Böbrek Hastalıklarında Beslenme
BÖBREK HASTALIKLARINDA BESLENME
Böbrekler karın boşluğunun iki tarafında bulunan, fasülye şeklinde iki adet organdır. Böbreğin birçok görevi vardır. Böbreğin en önemli görevi ise besinlerden aldığımız artık maddelerin süzülmesini, filtrelenmesini sağlayarak kanı temizlemektir. Bu işlevi yeterince yerine getiremez ve kandaki üre miktarı normal seviyelerin üstüne çıkarsa böbrek hastalığı olarak tanımlanır. Böbrek rahatsızlıklarında besin seçimi beslenme programı çok önemlidir. Yemek seçimi kadar sıvı miktarı ayarlanması da hayati önem taşıyabilir.
Böbrek vücut için çok önemli görevleri olan bir organdır. En önemli görevi kanı filtreler ve temizler. Daha sonra vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlar. Bu sıvı- elektrolit dengesine en çok ihtiyaç duyan organımız kalptir. Dolayısıyla kalp sağlığımız için böbreğin görevini yerine getirmesi önemlidir. Bir başka görevi de kan basıncını sağlamaktır. Eğer kan basıncını sağlayamazsa hipertansiyon oluşur ve buna bağlı birçok komplikasyon gelişebilir.
Kronik böbrek yetmezliği hastalarında üre yanında kreatinin ve potasyum seviyeleri de yükselir. Bu yüzden mutlaka bir diyetisyen tarafından beslenmesi düzenlenmeli. Ve bu beslenme türüne göre hayatını şekillendirmelidir.
KBY li bireylerde en önemli tedavi yöntemi diyalizdir.Diyaliz, böbrek hastalarının kullanmak zorunda olduğu, böbrek yetmezliği sonucunda vücuttaki zararlı maddelerin ve sıvıların uzaklaştırılması için geliştirilen yapay bir kan temizleme makinesidir. İnsan üzerinde kullanıldığında, yaşam süresinin ve kalitesinin artmasını sağlamıştır. Bu şekilde diyaliz makinesine bağlanılarak kanının temizlenmesi işine de hemodiyaliz denilmektedir.Diyaliz makinesi karmaşık olmayan bir sisteme sahiptir. Hasta kişilerin kanınını temizlemek ve gereken düzeye getirmek için böbreklerin yapmakla görevli olduğu işleri vücut dışında yapmaktadır.
Kronik Böbrek Hastalığında (KBY) , beslenme programı hazırlanırken her kişiye özel beslenme programının temelinde olduğu gibi yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite, kilo, boy gibi sadece kişiye özel etmenler göz önünde bulundurularak uygun enerji miktarı ayarlanır. Eğer kişi normal kilo ağırlığında değilse ona göre günlük kalori miktarında oynamalar yapılır. KBY hastalarında kilo kontrolü çok önemlidir.
PROTEİN; böbrek hastalarında en önemli büyük besin öğesi proteindir. Proteinin son ürünü olan kreatinin böbrek için çok fazla solid yük oluşturur e kanda fazla miktarda birikebilir. Proteinin fazla alınması sonucu, halsizlik,bulantı, kusma, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı olur. KBY hastalarında protein miktarının ayarlanması çok önemli ve bilgi gerektiren bir işlemdir. Hekim ve diyetisyen tarafından belirlenmesi çok mühimdir. Genellikle bu bireyler zaten çok az protein alabildikleri için aldıkları proteinin kalitesi ve kullanabilinirliği nedeniyle daha çok hayvansal kaynaklı protein tercih edilir. Miktar ayarlanması çok önemlidir.
KARBONHİDRAT; karbonhidratlar sağlıklı bireylerde de beslenmenin en önemli öğeleridir. Bu durum KBY hastalarında daha da fazla önem taşır çünkü proteinden kısıtlı beslenme durumunda geriye kalan en önemli öğe karbonhidrat olmaktadır. Bu yüzden karbonhidrat yönünden daha bol miktarda beslenirler fakat bazı tahıl gruplarında yine içerlerindeki solid yükten dolayı beslenme programından çıkartılır. Bunların başında bulgur, kepek, yulaf ve meyve gelir. Daha çok beyaz undan yapılmış ekmek, bal, pekmez, reçel, pirinç tüketilmelidir.
YAĞ; yağ en serbest besin öğesidir fakat kolesterolün yüksek olması da böbrek hastalıklarının şiddetini artırabileceğinden daha bitkisel yağlar tercih edilmelidir. Bunların başında zeytinyağı, soya yağı, fındık, ayçiçeği, mısırözü gelir.
SODYUM; vücuttaki bir madensel öğedir. Böbrek rahatsızlıklarında ilk önce akla gelen ve direkt kesilmesi istenen bir madensel olsa da bilinen aksine her böbrek hastalığında sıfıra yakın düzeyde tüketilmesine gerek yoktur. Bunun seviyesi tamamen kan düzeylerindeki sodyum değerlerine bakılarak hekim tarafından karar verilir. Sodyumun en önemli kaynağı sofra tuzudur. Bunun yanında görünmez tuz kaynakları dediğimiz içinde çok miktarda sodyum bulunan besinler vardır. Bunlar ; zeytin, salamura, konserve, sucuk, salam, sosis, turşu, krakerler, paket atıştırmalıklarının bazıları gelir. Sodyum seviyesinde ki artış vücutta çok fazla sıvı birikmesine sebep olur.
SIVI; yine sodyum gibi sıvı kısıtlaması da kişiye göre , bir önceki gün alınan idrar miktarına bakılarak kısıtlanmalı veya serbest bırakılmalıdır. Genelde hastalığın ilk zamanları çok fazla sıvı kısıtlaması olmamaktadır. Hastalık ilerledikçe daha az idrar çıkartılır. Bu durumda sıvı kısıtlaması olmazsa nefes darlığı, ödem, hipertansiyon, kalp yetmezliği gibi ciddi sorunlar ortaya çıkar. Daha önce de bahsettiğim gibi gün içinde çıkartılan idrar miktarı göz önünde bulundurularak sıvı kısıtlamasına gidilir. Sıvı olarak akla gelen ilk şey su olsa da ıhlamur, çay, kahve ,soda, çorba da sıvı miktarının hesaplamasına katılan besinlerdir.
POTASYUM; Böbrekler tarafından kontrol edilen madensel bir öğedir. Potasyum da yine sodyum gibi böbrekten süzülür . Ve böbrek rahatsızlıklarında kanda miktarı artar. Bu da vücutta asit-baz dengesizliklerine yol açar. Aynı zamanda da kalbin normal ritminde atması için gerekli olan bir madensel öğedir. Fazlalığında aritmi gözükür. En çok muz, kavun, koyu yeşil yapraklı sebzeler, patates, kuru fasülyede bulunur. Beslenmede ki miktarı hastaya saydırılarak belli miktarlarda tutulması gerekir.
FOSFOR; Böbrekler tarafından kontrol edilen madensel bir öğedir. Fosfor da yine sodyum ve potasyum gibi böbrekten süzülür . Ve böbrek rahatsızlıklarında kanda miktarı artar. Fazlalığımda en çok kemik rahatsızlıkları oluşur. Kemikte bulunan kalsiyum dengelenmek adına kana karışır böylece kemik sağlığını etkiler. Beslenmede ki miktarı hastaya saydırılarak belli miktarlarda tutulması gerekir. En çok balık, sakatat, sucuk, salam , yumurta ve süt de bulunur.
Ülkemizde diyaliz merkezlerinde mutlaka diyetisyen çalışması zorunluluğu vardır. Hastaya özel beslenme programı hazırlanır. Böbrek hastaları hiçbir zaman standart beslenme reçeteleri uygulayamazlar. Onlara özel kalori, protein , potasyum ve fosfor oranı ayarlanmış listeler düzenlenir. Ve hasta mutlaka bu listelere uymalıdır. Önerilenden fala et, yumurta, süt , balık gibi protein miktarı yüksek besinler tüketilmemelidir. hazır paket ürünler çok sıklıkla tercih edilmemelidir. Çikolata, kuruyemiş, boza ,meşrubatlar, kahve ,kakao uzak durulmalıdır. Dışarıda yemek yenilecekse özel bir beslenme programı olduğu mutlaka belirtilmelidir. Mutlaka etiket okuma alışkanlığı olmalıdır. Ve etiketi okuyup miktarlarını ayarlama bilgisi diyetisyeninden alınmalıdır. Eğer ülser şikayeti yoksa, haftada belirli miktarda alkol tüketiminin hastalığın seyri üzerinde olumsuz etkileri yoktur. Fakat yine miktar diyetisyen tarafından belirtilmelidir. Sigara kullanımı ciğerler üzerinde olumsuz etki yapacağından bırakılmalıdır.
Dyt . Sevde Varol
Böbrekler karın boşluğunun iki tarafında bulunan, fasülye şeklinde iki adet organdır. Böbreğin birçok görevi vardır. Böbreğin en önemli görevi ise besinlerden aldığımız artık maddelerin süzülmesini, filtrelenmesini sağlayarak kanı temizlemektir. Bu işlevi yeterince yerine getiremez ve kandaki üre miktarı normal seviyelerin üstüne çıkarsa böbrek hastalığı olarak tanımlanır. Böbrek rahatsızlıklarında besin seçimi beslenme programı çok önemlidir. Yemek seçimi kadar sıvı miktarı ayarlanması da hayati önem taşıyabilir.
Böbrek vücut için çok önemli görevleri olan bir organdır. En önemli görevi kanı filtreler ve temizler. Daha sonra vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlar. Bu sıvı- elektrolit dengesine en çok ihtiyaç duyan organımız kalptir. Dolayısıyla kalp sağlığımız için böbreğin görevini yerine getirmesi önemlidir. Bir başka görevi de kan basıncını sağlamaktır. Eğer kan basıncını sağlayamazsa hipertansiyon oluşur ve buna bağlı birçok komplikasyon gelişebilir.
Kronik böbrek yetmezliği hastalarında üre yanında kreatinin ve potasyum seviyeleri de yükselir. Bu yüzden mutlaka bir diyetisyen tarafından beslenmesi düzenlenmeli. Ve bu beslenme türüne göre hayatını şekillendirmelidir.
KBY li bireylerde en önemli tedavi yöntemi diyalizdir.Diyaliz, böbrek hastalarının kullanmak zorunda olduğu, böbrek yetmezliği sonucunda vücuttaki zararlı maddelerin ve sıvıların uzaklaştırılması için geliştirilen yapay bir kan temizleme makinesidir. İnsan üzerinde kullanıldığında, yaşam süresinin ve kalitesinin artmasını sağlamıştır. Bu şekilde diyaliz makinesine bağlanılarak kanının temizlenmesi işine de hemodiyaliz denilmektedir.Diyaliz makinesi karmaşık olmayan bir sisteme sahiptir. Hasta kişilerin kanınını temizlemek ve gereken düzeye getirmek için böbreklerin yapmakla görevli olduğu işleri vücut dışında yapmaktadır.
Kronik Böbrek Hastalığında (KBY) , beslenme programı hazırlanırken her kişiye özel beslenme programının temelinde olduğu gibi yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite, kilo, boy gibi sadece kişiye özel etmenler göz önünde bulundurularak uygun enerji miktarı ayarlanır. Eğer kişi normal kilo ağırlığında değilse ona göre günlük kalori miktarında oynamalar yapılır. KBY hastalarında kilo kontrolü çok önemlidir.
PROTEİN; böbrek hastalarında en önemli büyük besin öğesi proteindir. Proteinin son ürünü olan kreatinin böbrek için çok fazla solid yük oluşturur e kanda fazla miktarda birikebilir. Proteinin fazla alınması sonucu, halsizlik,bulantı, kusma, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı olur. KBY hastalarında protein miktarının ayarlanması çok önemli ve bilgi gerektiren bir işlemdir. Hekim ve diyetisyen tarafından belirlenmesi çok mühimdir. Genellikle bu bireyler zaten çok az protein alabildikleri için aldıkları proteinin kalitesi ve kullanabilinirliği nedeniyle daha çok hayvansal kaynaklı protein tercih edilir. Miktar ayarlanması çok önemlidir.
KARBONHİDRAT; karbonhidratlar sağlıklı bireylerde de beslenmenin en önemli öğeleridir. Bu durum KBY hastalarında daha da fazla önem taşır çünkü proteinden kısıtlı beslenme durumunda geriye kalan en önemli öğe karbonhidrat olmaktadır. Bu yüzden karbonhidrat yönünden daha bol miktarda beslenirler fakat bazı tahıl gruplarında yine içerlerindeki solid yükten dolayı beslenme programından çıkartılır. Bunların başında bulgur, kepek, yulaf ve meyve gelir. Daha çok beyaz undan yapılmış ekmek, bal, pekmez, reçel, pirinç tüketilmelidir.
YAĞ; yağ en serbest besin öğesidir fakat kolesterolün yüksek olması da böbrek hastalıklarının şiddetini artırabileceğinden daha bitkisel yağlar tercih edilmelidir. Bunların başında zeytinyağı, soya yağı, fındık, ayçiçeği, mısırözü gelir.
SODYUM; vücuttaki bir madensel öğedir. Böbrek rahatsızlıklarında ilk önce akla gelen ve direkt kesilmesi istenen bir madensel olsa da bilinen aksine her böbrek hastalığında sıfıra yakın düzeyde tüketilmesine gerek yoktur. Bunun seviyesi tamamen kan düzeylerindeki sodyum değerlerine bakılarak hekim tarafından karar verilir. Sodyumun en önemli kaynağı sofra tuzudur. Bunun yanında görünmez tuz kaynakları dediğimiz içinde çok miktarda sodyum bulunan besinler vardır. Bunlar ; zeytin, salamura, konserve, sucuk, salam, sosis, turşu, krakerler, paket atıştırmalıklarının bazıları gelir. Sodyum seviyesinde ki artış vücutta çok fazla sıvı birikmesine sebep olur.
SIVI; yine sodyum gibi sıvı kısıtlaması da kişiye göre , bir önceki gün alınan idrar miktarına bakılarak kısıtlanmalı veya serbest bırakılmalıdır. Genelde hastalığın ilk zamanları çok fazla sıvı kısıtlaması olmamaktadır. Hastalık ilerledikçe daha az idrar çıkartılır. Bu durumda sıvı kısıtlaması olmazsa nefes darlığı, ödem, hipertansiyon, kalp yetmezliği gibi ciddi sorunlar ortaya çıkar. Daha önce de bahsettiğim gibi gün içinde çıkartılan idrar miktarı göz önünde bulundurularak sıvı kısıtlamasına gidilir. Sıvı olarak akla gelen ilk şey su olsa da ıhlamur, çay, kahve ,soda, çorba da sıvı miktarının hesaplamasına katılan besinlerdir.
POTASYUM; Böbrekler tarafından kontrol edilen madensel bir öğedir. Potasyum da yine sodyum gibi böbrekten süzülür . Ve böbrek rahatsızlıklarında kanda miktarı artar. Bu da vücutta asit-baz dengesizliklerine yol açar. Aynı zamanda da kalbin normal ritminde atması için gerekli olan bir madensel öğedir. Fazlalığında aritmi gözükür. En çok muz, kavun, koyu yeşil yapraklı sebzeler, patates, kuru fasülyede bulunur. Beslenmede ki miktarı hastaya saydırılarak belli miktarlarda tutulması gerekir.
FOSFOR; Böbrekler tarafından kontrol edilen madensel bir öğedir. Fosfor da yine sodyum ve potasyum gibi böbrekten süzülür . Ve böbrek rahatsızlıklarında kanda miktarı artar. Fazlalığımda en çok kemik rahatsızlıkları oluşur. Kemikte bulunan kalsiyum dengelenmek adına kana karışır böylece kemik sağlığını etkiler. Beslenmede ki miktarı hastaya saydırılarak belli miktarlarda tutulması gerekir. En çok balık, sakatat, sucuk, salam , yumurta ve süt de bulunur.
Ülkemizde diyaliz merkezlerinde mutlaka diyetisyen çalışması zorunluluğu vardır. Hastaya özel beslenme programı hazırlanır. Böbrek hastaları hiçbir zaman standart beslenme reçeteleri uygulayamazlar. Onlara özel kalori, protein , potasyum ve fosfor oranı ayarlanmış listeler düzenlenir. Ve hasta mutlaka bu listelere uymalıdır. Önerilenden fala et, yumurta, süt , balık gibi protein miktarı yüksek besinler tüketilmemelidir. hazır paket ürünler çok sıklıkla tercih edilmemelidir. Çikolata, kuruyemiş, boza ,meşrubatlar, kahve ,kakao uzak durulmalıdır. Dışarıda yemek yenilecekse özel bir beslenme programı olduğu mutlaka belirtilmelidir. Mutlaka etiket okuma alışkanlığı olmalıdır. Ve etiketi okuyup miktarlarını ayarlama bilgisi diyetisyeninden alınmalıdır. Eğer ülser şikayeti yoksa, haftada belirli miktarda alkol tüketiminin hastalığın seyri üzerinde olumsuz etkileri yoktur. Fakat yine miktar diyetisyen tarafından belirtilmelidir. Sigara kullanımı ciğerler üzerinde olumsuz etki yapacağından bırakılmalıdır.
Dyt . Sevde Varol
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Böbrek Hastalıklarında Beslenme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Sevde VAROL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Sevde VAROL'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
