2007'den Bugüne 92,307 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu- Yemek Yemeyi Durduramıyorum!
MAKALE #13607 © Yazan Uzm.Psk.Çiğdem KINIK | Yayın Kasım 2014 | 31,319 Okuyucu
Tıkanırcasına yeme bozukluğu, zorlanımlı (kompulsif) aşırı yeme olarak nitelenen, yeme davranışını durdurmak için güçsüzlük ve kontrol dışılık duygusuyla birlikte çok fazla miktarda yiyecek tüketmektir. Tıkanırcasına yeme bozukluğunun semptomları genellikle ergenlik dönemi sonları ya da yetişkinlik dönemi başlarında, sıklıkla ciddi bir diyet sonrası ortaya çıkar. Tıkanırcasına yeme epizodu genellikle iki saat sürer, fakat bazı kişiler düzensiz aralıklarla gün boyu tıkanırcasına yemeyi sürdürürler. Tıkanırcasına yiyen kişiler aç olmadıklarında bile sıklıkla yerler ve doyduktan sonra da yemeye devam ederler. Ayrıca yediklerinin kaydını nadiren tutarken yapabildikleri kadar hızlı şekilde tıka basa yerler.

Tıkanırcasına yeme bozukluğunun ana özellikleri:
• Kontrol edilemeyen tıkanırcasına yeme epizodları
• Tıkanırcasına yeme süresince ya da sonrasında aşırı şekilde stresli ve üzgün hissetme
• Bulimiyadan farklı olarak tıkanırcasına yedikten sonra aradaki farkı kapatmak için düzenli aşırı fiziksel aktivite (egzersiz), oruç tutma ya da kusma girişimleri yoktur.

Tıkanırcasına yeme bozukluğu olan kişiler suçluluk, tiksinti ve depresyon duyguları ile mücadele ederler. Komplusif yemenin bedenlerine etkisinden endişelenir ve kendilerini cezalandırmak isterler. Umutsuzca Tıkanırcasına yemeyi durdurmak isterler fakat yapamayacaklarını hissederler.

Tıkanırcasına Yeme Döngüsü

Tıkanırcasına yeme kısa bir süre için belki rahatlatıcı olabilir fakat ardından gerçeklik ön plana çıkacak, suçluluk ve kendinden nefret etme duyguları hissedilecektir. Tıkanırcasına yeme sıklıkla kompulsif yeme davranışını pekiştiren kilo alma ve obeziteyi ortaya çıkarır. Tıkanırcasına yiyen kişiler kendileri ve görünümleri hakkında daha kötü hissettikçe, bununla başa çıkmak için daha fazla yerler. Zararlı bir döngü ortaya çıkar: daha iyi hissetmek için yemek yeme, daha da kötü hissetme ve tekrar rahatlamak için yemek yeme.

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu Belirtileri

Tıkanırcasına yeme bozukluğu olan kişiler genellikle kendi yeme davranışlarından utanırlar ve belirtileri saklamaya ve gizli yemeye çalışırlar.

Tıkanırcasına Yemenin ya da Kompulsif Aşırı Yemenin Davranışsal Belirtileri
• Yediğiniz şeyi durduramama ya da kontrol edememek
• Çok büyük miktarlardaki yiyeceği hızlıca yemek
• Tokken bile yemek
• Daha sonra yemek için gizlice yiyecek saklamak ya da stoklamak
• Diğerleri ile birlikte normal yeme, yalnızken tıka basa yemek
• Planlı öğünler olmaksızın gün boyunca yemek

Tıkanırcasına Yemenin ya da Kompulsif Aşırı Yemenin Duygusal Belirtileri
• Sadece yiyerek azalan stres ve gerginlik duygusu
• Yediğinden utanç duymak
• Tıkanırcasına yeme sırasında sanki otomatikleşmiş gibi ya da gerçekten orada değilmiş gibi uyuşmuş hissetmek
• Ne kadar yenirse yensin hiçbir zaman doymuş hissetmemek
• Aşırı yedikten sonra suçluluk, iğrenme yada depresif hissetmek
• Kilo kontrol ve yeme alışkanlığı ile ilgili umutsuzluk

Kendinize Sorun
! Yerken kontrolünüzü kaybetmiş hissediyor musunuz?
! Neredeyse her zaman yemek mi düşünürsünüz?
! Gizlice yemek yer misiniz?
! Kendinizi hasta hissedene kadar yemek yer misiniz?
! Kendinizi rahatlatmak, stresi azaltmak ve endişelerinizden kaçmak için yemek yer misiniz?
! Yemekten sonra kendinizden tiksinir ya da utanır mısınız?
! İstediğiniz halde yemeyi durdurmada güçsüz hisseder misiniz?

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Etkileri

Tıkanırcasına yeme fiziksel, duygusal ve sosyal bir çok soruna yol açar. Tıkanırcasına yeme bozukluğu olan kişiler olmayan kişilere göre daha fazla sağlık sorunu, stres, uykusuzluk, depresyon, anksiyete hatta intihar düşünceleri ve madde kötüye kullanımı bildirmişlerdir. Fakat en ön plana çıkan önemli etkisi kilo alımıdır. Zamanla kompulsif aşırı yeme obeziteye yol açar.

Obezite ise aşağıdaki gibi bir çok tıbbi sağlık sorununu ortaya çıkarır:
• Tip 2 diyabet
• Safra kesesi hastalıkları
• Yüksek kolestrol
• Yüksek tansiyon
• Kalp hastalıkları
• Bazı kanser tipleri
• Osteoartrit (kireçlenme)
• Eklem ve kas ağrısı
• Gastrointestinal (mide bağırsak) problemleri
• Uyku apnesi

Tıkanırcasına Yemenin ya da Kompulsif Aşırı Yemenin Sebepleri
Genellikle kişinin genleri, duyguları ve yaşadığı deneyimleri gibi birkaç sebebin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkar.

A. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Biyolojik Sebepleri
Biyolojik bozukluklar tıkanırcasına yemeye sebep olabilir. Örneğin beynimizin iştahı kontrol eden bölgesindeki bir bozukluktan açlık ve tokluk mesajları doğru gönderilmeyebilir. Ya da seratonin adı verilen ve beynimizde salınan bazı kimyasalların azlık ya da çokluğunda aşırı yeme ortaya çıkabilir.

B. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Sosyal ve Kültürel Sebepleri
Zayıf olmakla ilgili yapılan sosyal baskı tıkanırcasına yiyen kişilerin utanç duygusu hissetmelerine sebep olabilir, sonucunda duygusal yemeyi kamçılayabilir. Bazı anne babalar farkında olmadan çocuklarını memnun etmek ya da ödüllendirmek için yemeği kullandıklarında tıkanırcasına yeme için zemin hazırlamış olurlar. Bedenleri ve kilolarıyla ilgili çok sık olumsuz eleştirel yorumlar alan çocuklar, çocuklukta cinsel tacize uğrayanlar kadar savunmasız, hassas ve aşırı yemeye eğilimlidirler.

C. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Psikolojik Sebepleri
Tıkanırcasına yiyen kişilerin çoğu ya depresyondadır ya da daha önce depresyon geçirmişlerdir. Depresyon ve yeme bozukluğunun arasında sıkı bir ilişki olduğu bir çok bilimsel çalışma ile ortaya konmuştur. Ayrıca tıkanırcasına yeme bozukluğu olan kişilerde dürtü kontrol sorunu ve duygu dışavurumunda problem gözlenmiştir. Düşük öz saygı, yalnızlık ve beden memnuniyetsizliği de tıkanırcasına yemeye sebep olabilir. Çoğunlukla stres, depresyon, yalnızlık, korku ve kaygı gibi hoşa gitmeyen duyguların yönetiminde başarısız olan kişiler bu duygularıyla başa çıkmak ve onları kontrol edebilmek için tıkanırcasına yeme davranışında bulunurlar.

Tıkanırcasına Yeme Nasıl Durdurulur

Yemek bağımlılığı ya da tıkanırcasına yeme bozukluğunun üzerinden gelmek zor olabilir. Diğer bağımlılıkların aksine kaçınmak yerine yemekle duygularınızı değil beslenme ihtiyacınızı karşılayacak daha sağlıklı bir ilişki geliştirmelisiniz. Sağlıksız aşırı yeme örüntüsünü durdurmak için, sağlık ve beslenme için yemeye başlamanız çok önemli. Sağlıklı yeme, dengeli öğün planları yapmayı, dışarıda yemek yiyeceğiniz zaman sağlıklı yiyecekleri seçmeyi ve bedeniniz ve beslenmeniz için doğru mineral ve vitaminleri alıyor olduğunuzdan emin olmayı kapsar.

Tıkanırcasına Yemenin Üstesinden Gelmek için 10 Taktik:
Stresi yönetmek. Aşırı yemeyi kontrol etmenin en önemli parçalarından birisi stres ve diğer bunaltıcı duyguları, yemek yemeyi kullanmadan yönetecek alternatif yollar bulmak. Bunlar egzersiz, meditasyon, duyusal gevşeme uygulamaları ve basit nefes egzersizleri yapmak olabilir.
Günde 3 öğün ve sağlıklı atıştırmalıklar yemek. Kahvaltı etmek metabolizmanızın sabah çalışmasını başlatacaktır. Kahvaltının ardından dengeli öğlen ve akşam yemekleri ve öğün aralarında da sağlıklı atıştırmalıklar yemelisiniz. Öğün zamanlarına sadık kalmak çok önemli, çünkü bir ana öğünü atladığınızda ilerleyen saatlerde aşırı yeme ya da tıkanırcasına yeme ortaya çıkacaktır.
Baştan çıkarıcılardan kaçınmak. Eğer evde sağlıksız atıştırmalıklar, abur cubur yiyecekler ve tatlılar varsa çok daha fazla aşırı yeme eğilimindesinizdir. Buzdolabınızı ve çekmecelerinizi temizleyerek sizi yoldan çıkaracak bu yiyeceklerden kurtulun.
Diyeti durdurmak. Katı bir diyetteki açlık duygusu aşırı yemeyi tetikleyebilir. Çok katı bir diyet yapmak yerine sağlıklı ve yemekten keyif alacağınız yiyecekler bulun. “Kesinlikle yasak olan yiyecekler” listesinden kaçının, bu o yiyecekleri daha fazla istemenize sebep olabilir.
Egzersiz yapmak. Egzersiz yapmak sadece sağlıklı şekilde zayıflamanıza yardımcı olmayacak aynı zamanda genel olarak sağlığınızı iyileştirecek, depresyonunuzun ortadan kalkmasına yardımcı olacak ve stresinizi azaltacaktır. Egzersizin doğal duygu düzenleyici etkisi duygusal yemeyi durdurmanıza yardımcı olacaktır.
Can sıkıntısı ile Savaşmak. Sıkıldığınızda atıştırmak yerine dikkatinizi dağıtın. Yürüyüşe çıkın, bir arkadaşınızı arayın, dergi kitap gibi ilginizi çekecek yazılar okuyun ya da resim, bahçe işleri gibi ilgilendiğiniz bir hobiniz varsa onunla uğraşın.
Yeterli uyumak. Eğer yorgunsanız enerjinizi ayarlamak için yemeyi sürdürmek isteyeceksinizdir. Bunun yerine kısa süreliğine uyumak ya da daha erken yatmak faydalı olacaktır.
Bedeninizi dinlemek. Fiziksel ve duygusal açlık arasındaki ayrımı öğrenin. Daha yeni yediyseniz ve mideniz guruldamıyorsa muhtemelen gerçekten aç değilsinizdir. Açlık zamanının geçmesi için biraz zaman tanıyın.
Yemek günlüğü tutmak. Ne yediğinizi, ne zaman yediğinizi, ne kadar ve nasıl hissediyorken yediğinizi yazın. Böylece duygu durumunuz ve aşırı yemeniz arasındaki bağlantıyı ortaya çıkararak davranış modelinizi göreceksiniz.
Destek almak. Sağlam bir destek çevreniz yoksa duygusal yemeyi başlatan sebeplere karşı koymak güçleşir. Bir profesyonelle olmasa bile birileriyle konuşmak yardımcı olur, aileden ve arkadaşlardan güç almak, destek gruplarına katılmak ve eğer mümkünse bir psikoterapiste danışmak gereklidir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu- Yemek Yemeyi Durduramıyorum!" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Çiğdem KINIK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Çiğdem KINIK'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     19 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Çiğdem KINIK Fotoğraf
Uzm.Psk.Çiğdem KINIK
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi43 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Çiğdem KINIK'ın Makaleleri
► Duygusal Yemek Yeme Psk.Dnş.Kıvanç TIĞLI
► Çocuklar ve Yemek Yeme Psk.Büşra BÖREKÇİ
► Aşırı Yemek Yeme Nedir? Abdullah ÖZER
► Çocukta Yemek Yeme Sorunları Dr.Psk.Dnş.Ayfer SUMMERMATTER
► Çocuklarda Yemek Yeme Sorunu Psk.Emine ÖZDEMİR
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu- Yemek Yemeyi Durduramıyorum!' başlığıyla benzeşen toplam 44 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Bireysel Terapi Ocak 2019
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:43
Top