çok serbest bırakılması, anne ve babanın çocuğa karşı tutumlarının farklılığı, karşıt olma - karşı gelme bozukluğunu ortaya çıkarabilecek etmenler arasında olduğu bilinmektedir. Yine aynı şekilde kuralların, otoritenin aile tarafından çocuğa karşı tutarsız bir biçimde benimsetilmeye çalışılması da karşıt olma karşı gelme bozukluğunu tetikleyen etmenler arasındadır. Bu bozukluğa dair yapılan araştırmaların ortaya koyduğu bir diğer sonuç ise, karşıt olma - karşı gelme bozukluğu tanısı bulunan çocukların anne ya da babaları ile olan ilişkilerinde ebeveynlerinin negatif birer örnek olduğudur. Aile içerisinde en az bir ebeveyn yaşadığı problemleri dolayısıyla çocukla olan ilişkisi nitelikli değildir, duygusal veya fiziksel olarak bir yakınlık söz konusu değildir.
Karşıt olma karşı gelme bozukluğu görülen çocuklarda kolay öfkelenme ve kızgınlık söz konusudur. Kolay kızabilir, kolay alınabilirler.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite ile birlikte görüldüğünde, aşırı hareketli ve dikkatini toplamakta güçlük çeken çocuk olumsuz ve düşmanca duygular geliştirebilmekte, yetişkinlere karşı onları kızdıracak, sinirlendirecek davranışlar sergileyebilmektedir. Yapılan araştırmalara göre; Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ile Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu’nun bir arada görülme olasılığının %25–60 arasında değişmektedir.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğuna dair yapılan bir diğer araştırmada ise depresyonlu annelerin çocuklarında daha fazla karşıt olma karşı gelme bozukluğu olduğunu tespit edilmiştir. Fakat çocuğunda var olan bu bozukluktan dolayı mı annenin depresyonda olduğu, yoksa çocuğun mu anneden etkilenerek karşıt olma karşı gelme bozukluğu yaşadığı bilinmemektedir.
Bu bozukluğun görüldüğü çocukların ailelerinde, anne ve babalarının düşük özgüvene sahip oldukları ve babanın benzer tutum ve davranışlar içerisinde bulunmuş olabileceği teoriler arasında yer almaktadır. Çocuğuna ve çevresine karşı şiddet eğilimi olan, düşmanca tavırlar sergileyen, ilgisiz bir babayı çocuğun rol model alma, onunla aynı davranışı göstermesi ve ilişkilerinde çatışmalar yaşama olasılığı da vardır. Annenin ise çocuğu ile olan ilişkilerinde, çocuğun davranışlarını sıkça eleştirmesi, aralarında var olan ilişkinin çocukta eksiklik duygusu oluşturması, çocuğuna karşı yanlış tutumlar sergilemesinin de bu bozukluğun ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Genetik etmenlerinde karşıt olma karşı gelme bozukluğunda etkili olabileceği konusunda teoriler bulunmaktadır. Fakat yapılan araştırmalara göre, bu bozukluğun yetiştirilme tarzı ile nesilden nesle geçmesi ‘ortak yetiştirme tarzı’ benimsenmesi ile mümkün olabilmektedir.
Karşıt olma - Karşı Gelme Bozukluğu ve Terapi Süreci :
Karşıt olma - karşı gelme bozukluğunun anne baba davranışları ile yakından ilişkisi olduğu bilindiğinden dolayı, terapi sürecinde aile ile birlikte çalışılırken, çocuklara koydukları kuralların gözden geçirilmesi, tutum ve davranış şekillerinin yeniden biçimlendirilmesi amaçlanır. Aile bu bozukluk hakkında bilgilendirilir. Bozukluğun ortaya çıkmasına neden olacak tutum ve davranışlar gözden geçirilir.
Bu bozukluğun tedavisinde, çocuk ya da ergenlerle birlikte çalışılırken ailenin de terapilerde katılımcı olması önemli bir faktördür. Terapilerde çocuk veya ergende var olan olumsuz ve zarar verici davranışların ortadan kaldırılması, doğru davranışa yönlendirilmesi, ailesi ile olan ilişkilerinin iyileştirilmesi ve sosyal ilişkilerinin geliştirilmesi terapinin hedefleri arasındadır. Terapi sürecinde bilişsel davranışçı yöntemler kullanılır.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu görülen bir çocuğunuz varsa…
• Çocuğunuzun saldırgan ve düşmanca davranışlarına karşılık soğukkanlı davranmaya özen gösterin.
• Davranışlarından dolayı onu eleştirmeyin, azarlamayın.
• Çocuğunuza karşı sabırlı olun.
• Çocuğunuzun öfkeli, saldırgan, sinir bozucu davranışlar sergilemesi sonucu istediklerini elde etmesine izin vermeyin. İstediklerini bu şekilde elde etmesi bu davranışın devam etmesine yol açacaktır.
• Çocuğunuzla tartışmalara girmekten kaçının, sizi rahatsız eden davranışlarını tartışmasız bir ortamda ifade edin.
• Aile içi ilişkilerinizde, eşinizle olan ilişkilerinizde çocuğunuz tarafından rol model alındığınızı unutmayın.
• Aile içi kurallarınız olsun. Fakat bu kuralları uygularken, çok katı, baskıcı bir tutum sergilemeyin.
Mutlaka bir uzman desteği alın. Aile terapisine eşiniz ve çocuklarınızla birlikte katılın.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuk ve Ergenlerde Karşıt Olma - Karşı Gelme Bozukluğu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
16 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
