2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kitap Sevgisi Aşılama
MAKALE #15698 © Yazan Uzm.Psk.Mutlu İNCESOY | Yayın Kasım 2015 | 7,419 Okuyucu
KİTAP SEVGİSİ AŞILAMA
Çok duyar olduk şu sözleri ;
-Kitap okumak şart.
-Kitap okumayan çocuk hayatta başarılı olamaz.
-O kadar da söylüyorum, ama çocuğuma kitap okuma alışkanlığı kazandıramadım.
-Çocuklar! Kitap okuyun! Kitap en iyi arkadaştır.
Ben kendi çocukluk ve gençlik yıllarımı hatırlıyorum da, o zaman da bu tip sözler duyardık aslında fakat o dönemlerde kitaplara ulaşmak pek kolay değildi. Nadir sayıda kitapçıda ve oldukça pahalı olurdu kitaplar. Hatta benim yaşadığım şehirde hatırladığım kadarıyla tek bir kitapçı vardı. Orada da elinize alıp inceleyemezdiniz kitapları. Eğer kitap ve yazar ismi söylerseniz size raftan onu verirdi kitapçı. Bir kaç kitap ister ve biraz oyalanırsanız da ters ters bakardı. Oysa günümüzde hem daha çok kitapçı var hem de fiyatlar daha makul. Fakat bu durum bile insanların kitap okuma alışkanlığı kazanması için yeterli olmuyor.
Aslında her aile, her öğretmen ya da her yetişkin kitap okumanın öneminin farkındadır. Bu alışkanlığı çocuklara kazandırma sorumluluğunun da herkes bilincindedir fakat birçok kişi bunu nasıl yapacağını bilemez. Eğer sözle yapılabilseydi çok kolay olurdu. Ancak davranış eğitimini sözle gerçekleştirmek mümkün değil. Kitap okuma alışkanlığı da sözle kazandırılabilen bir alışkanlık değildir. Adı üzerinde alışkanlık…Alışkanlıklar ancak bir dizi faaliyetin bir süreliğine ve mutlaka düzenli bir şekilde yapılması ile kazanılır. Ancak çocuklar haz ilkesine göre hareket ettiklerinden dolayı kitap okumak haz vermiyorsa okumazlar.
Peki bir çocuğa kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır?
*Her şeyden önce ailedeki yetişkinler de okumalı. Elbette ki ilerleyen yaşlarda okuma alışkanlığı kazanmak zordur fakat en azından dergi, gazete gibi materyalleri okuyabilirsiniz. Hatta kadın dergileri ya da karikatür dergileri bile olabilir. Yeter ki çocuk, küçük yaştan itibaren sizi bir şeyler okurken görsün. Zaten küçük yaşlardaki çocuk sizin ne okuduğunuzla pek ilgilenmez. Yeter ki okuyan yetişkin resmini oluşturun onun zihninde.
*Çocuğa bebeklikten itibaren kitap alın. Bu kitaplar önceleri (çocuk küçükken) kumaş ya da kartondan yapılmış renkli resimler içeren kitaplar olmalı. Ona, kitaba dokunma, sayfalarını karıştırma keyfini yaşatın. 2 Yaşına geldiğinde yine kartondan olan ve bol resimli az yazılı kitaplar alın. Çocuk büyüdükçe normal kağıtlara basılı kitaplar da alabilirsiniz.
*Kitap seçerken: Eğer kitabın bir öyküsü varsa yani sadece resimden ibaret değilse (Hayvanat bahçesi vb.) kitaptaki resimler ile yazıların mutlaka bağlantılı olmasına önem verin. Örneğin ‘küçük aslan ormanda yürüyordu’ yazarken yukarıda aslanın ormandaki resmi olmalı. Başka bir resim değil. Çocuklar için resim ile anlatılanın bağlantılı olması çok önemlidir. Çünkü çocuk görsel olarak algıladığı ile işitsel olarak algıladığında tutarlılık görmek ister.
*Çocuk 6-7 yaşlarına gelene kadar Dünya Klasikleri’nden uzak durun. Piaget’e göre 11 yaşa kadar çocukta soyut düşünce gelişmez. Özellikle okul öncesi dönemde çocuk işittiği ve gördüğü her şeyi gerçekmiş gibi kabul eder. Yani ona Kırmızı Başlıklı Kız masalını okuduğunuzda çocuğunuz kurdun çocuğu yemesini korkutucu bir gerçek olarak algılayıp kendisinin de yenileceğine dair korkular geliştirebilir. Pamuk Prenses masalından sonra annesinden korkabilir ya da bir süre zehirli olabileceği gerekçesi ile elma yemeyebilir. Özetle Dünya Klasiklerini okumayı ilerleyen yaşlara bırakabilirsiniz. Çocuğunuza okuyabileceğiniz o kadar çok öykü kitabı var ki. Bu evrede öykü seçeneklerini değerlendirebilirsiniz.
*Özellikle çoklu zeka modeline göre yazılmış kitaplar tercih edilebilir. Çocukların dokunabileceği farklı dokular içeren kitaplar ya da temel kavramlara değinen kitaplar tercih edilmelidir.
*Çocuk küçükse resimler çok, yazılar az olmalıdır. Çocuk, resmi inceleyene kadar okunabilecek uzunluktaki öyküler çocuklar için daha keyifli olur.
*Küçük yaşlardan itibaren çocuğu kitapçılara götürerek kitap seçmeyi öğretebilirsiniz. Mümkünse onun hoşlandığı ve tercih ettiği kitapları alın ve onun kitap seçmekten haz almasını sağlayın.
*Bebekliğinden itibaren onu mutlaka kucağınıza alarak ya da ona sarılarak kitap okuyun. Çocuk kitap elindeyken sizi ve sıcaklığınızı hissetsin ki ilerleyen yaşlarda eline her kitap alışında sizin sıcaklığınızı hatırlasın. Bilinç altına yerleşen ve ona hoş hisler yaşatan sizinle olan sıcak yaşantıları mutlaka olumlu duygular olarak ortaya çıkacaktır.
Çocuğun ilkokula başlangıcıyla birlikte okuma davranışında başka bir sayfa açılır. Artık çocuk okuyordur. Fakat bu sizi yanıltmasın. Çocuk okuyordur ama seri okuyamadığı için çoğunlukla kitapları tamamlamakta güçlük çekecektir. Çünkü yorulacaktır. Ayrıca çocuklar okumayı öğrenir fakat anlayarak okumayı öğrenmeleri biraz daha geç olur. Metni okusa dahi keyif alamaz çünkü çoğunu anlayamamıştır. Bu durum biraz da harf sistemi ile öğrenme metodunun sonuçlarıdır. Çocuklar erken okuyabilir fakat seri ve anlayarak okumaları daha uzun sürer. Bu süreçte eğer çocuk okurken yoruluyor fakat öyküyü sizin tamamlamanızı istiyorsa tamamlayın ya da bir sayfa ona okutun bir sayfa da siz. Böylece hem okumanın hem de öykünün sürecini yakalamanın keyfini yaşayabilecektir. Birinci sınıf bu şekilde geçebilir. 2. Sınıfla beraber çocuk okumada serileşecek ve kendi kendine de okuyabilecektir.
1. ve 2. sınıf döneminin de ayrı bir özelliği vardır. Bu aşamada çocuğa bilinçli kitap seçmeyi öğretebilirsiniz. Kitapçıları gezebilir ve onun bu yaşantıyı hissetmesini sağlayabilirsiniz. Bazen onaylamadığınız kitapları alabilir. Karikatür kitapları bu dönemde çok popüler olabilir. Sakın ‘saçma sapan kitaplara para mı vereceğiz’ yada ‘doğru düzgün kitaplar alsana’ gibi cümleler kurmayın. Onun seçimlerine saygı duyun. Örneğin biz de bir dönem oğluma ismi ‘saftirik’olan bir çizgi kahramanın kitaplarını aldık. Uzun bir süre yalnızca çizgi romanlar okudu. Ama bir süre sonra bu hevesi başka kitaplara yöneldi. Eğer sizin de beğendiğiniz kitap grupları varsa önerilerinizi paylaşın ve o kitaplara da teşvik edin fakat zorlamayın. Çocuk kitap okumaktan keyif alırsa daha çok okumak ister, sıkılırsa bir daha okutamazsınız. Bu da insan doğasının bir parçası. İnsan keyif veren aktivitelere eğilimlidir. Kitap okumayı onun için keyifli hale getirin.
Bir diğer konu da ilkokul öğretmenlerinin teşvikidir. Çocuklara bu dönemde tavsiye edecekleri kitaplar çok önemlidir. Çocuğumun ilkokul öğretmenini burada övmeden geçemeyeceğim. Her yaz gelecek yıl çocuklara önereceği kitapları okur ve bizzat kendisi seçerdi. Seçimleri de çocukların heyecanına ve yaşına uygun olurdu. Yüreğinize sağlık sevgili hocam. Elbette ki öğretmenin rolü çok büyük. ‘100 Temel eseri okuyun’, ya da ‘çok okuyun’ demekle olmuyor. Okullarda kitap okuma saati olmalı. En azından her ay 1 kitap bitirme şartı konabilir. Burada dikkat edilmesi gereken durum çocuğun ne okuduğu takip edilmeli fakat onların ilgilerine de saygı duyulmalıdır. Alışkanlık geliştirebilmek için bir davranışı bir süre devam ettirmek şarttır. Bunun bilincinde olunmalı ve erken yaşlarda çocuğun bu alışkanlığı geliştirebilmesi için okulda da takibi yapılmalıdır. Elbette ki yine abartılmamalı çünkü dar zamanlarda (Bayram tatili vb.) okunması için verilen uzun kitap listeleri, okuma sevgisi geliştirmek şöyle dursun bazı çocukları okumaktan da uzaklaştırabiliyor. Doğru kitap seçimi, esnek ama süreğen bir sistemle kitap okuma alışkanlığı kazandırılamayacak çocuk yoktur.
Ergenlikte kitap zevkleri değişebilir. Sizin ve öğretmeninin seçtiği kitapları zevkle okuyan çocuk ergenlikte ejderha, hayalet, vampir kitapları, siyasi içerikli kitaplar v.b. okuyabilir. Hatta bu okuma tercihleri sebebiyle sizi oldukça da kaygılandırabilir. Bu dönemde de ona saygı duymaya çalışın. Ergenler bazı yayınları arkadaş etkileşiminden dolayı da okuyabilir. Endişelenip ilişkinin gidişini bozmak yerine, okuduğu kitaplar hakkında sohbet edin. Fikirlerini sorun. Siz de fikirlerinizi paylaşın. Bazen gençler ummadığınız yorumlar yapabilir. Çoğunlukla kaygılarınızın yersiz olduğunu görüp rahatlamanız da muhtemeldir. Bu dönemde az eleştiri yapın çok iyi dinleyin ve uyanık olun. Durumu takip edin fakat sıkı yönetime çevirmeyin. Onların okuduğu kitapları okuyun ve onun bu kitaplardaki hangi fikir ya da duygulardan etkilendiği hakkında sohbet edin. Gençlerle yapacağınız sohbetlerde fikirlerinizi paylaşarak onların sizin hayat felsefenizi bilmesini sağlayın ama fikirlerinizi ona dikte etmeye çalışmayın. Onunla yetişkin bir arkadaşınızla sohbet ediyormuş gibi saygılı, ölçülü ve paylaşımcı bir paylaşımcı bir entelektüel sohbet edin. Onun çocuğunuz olduğunu unutun. Bu kitap sohbetlerini ilkokul çağındaki çocuğunuzla da yapabilirsiniz ancak her yaş için şu durum geçerlidir. Eleştirileriniz anlamlı ve işe yarar olsun… Çocuklar aileleri ile konuşmaktan hoşlanırlar fakat olumsuz eleştiriler sonucunda susmayı yeğlerler. Önce iyi dinleyici olun, kendi fikirlerinizi daha sonra söyleyin.
Çocuğunuzla ortak bir tarz geliştirip aynı kitapları yakın dönemlerde okuyabilir, yorumlayabilir ve bilgi paylaşımı yapabilirsiniz. Çocuğunuza kitap eleştirmeyi öğretebilirsiniz. Kitabın ana fikri, konusu nedir? Ana fikir nasıl bulunur? gibi konularda rehberlik yapabilirsiniz. Bir kitabı eline aldığında önce arkasını ve ön sözünü okumayı, yayın evine, yazarına bakmayı, kaçıncı basım olduğunu önemsemeyi gösterebilirsiniz. Hatta her okuduğu kitabın yazarı ile ilgili kısa bir araştırma yapma alışkanlığı dahi geliştirebilirsiniz. Bu şekilde okumayı öğrenen bir çocuk ya da genç için o kitap sadece bir kitap değildir. Artık yazarı, yayınevi, basılış tarihi, konusu, içeriği ve eleştirisi ile yaşayan bir süreçtir ve onun özümsediği bir kitaptır.
Eğer bu yolu izlerseniz ve çocuğunuz hala kitap okumuyorsa ………
Bence böyle bir şey mümkün değildir. Çünkü siz de bu uygulamalardan sonra kitap okuma alışkanlığını söz olmaktan çıkarıp yaşayan bir süreç, yani alışkanlık yapmışsınız demektir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kitap Sevgisi Aşılama" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Mutlu İNCESOY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Mutlu İNCESOY'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mutlu İNCESOY Fotoğraf
Uzm.Psk.Mutlu İNCESOY
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi1 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Mutlu İNCESOY'un Yazıları
► Çocuklarda Hayvan Sevgisi Psk.Serap DUYGULU
► Çocuk ve Kitap Psk.Dnş.Kemal TUNCER
► Çocuğa Özgüven Aşılama Nasıl Olmalıdır? Psk.Günay BAYDAROĞULLARI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Kitap Sevgisi Aşılama' başlığıyla benzeşen toplam 30 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Tuvalet Eğitimi Ocak 2016
► Oyuncak Seçimi Aralık 2015
► Kardeş Kıskançlığı Kasım 2015
► Bilgisayar ve Çocuk Kasım 2015
► Kariyer Kasım 2015
◊ Bilim ve Merak Kasım 2015
◊ Çocuk ve Yalan Kasım 2015
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:36
Top