2-2,5 Yaş Çocuğunun Gelişimsel Özellikleri
2 yaş itibariyle, artık bebeklikten çıkıp “çocukluk” denen dönemin başladığını söyleyebiliriz. 2. yaş, çocuğun benliğini diğer varlıklardan ayırmaya başladığı, yürüdüğü, konuştuğu, hayatının ikinci yılındaki bu hızlı gelişmesi nedeniyle genellikle birdenbire bağımsızlaşmaya başlamasıyla etkisini gösterir. Öncelikle 2 yaş çocuğundan gelişim özellikleri olarak beklenenleri aktardıktan sonra; “2 yaş sendromu”nu yani bu bağımsızlaşma sürecinden kaynaklanan karşıt olma-karşıt gelme durumu ayrı bir başlık altında açıklanacaktır.
2-2,5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ
Normal gelişim evrelerine göre 2 yaşına gelmiş çocuğun konuşmaya başlamış olması beklenmektedir. Fakat, tüm gelişim alanlarında yani zihinsel, motor, sosyal ve bedensel gelişimi sağlıklı görünmekle birlikte henüz konuşmaya başlamamış çocuk sayısı azımsanamayacak düzeydedir. 2 yaş çocuğuna oluşturulan destekleyici ve uyarıcılarla dolu bir süreç bu gecikmeyi aşmaya yardımcı olacaktır.
2 yaş döneminde görülebilen önemli bir gelişim de çocuğun dışkılama ve idrar yapabilme becerisinde artıştır. Bu özellikler için kullanılan kaslar işlevlerini arttırmaya başlar. Çocuğun tuvalet eğitiminde davranışı, genellikle, ebeveyninin tavrının sonucu olarak şekillenir. 18 aylıkken tuvalet eğitimine hazır olabilen çocuklar ile, 2,5 yaşında hazırloşluk geliştirebilen çocukların bireysel faklılıkları ebeveynleri tarafından belirlenebilmelidir. Tuvalet eğitiminde acele etmek ve zorlama olmamalıdır. Çocuğun hazıroluşluğu gerçekleştiğinde kontrolü ele alacaktır. Bu hazırlığa varana kadar korkutma, utandırma, baskı ve kızma olmamalıdır.
2 yaşta çocuklar bedensel gelişimde, sağlam adımlarla koşabilir, kontrollü durabilir, engelleriden kendini sakınabilir. Dengeli şekilde çömelebilir, kendi dengesiyle, destek almadan ayağa kalkabilir. Yüksekte bir nesneye ulaşmak için başka bir nesnenin üstüne çıkabilir ve/veya inebilir. Tutunarak merdiven çıkabilir, bunun için tek ayağını tercih edebilir. Nesneleri ileri doğru fırlatabilir. Tekerlekli nesnelere bindiğinde ayaklarıyla kendini ittirerek ilerleyebilir.
Karalamalar yapmaya başlar. Kalemi başparmak, işaret ve orta parmağı arasında ucuna yakın bir yerinden tutarak yuvarlağa benzer dairesel çizgiler çizebilir. Hengi elini kullanacağı büyük oranda belirlenmiştir. Resimli kitaplardan hoşlanmaya başlar. Kendisini henüz tam tanıyamasa da resmini gördüğü kişileri ayırdedebilir. Görmesive duyması keskinleşmiştir. Artık daha dikkatle dinler. Kendisinden ismiyle bahseder. Yaklaşık 50 kelimelik bir kelime haznesi vardır. Oyunlarında kendi kendisiyle uzun uzun konuşur, konuşmaları tam olarak anlaşılmayabilir. Kelime tekrarları vardır ve normaldir. “Nasıl” ve “neden” sorularını sormaya başlar, tekrar tekrar aynı soruları sorabilir. Şarkı ve tekerlemelere kendince eşlik eder. İstenildiğinde vücudunun parçalarının, tanıdığı nesnelerin isimlerini söyleyebilir. Üstüne dökmeden, kaşık kullanarak yemek yiyebilir. Açlığını ve içme isteğini dile getirir. Güçlük çekmeden çiğner ve yutar. Genel olarak ev içinde yetişkinlerin peşinde dolaşır ve onları taklit yoluyla model alır. İlgi isteği üst seviyede olabilir, verilen ilgiyle yetinme zorluğu yaşanabilir. Sahip olduğu şeylere fazlasıyla sahip çıkar, paylaşma görülmez. Yetişkinlerin başka çocuklara ilgi göstermesi durumunda rahatsız olur ve bunu belli eder.
0-2 yaş döneminde görülen kendi başına oyun, yanyana ama birbirinden bağımsız oyunlara (paralel oyun) dönüşür. Yanındakinin oyununu izleme olarak da görülür. Kendini ifade etme becerisinin artmasıyla buna paralel olarak sosyal becerilerde de artış olur. Çocuklar genel olarak 2 yaştan sonra diğer küçük çocuklarla olmaya meyilli bir tavır gösterir. Bireysel farklılıklara ve sosyalleşme becerisine bağlı olarak daha yalnız kalmayı tercih eden çocuklar da vardır. Bu iki durumda da çocuğun yapısı veya gelişim süreci takip edilmeli ve gerekirse desteklenmelidir. Henüz empati yapma becerisi gelişmediği ve bu yaş çocuğu benmerkezci olduğu için sık sık akranlarıyla anlaşmazlık yaşaması normaldir. Oyunlarına ve akran iletişimine devam ettikçe bu alandaki becerileri artacaktır.
2,5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ
Tüm motor becerileri ve bedensel gelişimi hızla devam etmektedir. Tırmanma davranışı ve isteği görülmeye başlar. Önüne çıkan engelleri istediği yönde ve şekilde itip çekebilir. Alçak basamaktan iki ayağının üstüne zıplayabilir. Büyük toplara vurabilir, küçük topları genel olarak sadece kollarını kullanarak fırlatabilir. İsmini çok iyi bilir, her anda tepki verir. Konuşma becerisi gelişirken, heyecan sebebiyle çıkamayan kelimeler ve kekeleme görülebilir. 200 kelime civarında haznesi olması beklenebilir. “Ne” ve “kim” soruları eklenmiştir. Öykü ve masal dinlemekten hoşlanır. Duygusal olarak hala yetişkine bağımlıdır. Dramatik oyunlar oynar, model aldığı yetişkinlerin takitlerini oyunlarında sergiler. Bir ya da iki rengi bilebilir.
ÖNEMLİ BİR BAŞLIK OLARAK 2 YAŞ SENDROMU: 2-2,5 YAŞ CİVARINDA GÖRÜLEN OLUMSUZ DAVRANIŞLAR, SEBEPLERİ VE ÇÖZÜMLERİ:
2- 2,5 yaşta düzenli ve sağlıklı gelişim sürecinin parçası olarak uzmanlar, bu evrede (de) isyankarlık, olumsuzluk, kararsızlık, dengesizlik görülebileceğini belirtmektedirler. Hareketliliğin arttığı görülen bu evrede, herşeye dokunmak ve keşfetmek isteği görülür. Henüz kendisini korumayı öğrenmemiş çocuğun tehlikeli istekleri ya da hareketleri karşısında ebeveynlerinin mecburi engellemeleriyle çatışmalar baş göstermeye başlar. Kişilik gelişimi için ortaya çıkan bu keşfetme, dünyayı deneyimleme sürecinin ilk getirisi karşı çıkmadır. Söz dinlememe, hatta söylenenin tersini yapma, engellendiğinde öfkelenme, çevresindekilerden yardım istememe, tek başına her şeyi yapabilecekmiş gibi davranma ve ani duygu ve davranış değişimlerini de beraberinde getirir. Henüz tam olarak seçme yeteneği gelişmediği için birden fazla seçeneği aynı anda seçtiği görülür. Bu konu da gerginlik konularından biridir. Birbirinden farklı istekleri aynı anda barındırabilen çocuk, yetişkinde şaşkınlık, kızgınlık duyguları uyandırır. “Neden” ya da “niye” sorusunu tekrar tekrar sorabilir, bu öğrenme arzusu ile tekrarlayan kelime özelliklerinin birleşmesidir. Duygusal tepkileri ve diğerleri üzerindeki etkisini kişilik gelişiminde kullanacak çocuk, her adımında sınır, tepki yoklayan bir yapı sergileyebilir.
Hırçınlaştığı, öfkelendiği, tutturduğu, olumsuzlaştığı anlarda ebeveynlerin sakin, sabırlı fakat kararlı bir tutum sergilemesi önemlidir. Bu süreçlerde göz teması, onaylayan beden dili, ciddi bir yüz ifadesi, dinlemek, anlamaya çalışmak ve gerekli anlarda konu değiştirmek faydalı olur. Kati ve değiştirilemez durumlar hariç, her olumsuzluk anında gerilmemek, inatlaşmamak faydalı olacaktır. Olumlu anların fark edilmesi, fark edildiğinin çocuğa gösterilmesi, olumlu tavrının övülmesi daha faydalıdır. Beklemekte zorlanan 2 yaş çocuğu için zamanın somutlaştırılması önemlidir. Parktan eve dönmek istemeyen çocuğa “birazdan eve gideceğiz” yerine “2 kere kaydıraktan kaydıktan sonra gideceğiz” demek, daha yararlı bir söylem olacaktır. Bu dönemi ebeveyn tutumlarını belirleyerek daha az sancılı geçirmek mümkündür.
2-2,5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ
Normal gelişim evrelerine göre 2 yaşına gelmiş çocuğun konuşmaya başlamış olması beklenmektedir. Fakat, tüm gelişim alanlarında yani zihinsel, motor, sosyal ve bedensel gelişimi sağlıklı görünmekle birlikte henüz konuşmaya başlamamış çocuk sayısı azımsanamayacak düzeydedir. 2 yaş çocuğuna oluşturulan destekleyici ve uyarıcılarla dolu bir süreç bu gecikmeyi aşmaya yardımcı olacaktır.
2 yaş döneminde görülebilen önemli bir gelişim de çocuğun dışkılama ve idrar yapabilme becerisinde artıştır. Bu özellikler için kullanılan kaslar işlevlerini arttırmaya başlar. Çocuğun tuvalet eğitiminde davranışı, genellikle, ebeveyninin tavrının sonucu olarak şekillenir. 18 aylıkken tuvalet eğitimine hazır olabilen çocuklar ile, 2,5 yaşında hazırloşluk geliştirebilen çocukların bireysel faklılıkları ebeveynleri tarafından belirlenebilmelidir. Tuvalet eğitiminde acele etmek ve zorlama olmamalıdır. Çocuğun hazıroluşluğu gerçekleştiğinde kontrolü ele alacaktır. Bu hazırlığa varana kadar korkutma, utandırma, baskı ve kızma olmamalıdır.
2 yaşta çocuklar bedensel gelişimde, sağlam adımlarla koşabilir, kontrollü durabilir, engelleriden kendini sakınabilir. Dengeli şekilde çömelebilir, kendi dengesiyle, destek almadan ayağa kalkabilir. Yüksekte bir nesneye ulaşmak için başka bir nesnenin üstüne çıkabilir ve/veya inebilir. Tutunarak merdiven çıkabilir, bunun için tek ayağını tercih edebilir. Nesneleri ileri doğru fırlatabilir. Tekerlekli nesnelere bindiğinde ayaklarıyla kendini ittirerek ilerleyebilir.
Karalamalar yapmaya başlar. Kalemi başparmak, işaret ve orta parmağı arasında ucuna yakın bir yerinden tutarak yuvarlağa benzer dairesel çizgiler çizebilir. Hengi elini kullanacağı büyük oranda belirlenmiştir. Resimli kitaplardan hoşlanmaya başlar. Kendisini henüz tam tanıyamasa da resmini gördüğü kişileri ayırdedebilir. Görmesive duyması keskinleşmiştir. Artık daha dikkatle dinler. Kendisinden ismiyle bahseder. Yaklaşık 50 kelimelik bir kelime haznesi vardır. Oyunlarında kendi kendisiyle uzun uzun konuşur, konuşmaları tam olarak anlaşılmayabilir. Kelime tekrarları vardır ve normaldir. “Nasıl” ve “neden” sorularını sormaya başlar, tekrar tekrar aynı soruları sorabilir. Şarkı ve tekerlemelere kendince eşlik eder. İstenildiğinde vücudunun parçalarının, tanıdığı nesnelerin isimlerini söyleyebilir. Üstüne dökmeden, kaşık kullanarak yemek yiyebilir. Açlığını ve içme isteğini dile getirir. Güçlük çekmeden çiğner ve yutar. Genel olarak ev içinde yetişkinlerin peşinde dolaşır ve onları taklit yoluyla model alır. İlgi isteği üst seviyede olabilir, verilen ilgiyle yetinme zorluğu yaşanabilir. Sahip olduğu şeylere fazlasıyla sahip çıkar, paylaşma görülmez. Yetişkinlerin başka çocuklara ilgi göstermesi durumunda rahatsız olur ve bunu belli eder.
0-2 yaş döneminde görülen kendi başına oyun, yanyana ama birbirinden bağımsız oyunlara (paralel oyun) dönüşür. Yanındakinin oyununu izleme olarak da görülür. Kendini ifade etme becerisinin artmasıyla buna paralel olarak sosyal becerilerde de artış olur. Çocuklar genel olarak 2 yaştan sonra diğer küçük çocuklarla olmaya meyilli bir tavır gösterir. Bireysel farklılıklara ve sosyalleşme becerisine bağlı olarak daha yalnız kalmayı tercih eden çocuklar da vardır. Bu iki durumda da çocuğun yapısı veya gelişim süreci takip edilmeli ve gerekirse desteklenmelidir. Henüz empati yapma becerisi gelişmediği ve bu yaş çocuğu benmerkezci olduğu için sık sık akranlarıyla anlaşmazlık yaşaması normaldir. Oyunlarına ve akran iletişimine devam ettikçe bu alandaki becerileri artacaktır.
2,5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ
Tüm motor becerileri ve bedensel gelişimi hızla devam etmektedir. Tırmanma davranışı ve isteği görülmeye başlar. Önüne çıkan engelleri istediği yönde ve şekilde itip çekebilir. Alçak basamaktan iki ayağının üstüne zıplayabilir. Büyük toplara vurabilir, küçük topları genel olarak sadece kollarını kullanarak fırlatabilir. İsmini çok iyi bilir, her anda tepki verir. Konuşma becerisi gelişirken, heyecan sebebiyle çıkamayan kelimeler ve kekeleme görülebilir. 200 kelime civarında haznesi olması beklenebilir. “Ne” ve “kim” soruları eklenmiştir. Öykü ve masal dinlemekten hoşlanır. Duygusal olarak hala yetişkine bağımlıdır. Dramatik oyunlar oynar, model aldığı yetişkinlerin takitlerini oyunlarında sergiler. Bir ya da iki rengi bilebilir.
ÖNEMLİ BİR BAŞLIK OLARAK 2 YAŞ SENDROMU: 2-2,5 YAŞ CİVARINDA GÖRÜLEN OLUMSUZ DAVRANIŞLAR, SEBEPLERİ VE ÇÖZÜMLERİ:
2- 2,5 yaşta düzenli ve sağlıklı gelişim sürecinin parçası olarak uzmanlar, bu evrede (de) isyankarlık, olumsuzluk, kararsızlık, dengesizlik görülebileceğini belirtmektedirler. Hareketliliğin arttığı görülen bu evrede, herşeye dokunmak ve keşfetmek isteği görülür. Henüz kendisini korumayı öğrenmemiş çocuğun tehlikeli istekleri ya da hareketleri karşısında ebeveynlerinin mecburi engellemeleriyle çatışmalar baş göstermeye başlar. Kişilik gelişimi için ortaya çıkan bu keşfetme, dünyayı deneyimleme sürecinin ilk getirisi karşı çıkmadır. Söz dinlememe, hatta söylenenin tersini yapma, engellendiğinde öfkelenme, çevresindekilerden yardım istememe, tek başına her şeyi yapabilecekmiş gibi davranma ve ani duygu ve davranış değişimlerini de beraberinde getirir. Henüz tam olarak seçme yeteneği gelişmediği için birden fazla seçeneği aynı anda seçtiği görülür. Bu konu da gerginlik konularından biridir. Birbirinden farklı istekleri aynı anda barındırabilen çocuk, yetişkinde şaşkınlık, kızgınlık duyguları uyandırır. “Neden” ya da “niye” sorusunu tekrar tekrar sorabilir, bu öğrenme arzusu ile tekrarlayan kelime özelliklerinin birleşmesidir. Duygusal tepkileri ve diğerleri üzerindeki etkisini kişilik gelişiminde kullanacak çocuk, her adımında sınır, tepki yoklayan bir yapı sergileyebilir.
Hırçınlaştığı, öfkelendiği, tutturduğu, olumsuzlaştığı anlarda ebeveynlerin sakin, sabırlı fakat kararlı bir tutum sergilemesi önemlidir. Bu süreçlerde göz teması, onaylayan beden dili, ciddi bir yüz ifadesi, dinlemek, anlamaya çalışmak ve gerekli anlarda konu değiştirmek faydalı olur. Kati ve değiştirilemez durumlar hariç, her olumsuzluk anında gerilmemek, inatlaşmamak faydalı olacaktır. Olumlu anların fark edilmesi, fark edildiğinin çocuğa gösterilmesi, olumlu tavrının övülmesi daha faydalıdır. Beklemekte zorlanan 2 yaş çocuğu için zamanın somutlaştırılması önemlidir. Parktan eve dönmek istemeyen çocuğa “birazdan eve gideceğiz” yerine “2 kere kaydıraktan kaydıktan sonra gideceğiz” demek, daha yararlı bir söylem olacaktır. Bu dönemi ebeveyn tutumlarını belirleyerek daha az sancılı geçirmek mümkündür.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "2-2,5 Yaş Çocuğunun Gelişimsel Özellikleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Gül ÇELİK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Gül ÇELİK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
14 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
