2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kekemelik Nedir?
MAKALE #13430 © Yazan Psk.Mehmet UYAR | Yayın Ekim 2014 | 4,769 Okuyucu
Kekemelik, ilk insan topluluklarından beri görülen bir konuşma bozukluğudur ve bireyin diğerleriyle iletişimini ve etkileşimini engelleyen, konuşmanın doğal akılığını etkileyen bir konuşma bozukluğudur. Kekemeliğe ilişkin en eski yazılı kaynaklara eski Mısır resim yazılarında rastlanmaktadır

Kekemeliğin karakteristik özellikleri seslerin veya hecelerin tekrarlanmasını, seslerin uzatılmasını, aralıklı konuşmayı, yarım bırakılmış kelimeleri, seslerin üretilememesini, gereken kelime yerine bir başkasının kullanılmasını ve konuşma sırasındaki aşırı gerginliği içermektedir (Curlee ve ark).

Kekemelik Nedir?

Amerikan psikiyatri Derneği tarafından belirlenen kekemelik tanı ölçütleri şöyledir.(DSM-IV-TR, 2000)

A- konuşmanın normal akıcılığında ve zaman örüntüsünde aşağıdakilerin bir veya daha çok kez oluşmasıyla tanımlanan bozukluklar:

1. Ses ve hece tekrarları,

2. Sesleri uzatmaları,

3. ses, hece, sözcük eklemeler,

4. Tamamlanmamış sözcükler (örneğin, sözcük içinde duraklama),

5. İşitilebilir ya da sessiz bloklar (konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulamayan ara vermeler),

6. Dolambaçlı yoldan konuşma (söylenmesi sorunlu sözcüklerden kaçınmak için bu sözcüklerin yerine başkasını kullanma),

7. Aşırı fiziksel gerilimle üretilen sözcükler,

8. Tek heceli sözcük yinelemeleri

B. Konuşma akıcılığındaki sorun akademik, mesleki ya da toplumsal iletişimine zarar vermektedir.

C. Motor ya da duyusal bozukluk olduğu taktirde konuşma güçlükleri genellikle yukarıdaki problemlerle ilişkilendirilenlerden daha fazla olmaktadır

Kekemelik Teorileri

Yapısal Faktörler:

Birçok çalışmada kekemeliğin kalıtsal komponenten kaynaklandığını göstermektedir. Kalıtsal komponent ve kekemeliğin erken başlangıç öyküsüne bağlı olarak bazı anatomik ve nörofizyolojik belirtilerin kekeme bireylerde artabileceği bildirilmiştir (Lutz Janke)

Gelişimsel ve Çevresel Faktörler:

Kekemelik etiyolojisinde çevresel faktörler en önemli bir yer tutmaktadır . Çalışmacılar yaptıkları araştırmalarında; sosyal çevrede görülen akıcı konuşma beklentisinin, çocuklarda kekemelik gelişiminde belirleyici olduğunu söylemişlerdir (Bloodstein)

Lateralite:

Yetersiz Serebral dominans teorisinde kekeleyen kişilerin pek çoğunun sol elini kullanması ve sağ elleriyle yazmaya zorlanmaları kekemeliğin ortaya çıkmasına neden olabilir . Beynin sol yarıküresinin normal insanlarda ki gibi başat olmaması sonucuna varılmış ve konuşma sürecinde bu durumun ses, sesletim ve solunum sistemleri arasındaki kas ve aerodinamik koordianasyon bozukluğu yaratarak kekemeliğe neden olduğu iddia edilmiştir. Fakat araştırmalar konuşma esnasında iki yarı küre baskınlığını ortaya koyamamıştır (Curlee)

Diagnosojenik Teori:

Bu kurama göre; çocuğun gelişimsel bir özellik olarak gösterdiği konuşma bozukluğuna karsı, anne babanın göstermiş olduğu uygunsuz tepkiler, çocuğun konuşmasının daha da bozulmasına yol açmaktadır. Çocuk, ebeveynlerinin aşırı endişeli ve cezalandırıcı tutumu karsısında, korku, engellenme ve kaçınma davranışları göstermektedir. Bu gibi duygulanımlar, hece ve ses tekrarlarını kalıcı hale getirmektedir. Zamanla uzatma ve duraklamalar artmakta ve bozukluk süreklilik göstermektedir((Shames ve ark).

İletisimsel Basarısızlık (Communicative Failure/Anticipatory Struggle) Teorisi:

Bloodstein ’ın bu kuramı “ İletişimsel Başarısızlık Kuramı” olarak bilinir. Bu kurama göre çocuk konuşmaya çalışırken korku ve başarısızlık deneyimi yaşarsa kekemelik ortaya çıkmaktadır(Bennett).

Talep ve Kapasite Modeli:

Wendell Johnson’nın “diagnozojenik-semantojenik” kuramı, 1940-1970 yılları arasında en yaygın olarak benimsenen kekemelik kuramıydı (Shames ve ark., 1998). Bu kurama göre; çocuğun gelişimsel bir özellik olarak gösterdiği konuşma bozukluğuna karsı, anne babanın göstermiş olduğu uygunsuz tepkiler, çocuğun konuşmasının daha da bozulmasına yol açmaktadır. Çocuk, ebeveynlerinin aşırı endişeli ve cezalandırıcı tutumu karsısında, korku, engellenme ve kaçınma davranışları göstermektedir. Bu gibi duygulanımlar, hece ve ses tekrarlarını kalıcı hale getirmektedir. Zamanla uzatma ve duraklamalar artmakta ve bozukluk süreklilik göstermektedir

Starkweather (1987) tarafından geliştirilen bu model kekemeliği organik ve çevresel etkileşim süreçleriyle birlikte açıklamaktadır. Çocuğun akıcı konuşma kapasitesi (motor, dilsel, iletişimsel, sosyo-duygusal), çevrenin konuşma talebini karşılayamadığı zaman kekemelik veya akıcılık bozuklukları meydana geliyor

TERAPİ TEKNİKLERİ:

Ritim Terapi

Şu an dünyada en yaygın kullanılan terapi tekniğidir. Kekeme vakalarda, konuşmanın melodik ve ritmik özelliği
bozulmuştur. Bilindiği gibi kekemelerin çok büyük bir kısmı şarkı söylerken ya da ritim gerektiren tümcelerde (şiir, ard arda gelen günleri, ayları sayarken....) takılmazlar. Bu nedenle ritmik ve metodik konuşma terapisinin kekemelere yardımcı olacağı düşünülmektedir(Belgin ve ark.) Ritim terapi bu özellikten hareketle konuşmaya ritim kazandırarak akıcı bir konuşma sağlamaktadır. Bunuda birşey okur yada konuşurken elle vurul teknikleri kullanılmatadır. Litaratürde bu tekniğin başarılı olduğuna dair bir çok yayın vardır. Yapılan birçok çalışmada işitsel ritm ve müziğin, terapatik amaçla etkili olarak kullanılabileceği gösterilmiştir ( Thaut ve ark.).

Fluency Shaping

Bu yöntem, rahat, yavaş ve farkında ve bilinçli olarak konuşma tekniğini içerir. Bu teknikle önce vokal kordlar rahatlatılmakta sonra rahat nefes alma sağlanmaka enson ise sert ünlüler yavaş ve uzatmalı söylenilerek akıcılık sağlanmaya çalışılmakdır. Uygulaması biraz zor bir tekniktir (Speech-Language Pathology).

Gecikmiş İşitsel Geribildirim (DAF)

Öncelikle DAF ele alındığında, daha çok gelişimsel kekemeliği olan hastalarda (%90 ve üzeri) geribildirimin gecikmesinin kekemeliği oldukça çok azaltılabileceği uzun zamandır bilinmektedir ve DAF birçok terapi programında kullanılmaktadır. Bu teknikte kişinin kulağında bir kulaklık vardır. Bu kişi bir mikrofona konuşur ve kendi senin 1 sn sonra kulaklıktan duyar. Bu tekniğe DAF ( delayed auditory feedback- geciktirlmiş işitsel geri bilidirm) denilmektedir.

DAF’nin etkileri üzerinde sergilenen akıcı olmama durumunun etkileri üzerine gerçekleştirilen sistematik araştırmalar oldukça azdır, fakat klinik gözlemler DAF’nin akıcılık sorunlarının büyük kısmını kesilmelerin oluşturduğu bireylerde, daha çok tekrarlamalar ve uzatmalar sergileyen kekeme bireylere nazaran daha etkili olabileceğini öne sürmektedir. Genel olarak, DAF konuşma oranını azaltır, DAF yükseldikçe gecikme süresi de uzar ve DAF büyüdükçe azalma oranı da artar. Akıcılığı sağlayan şeyin aslında konuşma oranının azaltılması olduğu öne sürülmektedir (Guitar, B. ).

Adımlama (Stepping) Tekniği:

Kekeme hasta gruplarının terapotik süreçlerinde karşılaşılan en büyük sorun nefes ile konuşma arasındaki ilişkinin tam olarak kurulamamasıdır. Kekekme kişi terapinin ilerleyen süreçlerinde dahi nefessiz konuşmaya devam etmektedir. Bu durumda gerginlik ve konuşmada takılmalar sürmektedir.

Adımlama tekniği ile konuşma ve nefes arasında güçlü ve sürdürülebilir bir bağ kurulmaktadır. Teknik son derece basit, kolay ve kullanışlıdır. Konuşma ve nefes belirli bir adımlama ve nefes tekniği ile bölümlere ayrılmaktadır. Adımlama tekniği kolay ve fonksiyonel olduğu için dirençli kekeme grupları da dahil olmak üzere terapi deneyimlerimde başarıyla uygulanmaktadır. Bu teknikle ilgili ilerleyen günlerde bilgilendirici toplantı ve kurslar düzenlenecektir.

Mehmet UYAR
İşitme Konuşma ve Ses Bozukluları Uzmanı
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kekemelik Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Mehmet UYAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Mehmet UYAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Psk.Mehmet UYAR
İstanbul
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Mehmet UYAR'ın Makaleleri
► Kekemelik Nedir? Psk.Tuğba ÇETİNKAYA
► Kekemelik Nedir, Ne Yapmak Gerekir? Psk.Hayriye ÖZCAN
► Kekemelik Nedir? Neden Oluşur? ÇOK OKUNUYOR Psk.Sabahattin ZENGER
► Kekemelik Psk.Dnş.Havva BAYAR
► Kekemelik Neşe ÖZTÜRK
► Kekemelik Psk.Meltem BİLGİCİ
► Kekemelik ve Tedavisi Psk.Şeyma GÜRNAL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kekemelik Nedir?' başlığıyla benzeşen toplam 27 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:50
Top