Çocuklarda Şişmanlık ve Yeterli ve Dengeli Beslenme
“Şişman çocuk sağlıdır” inanışı nedeniyle Çocuklarda ki şişmanlık göz ardı edilmiştir. Oysa ki yetişkin şişmanların büyük çoğunluğunda bu durumun başlangıcının çocukluk yıllarına uzandığı bilinmektedir. Şişman çocuk, vücut ağırlığı fazla olan çocuk demek değildir. Şişman çocuk vücutta yağ dokusu fazla olan çocuktur. Örneğin boyları uzun kas kütleleri fazla olan çocuklar şişman olmadıkları halde yaşıtlarından daha ağır olabilirler. Önemli olan çocuğun boyuna göre uygun ağırlıkta olmasıdır.
Bebeğin beslenme şekli ileride oluşabilecek sağlık sorunlarının önlenmesi açısından çok önemlidir.
İlk dört ayda bebeğin tek başına anne sütüyle beslenmesi, 5. aydan itibaren azar azar uygun ek besinlere başlanması gerekir. Ek besin verme uygulamaları çocuğun beslenme alışkanlığı kazanmasında önem taşır. Anne sütünden sonra ilk besin tatlı olmamalı, meyve suyu, meyve ezmesi, yoğurt, sebze ve tahıl çorbalardan olmalıdır. Böylece tatlıya düşkünlük önlenebilir. Birçok aile çocuklarının zayıf olduğundan yakınırlar. Boyu uzayan, ağırlığı normal sınırlar içerisinde olan çocuğun beslenmesinin yeterli olduğu kavramının geliştirilmesi gerekir.
Beş yaş grubu çocukların doğru alışkanlık kazanmalarında anaokulları önem taşır.
Çocukların boy ve ağırlıkları her ay ölçülerek şişmanlamaya yatkın olanların aileleri uyarılarak gerekli önlemin zamanında alınması sağlanabilir. Anaokullarında spor faaliyetlerinin arttırılması, yemeklerde yüksek enerjili, özellikle yağ ve şekeri çok içeren besinlerin sınırlanması bir yandan şişmanlığın önlenmesinde diğer yandan yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığının kazanılmasında etkili olur.
ŞİŞMANLIĞIN TANI YÖNTEMLERİ
Şişmanlığın belirlenmesinde yaşa göre ağırlık ve boy cetvelleri kullanılabilir.
Ergenlik çağında derialtı ve toplam beden yağı ile beden kitle indeksi (BKI) arasında bir bağlantı olduğu bildirilmiştir. Yetişkinlikte BKI nin 30 un üzerinde olması sağlık riski yaratan şişmanlık olarak tanımlanmaktadır. BKI nin 25-29,9 arasında olması toplu ve hafif şişman olarak kabul edilmektedir.
ŞİŞMANLIĞIN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR
Ergenlik çağında şişmanlıkla ilgili olan hastalık göstergelerinin incelenmesi önemlidir. Bunların başlıcaları; aile öyküsü, kan basıncı, total kolesterol, BKI’inde değişmedir.
Ergenin ailesinde şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, yüksek tansiyon, yüksek kan yağ değerleri gibi sorunların bulunması ileride bu hastalıkların ortaya çıkış riskini arttıracaktır. Ailesinde bu hastalığı olan, kan kolesterolü 200 mg/dl üzerinde olan, yaşına göre BKI değeri yüksek olan ve gittikçe yükselme eğilimi gösteren ergenler risk grupları olarak tanımlanır. Bunların mutlaka uzman sağlık ekibi tarafından incelenmesine gerek vardır.
OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA ŞİŞMANLIĞI ÖNLEMEDE EN ETKİLİ YÖNTEM FİZİKSEL AKTİVİTEYİ ARTTIRMAK
Ergenlik, yaşam biçimi ve beslenme alışkanlıklarının yerleştiği dönemdir. Çocukların ve ergenlerin düzenli fiziksel aktivite yapmaları, yeterli ve dengeli beslenmeleri için okul ve aile işbirliği yapmalıdır. Okul yemek sistemleri ve okul kantinleri çocukların yeterli ve dengeli beslenmelerine uygun hale getirilmelidir. Okullarda her çocuğun belirli bir spor dalına gitmesi teşvik edilmeli ve uygulama alanı sağlanmalıdır. Fiziksel aktivite arttırılarak şişmanlığın önlenmesi en akılcı yoldur.
Oyun oynamak ve spor yapmak yerine televizyon karşısında oturan, bilgisayar oyunlarıyla zaman geçiren çocuk daha fazla şişmanlar.
ÇOCUK NASIL ZAYIFLAMALI?
Çocukta hızlı kilo kaybı gelişiminde durgunluğa neden olur. Bu yüzden uzmana danışmadan herhangi bir diyet yaptırılması çok tehlikelidir. Şişman kişinin çocuğu da şişman olur görüşü genel olarak doğrudur. Kalıtımın yanında çocuğunuz sizin beslenme alışkanlıklarınızı kazanır. Bunun için önce kendimiz sağlıklı beslenmeyi öğrenelim, sonra da çocuklarımıza doğru beslenme alışkanlıkları kazandıralım.
Çocuğunuz risk grubu içerisindeyse yaşam biçimi değişikliği ve beslenme konusunda bilinçlenmesi ileriki yaşlardaki şişmanlığın ve buna bağlı hastalıkların önlenmesinde önem taşır.
BESLENME ÇANTASI
Beslenme çantası için kolay taşınır hem de besleyici değeri yüksek besinler seçilmelidir. Örneğin;
· Peynirli, tavuklu, yumurtalı sandviç
1 meyve ya da kutu meyve suyu
· Haşlanmış ya da patlamış mısır
1 kutu süt
· 1 dilim kek
1 kutu süt
· Simit, Ayran
· Kuru meyve, kuruyemiş karışımı
· 1 kâse sade ya da meyveli yoğurt
KAHVALTI
Kahvaltı için daima yeterli zaman ayırmak gerekir. Kahvaltı etmeden okula gitmek dersleri anlamayı zorlaştırır, dikkati dağıtır, yorgunluk hissi verir.
Okul kantinlerinde genellikle fastfood olarak adlandırılan ayaküstü yemek çeşitleri tüketilmektedir. Kalorisi, yağı ve tuzu fazla, A, C vitaminlerini özellikle kalsiyumu düşük düzeylerde içeren bu besinlerle yeterli ve dengeli beslenme olanaksız gibidir. Ancak, bu yiyecekleri öğle yemeğinde tüketen çocuğunuzun akşam yemeğinde sebze ya da baklagil yemekleri, salata, meyve tüketmesini sağlayarak zararları en aza indirebilirsiniz.
Çocuklara elden geldiğince hazır yiyeceklerden uzak durmaları söylenmelidir. Çünkü dışarıda, açıkta satılan yiyeceklerin uygun koşullarda hazırlanmadığı için gıda zehirlenmelerine neden olabileceği, hazır gıdaların içerisinde katkı maddelerinin olduğu ve çok fazla doymuş yağ içerdiği; bu nedenle de bu yağları çok tüketenlerde gelecekte kalp-damar rahatsızlıkları ve şişmanlığın görülme sıklığının yüksek olduğu anlatılmalıdır. Gerekiyorsa çocuğunuzu doğru beslenme alışkanlığı kazanması için diyetisyenle görüşmekten kaçınmayın.
İşte size örnek menüler;
· Hamburger, Ayran, Meyve
· Çizburger, patates tava, taze meyve suyu
· Lahmacun, Ayran, yeşillik
· Pizza, taze meyve suyu
· Peynirli Tost, taze meyve suyu
· Dürüm Döner, yeşillik, ayran
VİTAMİN VE MİNERALLER
Vitamin ve mineraller vücut işlevlerinin aksamadan sürdürülmesine yardımcı olurlar. Meyve ve sebzeler iyi birer vitamin, mineral ve lif kaynağıdır. Sebzelerin fazla pişirilmesi de vitaminlerden bazılarını parçalar. Bu nedenle sebzeler az suyla ve kısa süreli pişirilmelidir.
· Her yaş grubu için çok önemli olan kalsiyum kemiklerin sağlıklı gelişmesi için gerekli bir mineraldir. Süt, peynir, yoğurt, ayran, çökelek iyi birer kalsiyum kaynağıdır. Her gün 2 su bardağı kadar süt, yoğurt, 1–2 kibrit kutusu kadar peynir, okul çağı çocuklarının kalsiyum ihtiyacını karşılar.
· D vitamini kalsiyumun vücutta emilmesi için gerekli olan, güneşte kalındığında 15–20 dakika içinde vücutta üretilebilen bir vitamindir. Balık, yumurta ve margarin gibi az sayıda besinde D vitamini bulunur.
DEMİR VE KANSIZLIK
Demir alyuvarların sağlıklı olmasına yardım eden bir mineraldir. Yetersiz demir alınması kansızlığa(Anemi) neden olur.
Demirden zengin besinler karaciğer, dalak, kırmızı et, yumurta sarısı, kuru fasulye, nohut, mercimek, demir katkılı tahıl gevrekleri, kuru yemişler ve kuru meyvelerdir. Besinlerdeki demirin emilmesine yardımcı olan C vitaminidir. Portakal, domates, salata, taze meyve suyudur.
Bebeğin beslenme şekli ileride oluşabilecek sağlık sorunlarının önlenmesi açısından çok önemlidir.
İlk dört ayda bebeğin tek başına anne sütüyle beslenmesi, 5. aydan itibaren azar azar uygun ek besinlere başlanması gerekir. Ek besin verme uygulamaları çocuğun beslenme alışkanlığı kazanmasında önem taşır. Anne sütünden sonra ilk besin tatlı olmamalı, meyve suyu, meyve ezmesi, yoğurt, sebze ve tahıl çorbalardan olmalıdır. Böylece tatlıya düşkünlük önlenebilir. Birçok aile çocuklarının zayıf olduğundan yakınırlar. Boyu uzayan, ağırlığı normal sınırlar içerisinde olan çocuğun beslenmesinin yeterli olduğu kavramının geliştirilmesi gerekir.
Beş yaş grubu çocukların doğru alışkanlık kazanmalarında anaokulları önem taşır.
Çocukların boy ve ağırlıkları her ay ölçülerek şişmanlamaya yatkın olanların aileleri uyarılarak gerekli önlemin zamanında alınması sağlanabilir. Anaokullarında spor faaliyetlerinin arttırılması, yemeklerde yüksek enerjili, özellikle yağ ve şekeri çok içeren besinlerin sınırlanması bir yandan şişmanlığın önlenmesinde diğer yandan yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığının kazanılmasında etkili olur.
ŞİŞMANLIĞIN TANI YÖNTEMLERİ
Şişmanlığın belirlenmesinde yaşa göre ağırlık ve boy cetvelleri kullanılabilir.
Ergenlik çağında derialtı ve toplam beden yağı ile beden kitle indeksi (BKI) arasında bir bağlantı olduğu bildirilmiştir. Yetişkinlikte BKI nin 30 un üzerinde olması sağlık riski yaratan şişmanlık olarak tanımlanmaktadır. BKI nin 25-29,9 arasında olması toplu ve hafif şişman olarak kabul edilmektedir.
ŞİŞMANLIĞIN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR
Ergenlik çağında şişmanlıkla ilgili olan hastalık göstergelerinin incelenmesi önemlidir. Bunların başlıcaları; aile öyküsü, kan basıncı, total kolesterol, BKI’inde değişmedir.
Ergenin ailesinde şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, yüksek tansiyon, yüksek kan yağ değerleri gibi sorunların bulunması ileride bu hastalıkların ortaya çıkış riskini arttıracaktır. Ailesinde bu hastalığı olan, kan kolesterolü 200 mg/dl üzerinde olan, yaşına göre BKI değeri yüksek olan ve gittikçe yükselme eğilimi gösteren ergenler risk grupları olarak tanımlanır. Bunların mutlaka uzman sağlık ekibi tarafından incelenmesine gerek vardır.
OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARINDA ŞİŞMANLIĞI ÖNLEMEDE EN ETKİLİ YÖNTEM FİZİKSEL AKTİVİTEYİ ARTTIRMAK
Ergenlik, yaşam biçimi ve beslenme alışkanlıklarının yerleştiği dönemdir. Çocukların ve ergenlerin düzenli fiziksel aktivite yapmaları, yeterli ve dengeli beslenmeleri için okul ve aile işbirliği yapmalıdır. Okul yemek sistemleri ve okul kantinleri çocukların yeterli ve dengeli beslenmelerine uygun hale getirilmelidir. Okullarda her çocuğun belirli bir spor dalına gitmesi teşvik edilmeli ve uygulama alanı sağlanmalıdır. Fiziksel aktivite arttırılarak şişmanlığın önlenmesi en akılcı yoldur.
Oyun oynamak ve spor yapmak yerine televizyon karşısında oturan, bilgisayar oyunlarıyla zaman geçiren çocuk daha fazla şişmanlar.
ÇOCUK NASIL ZAYIFLAMALI?
Çocukta hızlı kilo kaybı gelişiminde durgunluğa neden olur. Bu yüzden uzmana danışmadan herhangi bir diyet yaptırılması çok tehlikelidir. Şişman kişinin çocuğu da şişman olur görüşü genel olarak doğrudur. Kalıtımın yanında çocuğunuz sizin beslenme alışkanlıklarınızı kazanır. Bunun için önce kendimiz sağlıklı beslenmeyi öğrenelim, sonra da çocuklarımıza doğru beslenme alışkanlıkları kazandıralım.
Çocuğunuz risk grubu içerisindeyse yaşam biçimi değişikliği ve beslenme konusunda bilinçlenmesi ileriki yaşlardaki şişmanlığın ve buna bağlı hastalıkların önlenmesinde önem taşır.
BESLENME ÇANTASI
Beslenme çantası için kolay taşınır hem de besleyici değeri yüksek besinler seçilmelidir. Örneğin;
· Peynirli, tavuklu, yumurtalı sandviç
1 meyve ya da kutu meyve suyu
· Haşlanmış ya da patlamış mısır
1 kutu süt
· 1 dilim kek
1 kutu süt
· Simit, Ayran
· Kuru meyve, kuruyemiş karışımı
· 1 kâse sade ya da meyveli yoğurt
KAHVALTI
Kahvaltı için daima yeterli zaman ayırmak gerekir. Kahvaltı etmeden okula gitmek dersleri anlamayı zorlaştırır, dikkati dağıtır, yorgunluk hissi verir.
- 1 bardak süt, yumurta,5 zeytin, ekmek, portakal veya domates
- 1 porsiyon peynirli omlet, 1 bardak taze meyve suyu, ekmek
- Peynirli tost ya da sandviç, 1 bardak taze meyve suyu
- 1 bardak süt, buğday gevreği, meyve
- 1 bardak süt, reçelli veya ballı ekmek, meyve
- 1 bardak süt, 2–3 kaşık tahin-pekmez, ekmek, meyve
Okul kantinlerinde genellikle fastfood olarak adlandırılan ayaküstü yemek çeşitleri tüketilmektedir. Kalorisi, yağı ve tuzu fazla, A, C vitaminlerini özellikle kalsiyumu düşük düzeylerde içeren bu besinlerle yeterli ve dengeli beslenme olanaksız gibidir. Ancak, bu yiyecekleri öğle yemeğinde tüketen çocuğunuzun akşam yemeğinde sebze ya da baklagil yemekleri, salata, meyve tüketmesini sağlayarak zararları en aza indirebilirsiniz.
Çocuklara elden geldiğince hazır yiyeceklerden uzak durmaları söylenmelidir. Çünkü dışarıda, açıkta satılan yiyeceklerin uygun koşullarda hazırlanmadığı için gıda zehirlenmelerine neden olabileceği, hazır gıdaların içerisinde katkı maddelerinin olduğu ve çok fazla doymuş yağ içerdiği; bu nedenle de bu yağları çok tüketenlerde gelecekte kalp-damar rahatsızlıkları ve şişmanlığın görülme sıklığının yüksek olduğu anlatılmalıdır. Gerekiyorsa çocuğunuzu doğru beslenme alışkanlığı kazanması için diyetisyenle görüşmekten kaçınmayın.
İşte size örnek menüler;
· Hamburger, Ayran, Meyve
· Çizburger, patates tava, taze meyve suyu
· Lahmacun, Ayran, yeşillik
· Pizza, taze meyve suyu
· Peynirli Tost, taze meyve suyu
· Dürüm Döner, yeşillik, ayran
VİTAMİN VE MİNERALLER
Vitamin ve mineraller vücut işlevlerinin aksamadan sürdürülmesine yardımcı olurlar. Meyve ve sebzeler iyi birer vitamin, mineral ve lif kaynağıdır. Sebzelerin fazla pişirilmesi de vitaminlerden bazılarını parçalar. Bu nedenle sebzeler az suyla ve kısa süreli pişirilmelidir.
· Her yaş grubu için çok önemli olan kalsiyum kemiklerin sağlıklı gelişmesi için gerekli bir mineraldir. Süt, peynir, yoğurt, ayran, çökelek iyi birer kalsiyum kaynağıdır. Her gün 2 su bardağı kadar süt, yoğurt, 1–2 kibrit kutusu kadar peynir, okul çağı çocuklarının kalsiyum ihtiyacını karşılar.
· D vitamini kalsiyumun vücutta emilmesi için gerekli olan, güneşte kalındığında 15–20 dakika içinde vücutta üretilebilen bir vitamindir. Balık, yumurta ve margarin gibi az sayıda besinde D vitamini bulunur.
DEMİR VE KANSIZLIK
Demir alyuvarların sağlıklı olmasına yardım eden bir mineraldir. Yetersiz demir alınması kansızlığa(Anemi) neden olur.
Demirden zengin besinler karaciğer, dalak, kırmızı et, yumurta sarısı, kuru fasulye, nohut, mercimek, demir katkılı tahıl gevrekleri, kuru yemişler ve kuru meyvelerdir. Besinlerdeki demirin emilmesine yardımcı olan C vitaminidir. Portakal, domates, salata, taze meyve suyudur.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Şişmanlık ve Yeterli ve Dengeli Beslenme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Güneş AKYIL AYNACI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Güneş AKYIL AYNACI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
çocukların beslenmesi, şişman çocuk, çocukta egzersiz, çocuklukta şişmanlık, çocuklukta obezite, çocukların kahvaltısı, okul beslenmesi, beslenme çantası, çocularda kansızlık, çocuklarda demir eksikliği, obez çocuk
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
