Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Sendromu
Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Sendromu
Bireyin dikkatini uzun süre bir noktaya odaklayamamasına dikkat eksikliği (Attention deficit disorder ) denir. Yetişkinlerdeki dikkat eksikliği sendromunun üç önemli belirtisi vardır. İlk belirti, unutkanlık; ikincisi, çabuk sıkılma ve dolaysıyla hareketlilik, durduğu yerde duramamak; üçüncü belirtisi ise dürtüsel olarak “ani çıkışlar” yapmaktır.
Dikkat eksikliği sendromu, özellikle zaman yönetiminde başarısızlığa neden olarak, bireyin potansiyel yeteneklerini kullanamamasına ve erişebileceği sosyal, mesleki, akademik düzeylere yükselmesini engeller. Tedavi edilmediği durumlarda rahatsızlık, yıllarca kendini göstermekte ve depresyon, kaygı bozuklukları gibi diğer psikolojik bozukluklara da yol açabilmektedir.
Dikkat Eksikliği Sendromu Yaşayan Kişilerin Özellikleri:
1. Günlük iş, uğraş ve aktiviteler sırasında dikkat ve konsantrasyon süreleri kısadır.
2. Dış uyaranlar kolaylıkla ilgilerini dağıtabilir ve performansları etkilenebilir.
3. Duydukları bir şeyi hatırlayamayabilirler.
4. Yönerge ve talimatları bir kerede anlamakta, akıllarında tutmakta ve hatasız uygulamakta zorlanabilirler. Uygun işlem sırasını takip etme de güçlük çekerler.
5. İşleri yapmanın alışılagelmiş yollarından kolayca sıkılıp yeni yaklaşımlarda heyecan duyarlar.
6. Yeterince başarılı olmama duygusu içindedirler, “işlerimi bir türlü toparlayamıyorum“ yakınması sıkça duyulur.
7. Zaman planlaması konusunda zorlanırlar, dolayısıyla randevularına geç kalır, işleri ya son dakikada yetiştirir ya da hiç yetiştiremez ve ek süre talep ederler.
8. Planlama ve organizasyon becerileri zayıftır; işleri ve günlük aktiviteleri önem ve öncelik sırasına koymakta, bir işin ya da aktivitenin alacağı zamanı öngörmekte, günlük programlarını ve ilişkilerinin sınırlarını ayarlamakta zorlanırlar. “ufak işler“ birikip çok büyük sorunlar oluşturabilir.
9. Devamlı olarak işleri sürüncemede bırakma ya da bir işe başlamakta güçlük çekilir. Bu durumdaki erişkinler, işin doğrusunu yapamayacağı ya da sürekli erteleyeceği düşüncelerine sahiptir ve bu da görevle ilgili kaygısını artırır.
10. Ayni anda bir sürü projeler oluşturup bunları tamamlamakta güçlük çekerler.
11. Bir iş ertelenir, diğerine başlanır. Günün, haftanın ya da yılın sonunda, çok sayıda projeye başlanmış, ancak çok azı tamamlanmıştır.
12. Zamanlama ve uygunluğunu gözetmeden, aklına geldiği gibi konuşma eğilimi vardır. Düşünmeden konuşur, bazen düşünmeden davranabilirler de. Bazen istemeseler de kırıcı olabilir ve bu nedenle de söyledikleri ya da yaptıkları şeylerle ilgili sıklıkla pişmanlık hissederler.
13. Konuşkandırlar ancak genellikle konudan konuya atlayarak, hızlı ve karmaşık çağrışımlarla konuşurlar. Bazen odağı kaybederler.
14. Dinlemekte zorlanabilirler, sık sık karşıdakinin sözünü keserler, sabırsızlanırlar.
15. Duygulanımları değişkendir; bu bazen bazı kişilerde dengesizlik olarak adlandırılabilecek boyutlara da varabilir.
16. Sınırları belirlemekle ilgili yaşadıkları problem, ilişkilerinde de yansıma bulur. “Hayır” demekte, sınır koymakta zorlanırlar; yakın-uzak, mahrem-aleni gibi sınırları karmaşıklık ve değişkenlik sergileyebilir, gel-gitler içerir.
17. Yüksek uyarılma arayışı içindedirler. Sürekli yeni, çekici, heyecan verecek bir şeylerin arayışı vardır.
18. Sıkıntıya dayanma gücü azalmıştır. Aslında dikkat eksikliği bozukluğu olanlar nadiren sıkılır. Çünkü uzun süre bir şeyle uğraşmak yerine bir sorun başladığında hemen yeni bir şey bulup, sanki kanal değiştirir.
19. Hayal kırıklığına tahammülü yoktur en ufak bir aksilik geçmişteki başarısızlıkları hatırlatır. “olamaz, işte bak gene başlıyoruz“ diye düşünüp, kızar ya da geri çekilir.
20. Sabırsızdır; Sabırsızlık, sürekli uyarılma gereksiniminden doğar ve kişinin etrafındakilerce olgunlaşmamış ya da doyumsuz şeklinde nitelenmelerine yol açabilir.
21. Dikkatin kolay dağılması dikkati odaklamada güçlük, bir sayfanın ya da konuşmanın ortasında kayıp gitmeye eğilim, bazen de fazlası ile odaklanabilme kabiliyeti görülebilmektedir. Kayıp gitmek istemsiz olur, bir anda oluşur ve baktığınızda orada değildir. Sıradışı “fazlası ile odaklanma“ kabiliyeti de genellikle vardır ve bu hastalığın aslında dikkat eksikliği değil ama dikkat tutarsızlığı olduğu düşünülmektedir.
22. Aniden, sonunu düşünmeden para harcamak, plan değiştirmek v.b. gibi sözel ya da davranışsal eylemlerde bulunabilirler.
23. Gereksiz ve sonsuz şekilde üzülmeye yatkınlık vardır. Üzülmeye yarayacak bir şey bulmak için araştırma ile gerçek tehlikeleri önemsememe arasında gidip gelmeye eğilim vardır. Üzüntü, odaklanacak başka bir iş bulunamadığı zaman dikkatin odaklandığı bir şeydir.
24. Çoğu hayat durumları ne kadar sabit olursa olsun devamlı olarak kendilerini güvensiz, sanki dünyalar başlarına yıkılacakmış gibi hissederler.
25. Mizaç değişkenliği, özellikle bir işin bitişinden ya da bir projeden ayrıldığı zaman kişi aniden kötü bir ruh haline girer, sonra iyi ve sonra yine kötü ruhsal durum içine girebilir. Birkaç saat içerisinde ve açıkça bir sebep olmadan, bu duygusal durum dalgalanmaları gerçekleşebilir.
26. Huzursuzluk hali sık ve yoğundur. Uzun süre bir yerde oturamamak, otururken sıkça pozisyon değiştirmek, odanın içinde sıkça gezinmek, masaya ya da koltuğun kenarına parmaklarla vurmak, ayak ya da bacak sallamak, masayı ya da odayı terk etmek, konuşurken ya da dinlerken göz kontağını kaybetmek, bir iş yapmıyor ve dinlenme halindeyken sinirli hissetmek gibi davranışlar gösterebilirler.
27. Bağımlılık eğilimi. Alkol ya da kokain gibi bir madde kullanımı, kumar oynamak, aşırı alışveriş yapmak, aşırı yemek ya da fazla çalışmak gibi aktiviteler olabilir.
28. Güçlü ve yaratıcı potansiyellerine rağmen öz güven ve öz saygı açılarından dalgalanmalar ve güvensizlikler yaşayabilirler. Bu durum yılların hayal kırıklığının, başarısızlığının ya da yalnızca doğru yapamamanın sonucudur. Önemli derecede başarılı olmuş bu durumdaki bir kişi bile kendini bir şekilde başarısız, eksik hissedebilir.
29. Hatalı bir kendine bakış. Bu kişilerin kendilerini gözlemleyip, algılamalarında sorunlar vardır. Etraflarındakiler üzerindeki etkilerini doğru olarak ölçemezler. Kendilerini genellikle diğer insanlardan daha az becerikli, etkili ya da güçlü görürler.
30. Sürekli olarak işleri sürüncemede bırakma eğilimleri, bir işe başlamakta ve başladıklarında sürdürme ve tamamlamada güçlük çekmelerine bağlı olarak karşılaştıkları eleştiriler ve yaşadıkları başarısızlıklarla doğru orantılı olarak güvensizlikleri derinleşir. Bu durum genel kaygı seviyelerini arttırır. Bu duyguların birikimi zaman içinde depresyona zemin hazırlayabilir.
31. Genellikle yaratıcı, sezgili, esnek, canlı, enerjik ve oldukça zekidirler. Alışılmadık biçimde yaratıcı bir zekâya sahiptirler. Düzenleme, planlama bozuklukları ve bölünebilirliklerinin içinde, çarpıcı zeka pırıltıları gösterirler.
32. Girdikleri sosyal ortamlarda sevilen ve dikkat çeken kişilerdir.
Yaratıcılık geniyle komşu
“Dikkat bozukluğu” teşhisi konulanların arasında ünlü bilim ve iş insanları da var. Yapılan araştırmalar “Hastalık ile yaratıcılık arasındaki bağlantı dikkat eksikliği ile yeniliği arama geninin aynı bölgede olmasından kaynaklanıyor.”
Genlerden kaynaklanan nedenlerden ötürü radikaller bunlar arasından çıkıyor. Genellikle formel eğitimi yarıda bırakıp ilgilendikleri konuya odaklanır ve çok başarılı olurlar. Örneğin, alanlarında çok başarılı olan Walt Disney, Henry Ford, Edison ve Einstein’da da bu rahatsızlık vardı.
Katherine West tarafından yazılan “Dikkat Eksikliğinde 26 Olumlu Özellik ve Dikkat Eksikliği Yaşayan 46 Ünlü” adlı kitapta da hastalıktan muzdarip diğer ünlüler listesi şöyle uzayıp gidiyor: “Leonardo Da Vinci, Sokrates, Mozart, Beethoven, Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Steven Spielberg, Edgar Allen Poe, John F. Kennedy, Ernest Hemingway, Abraham Lincoln, Galileo, Nostradamus, Salvador Dali…”
Bireyin dikkatini uzun süre bir noktaya odaklayamamasına dikkat eksikliği (Attention deficit disorder ) denir. Yetişkinlerdeki dikkat eksikliği sendromunun üç önemli belirtisi vardır. İlk belirti, unutkanlık; ikincisi, çabuk sıkılma ve dolaysıyla hareketlilik, durduğu yerde duramamak; üçüncü belirtisi ise dürtüsel olarak “ani çıkışlar” yapmaktır.
Dikkat eksikliği sendromu, özellikle zaman yönetiminde başarısızlığa neden olarak, bireyin potansiyel yeteneklerini kullanamamasına ve erişebileceği sosyal, mesleki, akademik düzeylere yükselmesini engeller. Tedavi edilmediği durumlarda rahatsızlık, yıllarca kendini göstermekte ve depresyon, kaygı bozuklukları gibi diğer psikolojik bozukluklara da yol açabilmektedir.
Dikkat Eksikliği Sendromu Yaşayan Kişilerin Özellikleri:
1. Günlük iş, uğraş ve aktiviteler sırasında dikkat ve konsantrasyon süreleri kısadır.
2. Dış uyaranlar kolaylıkla ilgilerini dağıtabilir ve performansları etkilenebilir.
3. Duydukları bir şeyi hatırlayamayabilirler.
4. Yönerge ve talimatları bir kerede anlamakta, akıllarında tutmakta ve hatasız uygulamakta zorlanabilirler. Uygun işlem sırasını takip etme de güçlük çekerler.
5. İşleri yapmanın alışılagelmiş yollarından kolayca sıkılıp yeni yaklaşımlarda heyecan duyarlar.
6. Yeterince başarılı olmama duygusu içindedirler, “işlerimi bir türlü toparlayamıyorum“ yakınması sıkça duyulur.
7. Zaman planlaması konusunda zorlanırlar, dolayısıyla randevularına geç kalır, işleri ya son dakikada yetiştirir ya da hiç yetiştiremez ve ek süre talep ederler.
8. Planlama ve organizasyon becerileri zayıftır; işleri ve günlük aktiviteleri önem ve öncelik sırasına koymakta, bir işin ya da aktivitenin alacağı zamanı öngörmekte, günlük programlarını ve ilişkilerinin sınırlarını ayarlamakta zorlanırlar. “ufak işler“ birikip çok büyük sorunlar oluşturabilir.
9. Devamlı olarak işleri sürüncemede bırakma ya da bir işe başlamakta güçlük çekilir. Bu durumdaki erişkinler, işin doğrusunu yapamayacağı ya da sürekli erteleyeceği düşüncelerine sahiptir ve bu da görevle ilgili kaygısını artırır.
10. Ayni anda bir sürü projeler oluşturup bunları tamamlamakta güçlük çekerler.
11. Bir iş ertelenir, diğerine başlanır. Günün, haftanın ya da yılın sonunda, çok sayıda projeye başlanmış, ancak çok azı tamamlanmıştır.
12. Zamanlama ve uygunluğunu gözetmeden, aklına geldiği gibi konuşma eğilimi vardır. Düşünmeden konuşur, bazen düşünmeden davranabilirler de. Bazen istemeseler de kırıcı olabilir ve bu nedenle de söyledikleri ya da yaptıkları şeylerle ilgili sıklıkla pişmanlık hissederler.
13. Konuşkandırlar ancak genellikle konudan konuya atlayarak, hızlı ve karmaşık çağrışımlarla konuşurlar. Bazen odağı kaybederler.
14. Dinlemekte zorlanabilirler, sık sık karşıdakinin sözünü keserler, sabırsızlanırlar.
15. Duygulanımları değişkendir; bu bazen bazı kişilerde dengesizlik olarak adlandırılabilecek boyutlara da varabilir.
16. Sınırları belirlemekle ilgili yaşadıkları problem, ilişkilerinde de yansıma bulur. “Hayır” demekte, sınır koymakta zorlanırlar; yakın-uzak, mahrem-aleni gibi sınırları karmaşıklık ve değişkenlik sergileyebilir, gel-gitler içerir.
17. Yüksek uyarılma arayışı içindedirler. Sürekli yeni, çekici, heyecan verecek bir şeylerin arayışı vardır.
18. Sıkıntıya dayanma gücü azalmıştır. Aslında dikkat eksikliği bozukluğu olanlar nadiren sıkılır. Çünkü uzun süre bir şeyle uğraşmak yerine bir sorun başladığında hemen yeni bir şey bulup, sanki kanal değiştirir.
19. Hayal kırıklığına tahammülü yoktur en ufak bir aksilik geçmişteki başarısızlıkları hatırlatır. “olamaz, işte bak gene başlıyoruz“ diye düşünüp, kızar ya da geri çekilir.
20. Sabırsızdır; Sabırsızlık, sürekli uyarılma gereksiniminden doğar ve kişinin etrafındakilerce olgunlaşmamış ya da doyumsuz şeklinde nitelenmelerine yol açabilir.
21. Dikkatin kolay dağılması dikkati odaklamada güçlük, bir sayfanın ya da konuşmanın ortasında kayıp gitmeye eğilim, bazen de fazlası ile odaklanabilme kabiliyeti görülebilmektedir. Kayıp gitmek istemsiz olur, bir anda oluşur ve baktığınızda orada değildir. Sıradışı “fazlası ile odaklanma“ kabiliyeti de genellikle vardır ve bu hastalığın aslında dikkat eksikliği değil ama dikkat tutarsızlığı olduğu düşünülmektedir.
22. Aniden, sonunu düşünmeden para harcamak, plan değiştirmek v.b. gibi sözel ya da davranışsal eylemlerde bulunabilirler.
23. Gereksiz ve sonsuz şekilde üzülmeye yatkınlık vardır. Üzülmeye yarayacak bir şey bulmak için araştırma ile gerçek tehlikeleri önemsememe arasında gidip gelmeye eğilim vardır. Üzüntü, odaklanacak başka bir iş bulunamadığı zaman dikkatin odaklandığı bir şeydir.
24. Çoğu hayat durumları ne kadar sabit olursa olsun devamlı olarak kendilerini güvensiz, sanki dünyalar başlarına yıkılacakmış gibi hissederler.
25. Mizaç değişkenliği, özellikle bir işin bitişinden ya da bir projeden ayrıldığı zaman kişi aniden kötü bir ruh haline girer, sonra iyi ve sonra yine kötü ruhsal durum içine girebilir. Birkaç saat içerisinde ve açıkça bir sebep olmadan, bu duygusal durum dalgalanmaları gerçekleşebilir.
26. Huzursuzluk hali sık ve yoğundur. Uzun süre bir yerde oturamamak, otururken sıkça pozisyon değiştirmek, odanın içinde sıkça gezinmek, masaya ya da koltuğun kenarına parmaklarla vurmak, ayak ya da bacak sallamak, masayı ya da odayı terk etmek, konuşurken ya da dinlerken göz kontağını kaybetmek, bir iş yapmıyor ve dinlenme halindeyken sinirli hissetmek gibi davranışlar gösterebilirler.
27. Bağımlılık eğilimi. Alkol ya da kokain gibi bir madde kullanımı, kumar oynamak, aşırı alışveriş yapmak, aşırı yemek ya da fazla çalışmak gibi aktiviteler olabilir.
28. Güçlü ve yaratıcı potansiyellerine rağmen öz güven ve öz saygı açılarından dalgalanmalar ve güvensizlikler yaşayabilirler. Bu durum yılların hayal kırıklığının, başarısızlığının ya da yalnızca doğru yapamamanın sonucudur. Önemli derecede başarılı olmuş bu durumdaki bir kişi bile kendini bir şekilde başarısız, eksik hissedebilir.
29. Hatalı bir kendine bakış. Bu kişilerin kendilerini gözlemleyip, algılamalarında sorunlar vardır. Etraflarındakiler üzerindeki etkilerini doğru olarak ölçemezler. Kendilerini genellikle diğer insanlardan daha az becerikli, etkili ya da güçlü görürler.
30. Sürekli olarak işleri sürüncemede bırakma eğilimleri, bir işe başlamakta ve başladıklarında sürdürme ve tamamlamada güçlük çekmelerine bağlı olarak karşılaştıkları eleştiriler ve yaşadıkları başarısızlıklarla doğru orantılı olarak güvensizlikleri derinleşir. Bu durum genel kaygı seviyelerini arttırır. Bu duyguların birikimi zaman içinde depresyona zemin hazırlayabilir.
31. Genellikle yaratıcı, sezgili, esnek, canlı, enerjik ve oldukça zekidirler. Alışılmadık biçimde yaratıcı bir zekâya sahiptirler. Düzenleme, planlama bozuklukları ve bölünebilirliklerinin içinde, çarpıcı zeka pırıltıları gösterirler.
32. Girdikleri sosyal ortamlarda sevilen ve dikkat çeken kişilerdir.
Yaratıcılık geniyle komşu
“Dikkat bozukluğu” teşhisi konulanların arasında ünlü bilim ve iş insanları da var. Yapılan araştırmalar “Hastalık ile yaratıcılık arasındaki bağlantı dikkat eksikliği ile yeniliği arama geninin aynı bölgede olmasından kaynaklanıyor.”
Genlerden kaynaklanan nedenlerden ötürü radikaller bunlar arasından çıkıyor. Genellikle formel eğitimi yarıda bırakıp ilgilendikleri konuya odaklanır ve çok başarılı olurlar. Örneğin, alanlarında çok başarılı olan Walt Disney, Henry Ford, Edison ve Einstein’da da bu rahatsızlık vardı.
Katherine West tarafından yazılan “Dikkat Eksikliğinde 26 Olumlu Özellik ve Dikkat Eksikliği Yaşayan 46 Ünlü” adlı kitapta da hastalıktan muzdarip diğer ünlüler listesi şöyle uzayıp gidiyor: “Leonardo Da Vinci, Sokrates, Mozart, Beethoven, Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Steven Spielberg, Edgar Allen Poe, John F. Kennedy, Ernest Hemingway, Abraham Lincoln, Galileo, Nostradamus, Salvador Dali…”
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Sendromu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Nihal ARAPTARLI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Nihal ARAPTARLI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
