Otizmin Erken Dönem Belirtileri
Göz teması eksikliği: Normal gelişim gösteren çocuklar ebeveynleriyle ve çevresindekilerle göz teması kurarlar. Ancak otizmli çocuklar genelde ebeveynleriyle bile sınırlı göz teması kurarlar.
Babıldamama: Normal gelişim gösteren çocuklar konuşmaya başlamadan önceki süreçte babıldarlar; yani bababa, dadada gibi sesler çıkarırlar ve bu sesleri de sanki konuşuyormuş gibi bir tonlamada çıkarırlar. Bebekler babıldama sırasında aynı sohbetteki gibi sıra alırlar yani ebeveyn kendisiyle konuşurken bekler ve ebeveyn sustuğunda da babıldamaya başlarlar. Normal gelişim gösteren 1 yaş civarındaki bir çocuğun tonlama kullanarak babıldamasını ve babıldama esnasında da sıra almasını bekleriz.
Ebeveyn bir şey gösterirken ilgilenmeme: Normal gelişim gösteren çocuklar ebeveynleri parmakla bir şey gösterdiğinde başlarını o yöne doğru çevirir ve ilgilenirler. Ancak otizmli bir çocuk böyle bir durumda tamamen ilgisiz görünebilir ve başka şeylerle uğraşabilir.
İşaret etmeme: Çocuklar birinin ilgisini çekmek için ve bir şeyler istemek için işaret ederler. Örneğin çıngırak isteyen bir çocuk çıngırağa ve annesine bakarak çıngırağı işaret eder ya da dışarıda gezerken gördüğü kediyi işaret ederek annesine gösterebilir.
İsime tepki vermeme: Normal gelişim gösteren çocuklar isimleri söylendiğinde kendisine seslenildiğini anlayacak ve dönüp bakacaklardır. Ancak otizmli çocuklar isimleri söylendiğinde hiçbir ses duymamış gibi davranırlar.
Nesneleri ebeveynine göstermeme: Normal çocuklar ilginç buldukları nesneleri ellerine alarak ya da işaret ederek ebevynlerine gösterirler ve onların da bu nesneye bakarak ilgilenmesini isterler. Ortalama 1 yaşındaki çocuklardan bu davranışı sergilemesini bekleriz. Otizmli çocuklarda böyle bir davranış görülmemektedir.
Uygun olmayan gülme ve ağlama davranışı: Normal gelişim gösteren çocukların ağlama ve gülme davranışı genelde uygun bir nedene bağlıdır. Örneğin çocuk annesi istediği oyuncağı vermediğinde ağlar ya da istediği çikolatayı elde ettiğinde güler. Ancak otizmin erken belirtilerinden biri çocuğun ortada herhangi bir neden yokken kendi kendine gülmesi ya da ağlamasıdır. Benzer biçimde çocuk uygunsuz şekilde korktuğunda da gülmeye başlayabilir.
Mimik ve jestlerin az olması: Normal gelişim gösteren çocuklar 1 yaşında bir şey istemediklerinde başlarını sağa-sola sallarlar, annelerinin kucağına çıkmak istediklerinde ona doğru uzanırlar ya da anneleri komik bir yüz ifadesi yaptığında ona gülerler. İletişim içeren bu tür jest ve mimiklerin olmayışı ya da az oluşu dikkat edilmesi gereken bir bulgudur.
Hareket ve sesleri taklit etmeme: Normal gelişim gösteren çocuğa annesi el salladığında o da sallayacaktır, öpücük atıldığında o da atacaktır, ya da “aaa” gibi basit sesleri tekrar etmesi istendiğinde edecektir. Ancak otizmli çocuklar sesleri ve hareketleri taklit etmeleri istense bile genellikle taklit etmezler.
Tekrarlayan hareketlerin olması: Çocuğun bazı hareketleri sürekli olarak tekrarlaması otizme dair bir belirti olabilir. Örneğin sürekli elini dizine vurması, parmaklarını birbirine geçirerek oynaması, topu sürekli yere atması vb. tekrar davranışları otizmli çocuklarda sıklıkla görülür.
Ortak ilginin olmayışı: Çocuklar ebeveynleriyle oynarken etkileşime geçerler ve bu etkileşim esnasında güler, eğlenirler. Çocuğun bu tür bir etkileşime girmemesi, ebeveyniyle oynarken çok nadir gülmesi, otizm için risk faktörlerinden biridir. Ayrıca normal çocuklar, ebeveyniyle oynarken ortak ilgiyi sürdürerek bir süre boyunca bir ya da birkaç oyuncakla birlikte oynayabilirler ancak otizmli çocuklar oyun esnasında ortak ilgi sergilemez ve bir oyuncakla kendi başlarına oynamayı tercih ederler.
Nesnelerle normalden fazla ilgilenme: Çocuklar ilgi çekici oyuncaklarla veya diğer uyaranlarla ilgilenseler de çevrelerinde ebeveynleri, diğer çocuklar, akrabaları vb. olduğunda onlarla etkileşime girer ve onları yok saymazlar. Ancak otizmli çocuklar genelde ortamdaki nesnelere yönelir ve kişileri yok sayar, o kişiler ortamda yokmuş gibi davranırlar.
Oyuncak seçme ve uygun şekilde oynamama: Otizmli çocuklar genelde kendisine alınan oyuncaklardan bir kaçını seçer ve hep onlarla oynamak ister, diğer oyuncakları yokmuş gibi davranır ve onlarla oynamayı reddeder. Oynadığı oyuncakları da oyun esnasında uygun şekilde kullanmaz. Örneğin yaşıtları araba sürerken, o arabaları sürmek yerine yan yana dizebilir.
Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
Sümeyra Öztürk
Babıldamama: Normal gelişim gösteren çocuklar konuşmaya başlamadan önceki süreçte babıldarlar; yani bababa, dadada gibi sesler çıkarırlar ve bu sesleri de sanki konuşuyormuş gibi bir tonlamada çıkarırlar. Bebekler babıldama sırasında aynı sohbetteki gibi sıra alırlar yani ebeveyn kendisiyle konuşurken bekler ve ebeveyn sustuğunda da babıldamaya başlarlar. Normal gelişim gösteren 1 yaş civarındaki bir çocuğun tonlama kullanarak babıldamasını ve babıldama esnasında da sıra almasını bekleriz.
Ebeveyn bir şey gösterirken ilgilenmeme: Normal gelişim gösteren çocuklar ebeveynleri parmakla bir şey gösterdiğinde başlarını o yöne doğru çevirir ve ilgilenirler. Ancak otizmli bir çocuk böyle bir durumda tamamen ilgisiz görünebilir ve başka şeylerle uğraşabilir.
İşaret etmeme: Çocuklar birinin ilgisini çekmek için ve bir şeyler istemek için işaret ederler. Örneğin çıngırak isteyen bir çocuk çıngırağa ve annesine bakarak çıngırağı işaret eder ya da dışarıda gezerken gördüğü kediyi işaret ederek annesine gösterebilir.
İsime tepki vermeme: Normal gelişim gösteren çocuklar isimleri söylendiğinde kendisine seslenildiğini anlayacak ve dönüp bakacaklardır. Ancak otizmli çocuklar isimleri söylendiğinde hiçbir ses duymamış gibi davranırlar.
Nesneleri ebeveynine göstermeme: Normal çocuklar ilginç buldukları nesneleri ellerine alarak ya da işaret ederek ebevynlerine gösterirler ve onların da bu nesneye bakarak ilgilenmesini isterler. Ortalama 1 yaşındaki çocuklardan bu davranışı sergilemesini bekleriz. Otizmli çocuklarda böyle bir davranış görülmemektedir.
Uygun olmayan gülme ve ağlama davranışı: Normal gelişim gösteren çocukların ağlama ve gülme davranışı genelde uygun bir nedene bağlıdır. Örneğin çocuk annesi istediği oyuncağı vermediğinde ağlar ya da istediği çikolatayı elde ettiğinde güler. Ancak otizmin erken belirtilerinden biri çocuğun ortada herhangi bir neden yokken kendi kendine gülmesi ya da ağlamasıdır. Benzer biçimde çocuk uygunsuz şekilde korktuğunda da gülmeye başlayabilir.
Mimik ve jestlerin az olması: Normal gelişim gösteren çocuklar 1 yaşında bir şey istemediklerinde başlarını sağa-sola sallarlar, annelerinin kucağına çıkmak istediklerinde ona doğru uzanırlar ya da anneleri komik bir yüz ifadesi yaptığında ona gülerler. İletişim içeren bu tür jest ve mimiklerin olmayışı ya da az oluşu dikkat edilmesi gereken bir bulgudur.
Hareket ve sesleri taklit etmeme: Normal gelişim gösteren çocuğa annesi el salladığında o da sallayacaktır, öpücük atıldığında o da atacaktır, ya da “aaa” gibi basit sesleri tekrar etmesi istendiğinde edecektir. Ancak otizmli çocuklar sesleri ve hareketleri taklit etmeleri istense bile genellikle taklit etmezler.
Tekrarlayan hareketlerin olması: Çocuğun bazı hareketleri sürekli olarak tekrarlaması otizme dair bir belirti olabilir. Örneğin sürekli elini dizine vurması, parmaklarını birbirine geçirerek oynaması, topu sürekli yere atması vb. tekrar davranışları otizmli çocuklarda sıklıkla görülür.
Ortak ilginin olmayışı: Çocuklar ebeveynleriyle oynarken etkileşime geçerler ve bu etkileşim esnasında güler, eğlenirler. Çocuğun bu tür bir etkileşime girmemesi, ebeveyniyle oynarken çok nadir gülmesi, otizm için risk faktörlerinden biridir. Ayrıca normal çocuklar, ebeveyniyle oynarken ortak ilgiyi sürdürerek bir süre boyunca bir ya da birkaç oyuncakla birlikte oynayabilirler ancak otizmli çocuklar oyun esnasında ortak ilgi sergilemez ve bir oyuncakla kendi başlarına oynamayı tercih ederler.
Nesnelerle normalden fazla ilgilenme: Çocuklar ilgi çekici oyuncaklarla veya diğer uyaranlarla ilgilenseler de çevrelerinde ebeveynleri, diğer çocuklar, akrabaları vb. olduğunda onlarla etkileşime girer ve onları yok saymazlar. Ancak otizmli çocuklar genelde ortamdaki nesnelere yönelir ve kişileri yok sayar, o kişiler ortamda yokmuş gibi davranırlar.
Oyuncak seçme ve uygun şekilde oynamama: Otizmli çocuklar genelde kendisine alınan oyuncaklardan bir kaçını seçer ve hep onlarla oynamak ister, diğer oyuncakları yokmuş gibi davranır ve onlarla oynamayı reddeder. Oynadığı oyuncakları da oyun esnasında uygun şekilde kullanmaz. Örneğin yaşıtları araba sürerken, o arabaları sürmek yerine yan yana dizebilir.
Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
Sümeyra Öztürk
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Otizmin Erken Dönem Belirtileri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Sümeyra ÖZTÜRK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Sümeyra ÖZTÜRK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
