Geçmiş zamanlarda kötü bir şöhrete sahip olsa da, yeni yapılan araştırmalar ile dünyanın tek mucizevî besini olarak kabul edilen anne sütünün hangi özelliklerinden ötürü bu unvana layık görüldüğünü bilmek istiyorsanız ve anne sütünün bebek beslenmesindeki yerini öğrenmek istiyorsanız bu yazıyı okumanız yeterli…
Anne sütü, bebeğin doğması ile birlikte salgılanmaya başlar. Bebeğin doğumundan ilk yarım saat veya bir saat sonra, bebeğin emzirilmesi önemlidir. Erken emzirmenin üç olumlu yanı vardır: Bebek dış çevreden kaynaklanacak enfeksiyonlardan korunmuş olur, annenin sütünün devamlılığı sağlanır ve annede doğumdan sonra oluşabilecek kanama ihtimali azaltılmış olur. Eskiden bu “sarı sütün” bebeğe verilmemesi gerektiği düşünülmekteydi ve bu yüzden annelerin üç ezan beklemesi geleneği mevcuttu. Bu gelenek, annelerin sütlerinin kesilmesi ile sonuçlanıyordu. Sarı süt adı ile bilinen “kolostrum” yüksek protein, enerji, çinko ve A vitamini içeriği ile bebekler için en kıymetli besindir. Kolostrum, bebekleri doğumdan sonra oluşacak sarılıktan korur, enfeksiyonlara karşı direncini arttırır.
Doğumun beşinci gününden itibaren anne sütünün yapısı değişmeye başlar. Daha sulu ve beyaz görünümlü olgun süt gelmeye başlar. Olgun sütte, tıpkı kolostrum gibi bebekleri enfeksiyonlardan ve hastalıklardan korur. Dünya Sağlık Örgütü’nün verdiği bilgiye göre anne sütü alan bebeklerin, alamayan bebeklere göre IQ (bilişsel zekâ) puanları 8–9 puan fazla olmaktadır. Yani anne sütü, içerdiği besin öğeleri ile zekâyı destekleyici özellik göstermektedir. Bunların yanı sıra, yapılan araştırmalar anne sütünün bebekleri pişikten ve sindirim sistemi problemlerinden koruduğunu göstermiştir. Anne sütü alan bebeklerin daha az kabız oldukları ve daha az kustukları belirlenmiştir. Anne sütü alan bebeklerin diğer bebeklere nazaran daha mutlu oldukları ve daha az ağladıkları da bilinmektedir.
Günümüzde bilindiği gibi en sık gözlenen sağlık sorunları, şişmanlık, şeker hastalıkları, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarıdır. Yapılan araştırmalar, anne sütü alan bebeklerin hiç almayan bebeklere göre bu hastalıklar açısından daha az risk taşıdığını göstermiştir. Bebekliklerinde yeterli süre annelerini emen bebeklerin, yetişkinlik döneminde sigaraya başlama risklerinin daha düşük olduğu da bilinmektedir.
Anne sütü, içerdiği değerli besin öğeleri sayesinde yukarıda belirtilen etkilere sahiptir. Fakat her annenin sütünün birleşimi de birbirinden farklıdır. Çünkü her anne, kendi bebeğinin özelliklerine uygun süt salgılar. Bu da anne sütünün bebek için en uygun beslenmeyi sağlayacağının göstergesidir.
Sahip olduğu üstün özellikler sebebiyle, bebek yaşamının ilk altı ayında sadece anne sütü almalıdır. Bebek anne sütü ile beslendiğinde, dışarıdan su da dahil olmak üzere hiçbir içecek ve besin verilmesine gerek yoktur. İlk altı aydan sonra, uygun tamamlayıcı besinlere geçilmeli ve anne sütüne devam edilmelidir. Anne sütüne, çocuk iki yaşına gelinceye kadar devam edilebilir.
Bebek, her ağladığında emzirilmelidir. Emzirme esnasında bebeğin tutulma şekli rahat beslenmesi açısından önem taşır. Bebek emzirilirken, burunun açık olmasına, dudaklarının bütün kahverengi bölgeyi kavramasına, çenenin ise göğse yaslanmasına dikkat edilmelidir. Önemli bir diğer nokta ise, bir göğüsteki süt bitmeden diğer göğse geçilmemesi gerektiğidir. Çünkü ilk gelen süt “sulu süt”tür ve bu süt su ve şekerden zengindir. Bebek emmeye devam ettikçe “yağlı süt”e ulaşır ve bu süt onun doyması ve büyümesi için gerekli olan süttür. Bebeklerin gece emzirilmesinin de yararları vardır. Anne sütü hem hazırlık işlemi gerektirmediğinden, hem de gece emzirme anneyi rahatlatıp, gevşemesini sağladığından dolayı; anne sütü bebeğin gece beslenmeleri için en uygun besindir.
Başarılı bir emzirmenin göstergesi, emerken uykuya dalan mutlu bir bebektir. Emzirme ile sorunları olan annelerin, vazgeçmemeleri ve hemen alternatif ürünlere yönelmemeleri gerekmektedir. Bebekler için üretilen besinler, her ne kadar anne sütüne benzetilmeye çalışılmış olsa da, anne sütünün bütün özelliklerine sahip olan bir besin henüz üretilememiştir. Bu annelerin, bebeklerinin şimdiki ve gelecekteki sağlığını düşünerek bir sağlık çalışanına danışması ve emzirme ile ilgili eğitim alması, emzirme sürecinin başarılı geçmesine yardımcı olacaktır. Anneler, dünyanın en kıymetli besinini, bebeğinizden esirgemeyin…
Sağlıklı günler dilerim…
25.02.2007 tarihinde Eskişehir Anadolu Gazetesi'nde yayınlanmıştır.