Kişilik Dağılmaları
İnsanların bilişsel,sosyal,duygusal gelişimlerinin ahenkli olması sonucu ortaya çıkan bir kişilik bütünlüğü vardır.Bu bütünlüğün sağlandığı bireylere "dengelenmiş kişilikler" deriz.Bir insanın yaşam motivasyonunun sağlıklı olması,iş ve uğraşına konsantre olması ve arzu ettiği performansa yulaşması büyük ölçüde bu dengelenmişliğin gerçekleşmesine bağlıdır.Ama kimi insanlarda bazen yetişme tarzlarındaki yanlışlıklar,bazen yaşadıkları travmalar,bazen de anlık performans sorunlarını abartmalar yüzünden bu dengeler bozulabilmekte ve yaşam kalitesini düşürebilmektedir.
İnsan yaşamında hızlı gelişme,gelişme sıçraması,akademik gelişim,duygusal gelişim,sosyal gelişim,cinsiyet gelişmi gibi önemli gelişim aşamaları vardır.Bunların en önemli temellerinin atıldığı dönem 0-10 yaş arası dönemdir.Bu dönemin önemi ilk öğrenmelerin gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır.Çünkü ilk öğrenmeler insan belleğinin temelini oluşturur ve daha sonraki öğrenmeler de o zeminin üzerine oturacaktır.0-10 yaş döneminde gerçekleşmesi nedeniyle bu ilk öğrenmelerde aile bilinci ve sosyal çevre de son derecede önemli belirleyici bir faktördür.İlk öğrenme döneminde öğrenilen doğruların bir ömre yayılan kazanımları olduğu gibi bu dönemde gerçekleşen yanlış öğrenmelerinde genelde bir ömre yayılan kayıplara yol açacağı bilinmelidir.Burada ailelere çok önemli görevler düşmekte,çocuğa nelerin yansıtılıp nelerin yansıtılmayacağının iyi belirlenmesi gerekmektedir.
Yaşamın hızlı gelişim dönemi çocukluk dönemidir.hafızanın taze olması nedeniyle bu dönemdeki öğrenmeler çok güçlü öğrenmelerdir ve muhtemelen o insanın yaşamı boyunca oldukça etkili olacaktır.Çocukluk döneminde fiziksel gelişim de,duygusal gelişim de,yetenek gelişimi de hızlı seyreder.O nedenle bu döneme "hızlı gelişim dönemi" diyoruz.
Gelişme sıçraması dönemi adolesan dönemi de dediğimiz ergenlik öncesi dönemden başlayıp ergenliğin ilk dönemiyle devam eden bir gelişim fışkırması sürecidir.Bu süreçte beden gelişminde,farkındalık sağlamada,algı gelişiminde,duygusal gelişimde genelde bir fışkırırcasına gelişim yaşanır.Çok yönlü bir sıçramayı içinde barındırdığı için de bu döneme "gelişim sıçraması dönemi" deriz.Bir diğer önemi de bu dönemin insanları erişkinliğe hazırlamasıdır.
Akademik gelişim 6 yaşından itibaren başlayan ve yaşama dair temel kavramların ailden,sosyal çevreden ve okuldan öğrenildiği dönem olarak yaşanmaktadır.Burada da aile,sosyal çevre ve okulun yaptığı öğretimlerin birbirleriyle tutarlı olması gerekmektedir.Sağlıklı bir kişilik gelişiminin bu tutarlılığa ihtiyacı vardır.temel insani,ahlaki ve yaşamsal kavramların öğrenildiği dönem olması nedeniyle bu dönemi "akademik gelişim dönemi" olarak adlandırıyoruz.
Duygusal gelişim aslında doğumun hemen ardından başlayan ve fevkalade önemli olan bir süreçtir.Çocuk ilk dönemlerde hissedişsel olarak daha sonraları akli ve hissedişsel olarak başta anne-babası olmak üzere etrafındaki insanlarla duygusal alış verişe girer.Çocukluğun ilk dönemindeki duygusal gelişimin sağlıklı olabilmesi için anne ile çocuğun temas sıklığı önemlidir.Çocuk sözlü iletişime geçtikten sonra da duygusal yönden iyi beslenmeli,takdir edilmeli ve sözlü şiddetle terbiye edilmeye kalkışılmamalıdır.Bu dönem ergenlik öncesindeki adolesan dönemine kadar devam edecektir.Yaşamda kullanılacak duygusal kavramların öğrenildiği ve oturutlduğu dönem olması nedeniyle bu döneme "duygusal gelişim dönemi" diyoruz.
Sosyal gelişim dönemi net olarak 5 yaşında başlayan,çocuğun anne,baba,kardeş gibi aile üyesi insanlar dışındaki insanlarla da diyaloğa geçmeyi ve iletişimi öğrendiği bir dönem olarak yaşanmaktadır.Bu dönemde insan kendi içinden dışarıya çıkmayı,başka insanlarla bir şeyler paylaşmayı öğrenir.Aslında insan yarattığı imaj ile sosyal anlamda karşılık bulur.Bu nedenle sosyalleşme döneminin başarılı geçmesi,bu dönemde çok insanla iletişim kurulması,çok farklı mortamın görülmesi ve çok sosyal faaliyete katılınması oldukça faydalıdır.İnsan aynı zamanda sosyal bir varlıktır ve insanlarla beraber yaşayacaktır.Bu nedenle sosyal gelişim dönemi yaşam performansını belirleyen oldukça önemli bir dönemdir.Bu dönem 18 yaşıbna kadar sürmektedir.İlk defa kendisi ve ailesi dışındaki çevreye açılmayı gerçekleştiren dönem olması nedeniyle bu dönemi "sosyal gelişim dönemi" olarak adlandırırız.
Cinsiyet gelişimi aslında 3 yaşından itibaren ailelerin dikkate almaları gereken bir dönemdir.Erkek çocuklarına onların cinsel kimliğine kız çocuklarına da onların cinsel kimliğine uygun ilk yüklemeler bu dönemde ailede tarafından yapılmalıdır.Kadın ve erkek davranışları ve hissedişleri bazı farklılıklar gösterir.Bu nedenle kız çocuğu erkek gibi,erkek çocuğu da kız gibi yetiştirilmemelidir.Temeli ailede atılan bu süreç ergenlik dönemiyle gelmesi gereken kıvama kavuşmuş olur.Burada önemli olan her cinsiyetin kendi cinsiyet normallerine göre bir hissediş ve davranış altyapısı oluşturmasıdır.Çünkü insanların cinsel kimliği de karşıt cinsiyetle paylaşıma geçmek ihtiyacında olacaktır.Bu nednele her cinsiyetin kendi normalleri doğrultusunda bu dönemde gelişmesi esas alınmalıdır.davranışsal ve hissedişsel olarak cinsel kimliğin oturtulduğu bu döneme bu nedenle "cinsel gelişim dönemi" diyoruz.
İşte tüm bu gelişim evrelerini sağlıklı bir şekilde yaşayarak insan normal kişilik gelişimini sağlamış ve dengelenmiş bir insan haline gelmektedir.Gerek yanlış öğretiler,gerek bu gelişim dönemlerinin bazılarının sağlıklı geçmemesi,gerek yaşanana bir takım travmalar nedeniyle kişiliği oluşturan parçalar arasındaki uyum bozulabilmektedir.İşte kişiliğin parçalarının bir uyum içinde bütünleşememesi sonucu ortaya çıkan ve bireyde motivasyon sorunlarına ve değişik savrulmalara yol açan,yaşam performansını ve iletişim kalitesini düşüren,iniş-çıkışlar yaşatan bu sorunlara genel olarak "kişilik dağılmaları" demekteyiz.
Kişilik dağılmaları veya bir diğer deyişle kişilik dağınıklığı,daha başka bir deyişle de kişilik gelişimi bozuklukları özünde yaşayan insanı en fazla kendi iç dünyasında zorlayan sorunlardır.Niye olmadı,niye yapamadım,neden başaramadım sorgulamaları bu sorunlarda oldukça sık yaşanır.Esasında bu sorunlar belirli bir noktaya kadar psikolojik sorun olarak yaşanmakta,aşılmaz ve devam ederse bir süre sonra bazı ruhsal hastalıklara dönüşmektedir.Bu nedenle hele de ülkemiz gibi geçiş dönemi yaşayan kültürlerde bu tarz sorunların sıkça yaşandığı bir gerçektir.Aslında çok da yadırganmamaldır.Çünkü insan dünyaya sıfır kilometre olarak gelir.doğrular ve yanlışlar hep sonradan gerçekleşen öğrenmelerin bir sonucudur.Henüz bilgi toplumu haline gelmememiz nedeniyle yetişme döneminde çok insanımız maalesef bilgisizliğin ve yöntemsizliğin kurbanı olmakta ve yanlış yetiştirilmektedir.Bu sorunda ne suçlayıcı olmak,ne de üzülmek bir işe yaramamaktadır.Önemli olan sorunu görmek,kabullenmek,aşmaya karara vermek ve adım atmaktır.
Kişilik dağılması yaşayan insanlarda en sık olarak ilişkilerde süreklilik sağlayamamak,işte devamlılık sağlayamamak,anı anına tutmamak,konsantrasyon bozuklukları yaşamak ve arzu ettiği performansı yakalayamamak sorunları yaşanır.yani iş,ilişkiler ve performans sorunlu durumdadır.Bu sorunlar aslında zamana dayalı yaşanmışlıkların oluşturduğu,sorun niteliğinde olan,insanı mutsuzlaştıran bir özelliğe sahiptir.Kişilik dağılması yaşayan insanlar kendi gayretleri ile genelde bu sorunları aşamazlar.Ancak istikrarlı bir psikolojik destek aldıklarında aslında bu sorunların çözüme kavuşma olasılığı son derece yüksektir.tabiatıyla bu tür sorunlar yaşayan insanlara tavsiyemiz daha fazla zaman kaybetmemeleri,kendilerine yardım etmeyi tercih etmeleleri ve psikolojik yardım almalarıdır.Sevgiyle...
İnsan yaşamında hızlı gelişme,gelişme sıçraması,akademik gelişim,duygusal gelişim,sosyal gelişim,cinsiyet gelişmi gibi önemli gelişim aşamaları vardır.Bunların en önemli temellerinin atıldığı dönem 0-10 yaş arası dönemdir.Bu dönemin önemi ilk öğrenmelerin gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır.Çünkü ilk öğrenmeler insan belleğinin temelini oluşturur ve daha sonraki öğrenmeler de o zeminin üzerine oturacaktır.0-10 yaş döneminde gerçekleşmesi nedeniyle bu ilk öğrenmelerde aile bilinci ve sosyal çevre de son derecede önemli belirleyici bir faktördür.İlk öğrenme döneminde öğrenilen doğruların bir ömre yayılan kazanımları olduğu gibi bu dönemde gerçekleşen yanlış öğrenmelerinde genelde bir ömre yayılan kayıplara yol açacağı bilinmelidir.Burada ailelere çok önemli görevler düşmekte,çocuğa nelerin yansıtılıp nelerin yansıtılmayacağının iyi belirlenmesi gerekmektedir.
Yaşamın hızlı gelişim dönemi çocukluk dönemidir.hafızanın taze olması nedeniyle bu dönemdeki öğrenmeler çok güçlü öğrenmelerdir ve muhtemelen o insanın yaşamı boyunca oldukça etkili olacaktır.Çocukluk döneminde fiziksel gelişim de,duygusal gelişim de,yetenek gelişimi de hızlı seyreder.O nedenle bu döneme "hızlı gelişim dönemi" diyoruz.
Gelişme sıçraması dönemi adolesan dönemi de dediğimiz ergenlik öncesi dönemden başlayıp ergenliğin ilk dönemiyle devam eden bir gelişim fışkırması sürecidir.Bu süreçte beden gelişminde,farkındalık sağlamada,algı gelişiminde,duygusal gelişimde genelde bir fışkırırcasına gelişim yaşanır.Çok yönlü bir sıçramayı içinde barındırdığı için de bu döneme "gelişim sıçraması dönemi" deriz.Bir diğer önemi de bu dönemin insanları erişkinliğe hazırlamasıdır.
Akademik gelişim 6 yaşından itibaren başlayan ve yaşama dair temel kavramların ailden,sosyal çevreden ve okuldan öğrenildiği dönem olarak yaşanmaktadır.Burada da aile,sosyal çevre ve okulun yaptığı öğretimlerin birbirleriyle tutarlı olması gerekmektedir.Sağlıklı bir kişilik gelişiminin bu tutarlılığa ihtiyacı vardır.temel insani,ahlaki ve yaşamsal kavramların öğrenildiği dönem olması nedeniyle bu dönemi "akademik gelişim dönemi" olarak adlandırıyoruz.
Duygusal gelişim aslında doğumun hemen ardından başlayan ve fevkalade önemli olan bir süreçtir.Çocuk ilk dönemlerde hissedişsel olarak daha sonraları akli ve hissedişsel olarak başta anne-babası olmak üzere etrafındaki insanlarla duygusal alış verişe girer.Çocukluğun ilk dönemindeki duygusal gelişimin sağlıklı olabilmesi için anne ile çocuğun temas sıklığı önemlidir.Çocuk sözlü iletişime geçtikten sonra da duygusal yönden iyi beslenmeli,takdir edilmeli ve sözlü şiddetle terbiye edilmeye kalkışılmamalıdır.Bu dönem ergenlik öncesindeki adolesan dönemine kadar devam edecektir.Yaşamda kullanılacak duygusal kavramların öğrenildiği ve oturutlduğu dönem olması nedeniyle bu döneme "duygusal gelişim dönemi" diyoruz.
Sosyal gelişim dönemi net olarak 5 yaşında başlayan,çocuğun anne,baba,kardeş gibi aile üyesi insanlar dışındaki insanlarla da diyaloğa geçmeyi ve iletişimi öğrendiği bir dönem olarak yaşanmaktadır.Bu dönemde insan kendi içinden dışarıya çıkmayı,başka insanlarla bir şeyler paylaşmayı öğrenir.Aslında insan yarattığı imaj ile sosyal anlamda karşılık bulur.Bu nedenle sosyalleşme döneminin başarılı geçmesi,bu dönemde çok insanla iletişim kurulması,çok farklı mortamın görülmesi ve çok sosyal faaliyete katılınması oldukça faydalıdır.İnsan aynı zamanda sosyal bir varlıktır ve insanlarla beraber yaşayacaktır.Bu nedenle sosyal gelişim dönemi yaşam performansını belirleyen oldukça önemli bir dönemdir.Bu dönem 18 yaşıbna kadar sürmektedir.İlk defa kendisi ve ailesi dışındaki çevreye açılmayı gerçekleştiren dönem olması nedeniyle bu dönemi "sosyal gelişim dönemi" olarak adlandırırız.
Cinsiyet gelişimi aslında 3 yaşından itibaren ailelerin dikkate almaları gereken bir dönemdir.Erkek çocuklarına onların cinsel kimliğine kız çocuklarına da onların cinsel kimliğine uygun ilk yüklemeler bu dönemde ailede tarafından yapılmalıdır.Kadın ve erkek davranışları ve hissedişleri bazı farklılıklar gösterir.Bu nedenle kız çocuğu erkek gibi,erkek çocuğu da kız gibi yetiştirilmemelidir.Temeli ailede atılan bu süreç ergenlik dönemiyle gelmesi gereken kıvama kavuşmuş olur.Burada önemli olan her cinsiyetin kendi cinsiyet normallerine göre bir hissediş ve davranış altyapısı oluşturmasıdır.Çünkü insanların cinsel kimliği de karşıt cinsiyetle paylaşıma geçmek ihtiyacında olacaktır.Bu nednele her cinsiyetin kendi normalleri doğrultusunda bu dönemde gelişmesi esas alınmalıdır.davranışsal ve hissedişsel olarak cinsel kimliğin oturtulduğu bu döneme bu nedenle "cinsel gelişim dönemi" diyoruz.
İşte tüm bu gelişim evrelerini sağlıklı bir şekilde yaşayarak insan normal kişilik gelişimini sağlamış ve dengelenmiş bir insan haline gelmektedir.Gerek yanlış öğretiler,gerek bu gelişim dönemlerinin bazılarının sağlıklı geçmemesi,gerek yaşanana bir takım travmalar nedeniyle kişiliği oluşturan parçalar arasındaki uyum bozulabilmektedir.İşte kişiliğin parçalarının bir uyum içinde bütünleşememesi sonucu ortaya çıkan ve bireyde motivasyon sorunlarına ve değişik savrulmalara yol açan,yaşam performansını ve iletişim kalitesini düşüren,iniş-çıkışlar yaşatan bu sorunlara genel olarak "kişilik dağılmaları" demekteyiz.
Kişilik dağılmaları veya bir diğer deyişle kişilik dağınıklığı,daha başka bir deyişle de kişilik gelişimi bozuklukları özünde yaşayan insanı en fazla kendi iç dünyasında zorlayan sorunlardır.Niye olmadı,niye yapamadım,neden başaramadım sorgulamaları bu sorunlarda oldukça sık yaşanır.Esasında bu sorunlar belirli bir noktaya kadar psikolojik sorun olarak yaşanmakta,aşılmaz ve devam ederse bir süre sonra bazı ruhsal hastalıklara dönüşmektedir.Bu nedenle hele de ülkemiz gibi geçiş dönemi yaşayan kültürlerde bu tarz sorunların sıkça yaşandığı bir gerçektir.Aslında çok da yadırganmamaldır.Çünkü insan dünyaya sıfır kilometre olarak gelir.doğrular ve yanlışlar hep sonradan gerçekleşen öğrenmelerin bir sonucudur.Henüz bilgi toplumu haline gelmememiz nedeniyle yetişme döneminde çok insanımız maalesef bilgisizliğin ve yöntemsizliğin kurbanı olmakta ve yanlış yetiştirilmektedir.Bu sorunda ne suçlayıcı olmak,ne de üzülmek bir işe yaramamaktadır.Önemli olan sorunu görmek,kabullenmek,aşmaya karara vermek ve adım atmaktır.
Kişilik dağılması yaşayan insanlarda en sık olarak ilişkilerde süreklilik sağlayamamak,işte devamlılık sağlayamamak,anı anına tutmamak,konsantrasyon bozuklukları yaşamak ve arzu ettiği performansı yakalayamamak sorunları yaşanır.yani iş,ilişkiler ve performans sorunlu durumdadır.Bu sorunlar aslında zamana dayalı yaşanmışlıkların oluşturduğu,sorun niteliğinde olan,insanı mutsuzlaştıran bir özelliğe sahiptir.Kişilik dağılması yaşayan insanlar kendi gayretleri ile genelde bu sorunları aşamazlar.Ancak istikrarlı bir psikolojik destek aldıklarında aslında bu sorunların çözüme kavuşma olasılığı son derece yüksektir.tabiatıyla bu tür sorunlar yaşayan insanlara tavsiyemiz daha fazla zaman kaybetmemeleri,kendilerine yardım etmeyi tercih etmeleleri ve psikolojik yardım almalarıdır.Sevgiyle...
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kişilik Dağılmaları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Namık ACAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Namık ACAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
kişilik gelişimi sorunları, kişilik dağılmaları, motivasyon bozuklukları, iletişim çatışmaları, davranış bozuklukları, ilişki sorunları
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
