Hata Yapma Korkusu
Bir şey yapmadan önce yapılacak şeyin sonuçlarına ve bu sonuçlardan korkularak yapılacak davranışa ket vurma davranışına "hata yapma korkusu" deriz.Bir çoğumuzun yetişme ve terbiye ediliş tarzında "el ne der,ar ne der" gibi yargılar küçük yaşlarda kafamıza sokulduğundan olduğumuz gibi değil de olmamız gerektiği gibi davranmaya çalışmak,yani "maske" kullanmak çoğumuzun yaşadığı bir durumdur.Olduğumuz gibi değil de olmamaız gerektiği gibi davranmaya çalışmanın da,maske kullanmanın da hatta bazen alacağımız tepkileri düşünerek yapacağımız davranıştan vazgeçmenin de arka planında hata yapma korkusu yatmaktadır.
Hata yapma korkusunun yaşamımızda birincil etkisi kendimiz gibi olamamak ve kendimiz gibi davranamamamk veya yaşayamamaktır.Bunun en önemli sebebi de toplumsal onayınitoplumsal kabulün aşırı önemsendiği bir toplumda yaşamamız ve böyle bir kültürün içinde yetişmemizdir.Yargılayıcı bir kültür olduğumuz ve hoşgörümüzün toplum olarak yetersiz olduğu bir gerçektir.Bu toplumsal karakter insanlarımızın üzerinde onların davranışları ve tercihlerini etkileyen bir rol oynamaktadır.Hatta toplumdan farklı düşünülen konuların içimizde kalmasına,eyleme geçemesine sebep olmaktadır.
Hata yapma korkusunun öğrenildiği yer ilk yetişme döneminde ailedir.bunun pekiştiricisi de aileyi evladını böyle yetiştirmeye zorlayan sosyal çevredir.Ancak yaşamı bilimsel doğrular üzerine oturtmuş sistemli bir toplum olmamamız nedeniyle hata yapma korkusuna yol açan toplumsal hassasiyetlerin çoğu aslında yanlıştır.ülkemizde yaşam gelenekler,duygular ve alışkanlıklar üzerinden yönetilir.Burada bilimin etkinliği ya yoktur ya da çok azdır.Bu nedenle bazen insanlarımız bilimsel olarak doğru olan yönelimlerini toplumsal değerlendirmesi yanlış olduğu için hayata geçirememktedir.Biraz da sistemsizliğin sistem olduğu bir genelin içinde yaşanması ilkesel bütünlüğü bozmakta ve insanları hangi durumda nasıl davranacağını şaşırır hale getirmektedir.Açıkçası çoğu da kadın olan 24 yıllık meslek hayatımdaki yardım alan insanlardan bazılarının "bir gün kendim gibi yaşamak için neler vermezdim" sözünü çok işitmişimdir.Aslında bu çok acıklı bir durumdur ve bazı baskılarla bazı insanların aslında kendi yaşamak istedikleri gibi bir yaşam süremediklerini ortaya koymaktadır.Tabiki yönlendirici baskının bu kadar yoğun olduğu bir ortamda tam bağımsız kişiliklerin ortaya çıkması zordur,çıksa da fazla kabul görmeyeceği ve yadırganacağı aşikardır.
Hata yapma korkusu aslında davranış eğitimi sırasında öğrenilmiş bir psikolojik baskı sorunudur.Ülkemizde çok fazla yaygın olduğu bir gerçektir.Bu sorunun insan yaşamına en önemli yansıması kişisel tercihlerine göre yaşayamamak,karar süreçlerinde ne istediği kadar başkalarının ne düşüneceğini de hesaba katmak,bu nedenle tam içselleştirilmiş kararlar verememek ve bireysel tercihlerine göre bir yaşam kuramamaktır.Tabiidir ki bunun sonucunda da insanların yaşadığı yaşamla özdeşleşim kurmaları ve benimsedikleri bir yaşamı yaşamaları zorlaşmaktadır.Zaten ülkemiz bu karakteri sebebiyle bireyi geç fark etmiş ve bireysel gelişimi henüz oturtamamıştır.
Bir çok insan küçük yaşlarda yerleştirilen hata yapma korkusu nedeniyle bazı yapmak istediklerini yapamamkta veya vazgeçmek zorunda kalmaktadır.Buna bir de yakın çevrenin yapılacak bir şeyle ilişkili kanaatine baş vurulduğunda "ya şöyle olursa,ya böyle olursa" şeklinde cesaretlendirici olmaktan uzak ama korkutucu ve vazgeçirici negatif yaklaşımları eklersek aslında "dene olumlu olursa kazançlı çıkarsın,olumsuz olursa da tecrübe kazanırsın" yaklaşımının eksikliğinin insanlara nelere mal olduğunu daha bir iyi anlayabiliriz.Zaten korku yükleyerek yetiştirilen insanlardan daha sonra cesaret bekleme çelişkisi ne kadar tuhaf bir toplumsal sistem içinde yaşadığımızı ortaya koymaya yeterlidir.
Normalde insanlar hata yapabilirler hatta yapmalıdırlar.Çünkü öncelikle bilmeliyiz ki insan zamanla gelişen ve olgunlaşan bir varlıktır ve kimse bilge olarak doğmamaktadır.Ayrıca insan gelişimi öğrenmeye dayalı bir süreçle olur ve insanlar bu yolculuğa çıkar iken önceleleri pek bilmezler zamanla bilgileri ve yaşayarak tecrübeleri artarak bir kıvama gelirler.Birde insanların hür olmaları,geniş denemeler yapmaları gelişimleri ve olgunlaşmalarını yoğunlaştırır ve çabuklaştırır.Kaldı ki "tecrübe yaşanılan olumsuzlukların bileşkesidir".Dolayısıyla insanların hata yapması yolun başında yanlış değildir.Asıl yanlış olan hatanın alışkanlık haline gelmesi ve kkalıcı olarak yaşama yerleşmesidir.Bu nednele asıl korkulması gereken de hata yapılması değil hatanın alışkanluığa dönüşmesidir.Eğer bir insan hata yapıyor,ders çıkarıyor ve bir daha aynı hataya düşmüyorsa o hata onun için öğretici olmuştur ve deneyime dönüşmüştür.Açıkçası yaşamsal olgunlaşmanın doğal olarak gelişme ve oluşlmasının yolu da budur.Ama hata yapma korkusu bu doğal gelişim seyrine engel olan,insanları gereksiz ve fazla ihtiyatlılığa iten bir sorun olarak sıkça karşımıza çıkmaktadır.Doğal gelişimi de ya geciktirmekte ya da önlemektedir.
Hata yapma korkusunun en çok bozduğu şey yaşam kalitesidir.Yaşam kalitesi insan insana değişen,göreceli bir kavramdır.Ama iç benliğine sorsa herkes nasıl yaşamak istediğini rahatça bulabilir ve ortaya koyabilir.işte bu belirlemeden sonra yaşanmak istenen yaşamın olduğu gibi fiile geçmesine hata yapma korkusu engel olur.Çünkü bu korku başkalarını yapacaklarınız ile ilgili ne düşüneceğini çok fazla düşündürten ve bu nedenle de çoğu zaman vazgeçme davranışına sebep olarak insanları tercihlerinden uzaklaştıran bir işlev görmektedir.Bu yönüyle insanları iç benliğinden ve kişisel tercihlerinden uzaklaştıran ve baskılayan bir tarafı vardır.Zaten bir süre yaşandıktan sonra sorun yaratan da kişisel tercihlerinden uzaklaştırarak hata yapma korkusunun insanlarda yaşadığı yaşamla barışıklığı ortadan kaldırmasıdır.Bu nedenle insan yaşamı üzerinde baskılayıcı etkisi,bireysel gelişimi önleyici baskısı ve bireyin kendisi olma ve kendisi gibi yaşama yönüne ket vurması nedeniyle hata yapma korkusu hafife alınmaması gereken bir psikolojik algı sorunudur ve adım atıldığı zaman da çözülmesi mümkündür.
Hata yapma korkusu klinik psikoloji anlamında daha çok baskılanmış kişilik sorunları,kişilik gelişimi sorunları,karasızlık sendromu,iletişim sorunları,ilişki kalitesini düşüren sorunlar,stres,kaygı bozukluğu ve edilgen kişilik bozuklukları ortaya çıkarmaktadır.Bunlar işin başlangıcında birer psikolojik sorundur ama zamanında çözüme kavuşturulmaz ve uzun süre yaşanılırsa bazı ruhsal hastalıklara yol açtığı aşikardır.Bilinmeli ki bu sorun içinde yetişilen dünyaca gerçekleştirilen yanlış öğrenmeler sonucu başlayan ve gelişen bir sorundur ve kimsenin yaşam tarzı ve kaderi olmamalıdır.Eğer bir insan her bir şey yapmaya kalktığında ne yapacağından çok yapacağının sonucunu düşünüyor ve çoğu zamanda ya şaöyle olursa,ya böyle olursa gibi kaygılarla yapmak istediğinden vazgeçiyorsa hata yapma korkusu yaşıyor demektir.Bu sorun orta vadeli bir psikolojik sorun iken ve henüz bir ruhsal hastalığa sebep olmadan psikolojik destek alınarak çözülebilir ve yaşam normalleştirilebilir.Böyle bir sorun ile başbaşa iseniz kendinizi suçlamayın ve yetişme tarzından kaynaklandığını bilin.Ama üzerine de yatmayın ve çözümü için zaman kaybetmeden adım atın.Sevgiyle...
Hata yapma korkusunun yaşamımızda birincil etkisi kendimiz gibi olamamak ve kendimiz gibi davranamamamk veya yaşayamamaktır.Bunun en önemli sebebi de toplumsal onayınitoplumsal kabulün aşırı önemsendiği bir toplumda yaşamamız ve böyle bir kültürün içinde yetişmemizdir.Yargılayıcı bir kültür olduğumuz ve hoşgörümüzün toplum olarak yetersiz olduğu bir gerçektir.Bu toplumsal karakter insanlarımızın üzerinde onların davranışları ve tercihlerini etkileyen bir rol oynamaktadır.Hatta toplumdan farklı düşünülen konuların içimizde kalmasına,eyleme geçemesine sebep olmaktadır.
Hata yapma korkusunun öğrenildiği yer ilk yetişme döneminde ailedir.bunun pekiştiricisi de aileyi evladını böyle yetiştirmeye zorlayan sosyal çevredir.Ancak yaşamı bilimsel doğrular üzerine oturtmuş sistemli bir toplum olmamamız nedeniyle hata yapma korkusuna yol açan toplumsal hassasiyetlerin çoğu aslında yanlıştır.ülkemizde yaşam gelenekler,duygular ve alışkanlıklar üzerinden yönetilir.Burada bilimin etkinliği ya yoktur ya da çok azdır.Bu nedenle bazen insanlarımız bilimsel olarak doğru olan yönelimlerini toplumsal değerlendirmesi yanlış olduğu için hayata geçirememktedir.Biraz da sistemsizliğin sistem olduğu bir genelin içinde yaşanması ilkesel bütünlüğü bozmakta ve insanları hangi durumda nasıl davranacağını şaşırır hale getirmektedir.Açıkçası çoğu da kadın olan 24 yıllık meslek hayatımdaki yardım alan insanlardan bazılarının "bir gün kendim gibi yaşamak için neler vermezdim" sözünü çok işitmişimdir.Aslında bu çok acıklı bir durumdur ve bazı baskılarla bazı insanların aslında kendi yaşamak istedikleri gibi bir yaşam süremediklerini ortaya koymaktadır.Tabiki yönlendirici baskının bu kadar yoğun olduğu bir ortamda tam bağımsız kişiliklerin ortaya çıkması zordur,çıksa da fazla kabul görmeyeceği ve yadırganacağı aşikardır.
Hata yapma korkusu aslında davranış eğitimi sırasında öğrenilmiş bir psikolojik baskı sorunudur.Ülkemizde çok fazla yaygın olduğu bir gerçektir.Bu sorunun insan yaşamına en önemli yansıması kişisel tercihlerine göre yaşayamamak,karar süreçlerinde ne istediği kadar başkalarının ne düşüneceğini de hesaba katmak,bu nedenle tam içselleştirilmiş kararlar verememek ve bireysel tercihlerine göre bir yaşam kuramamaktır.Tabiidir ki bunun sonucunda da insanların yaşadığı yaşamla özdeşleşim kurmaları ve benimsedikleri bir yaşamı yaşamaları zorlaşmaktadır.Zaten ülkemiz bu karakteri sebebiyle bireyi geç fark etmiş ve bireysel gelişimi henüz oturtamamıştır.
Bir çok insan küçük yaşlarda yerleştirilen hata yapma korkusu nedeniyle bazı yapmak istediklerini yapamamkta veya vazgeçmek zorunda kalmaktadır.Buna bir de yakın çevrenin yapılacak bir şeyle ilişkili kanaatine baş vurulduğunda "ya şöyle olursa,ya böyle olursa" şeklinde cesaretlendirici olmaktan uzak ama korkutucu ve vazgeçirici negatif yaklaşımları eklersek aslında "dene olumlu olursa kazançlı çıkarsın,olumsuz olursa da tecrübe kazanırsın" yaklaşımının eksikliğinin insanlara nelere mal olduğunu daha bir iyi anlayabiliriz.Zaten korku yükleyerek yetiştirilen insanlardan daha sonra cesaret bekleme çelişkisi ne kadar tuhaf bir toplumsal sistem içinde yaşadığımızı ortaya koymaya yeterlidir.
Normalde insanlar hata yapabilirler hatta yapmalıdırlar.Çünkü öncelikle bilmeliyiz ki insan zamanla gelişen ve olgunlaşan bir varlıktır ve kimse bilge olarak doğmamaktadır.Ayrıca insan gelişimi öğrenmeye dayalı bir süreçle olur ve insanlar bu yolculuğa çıkar iken önceleleri pek bilmezler zamanla bilgileri ve yaşayarak tecrübeleri artarak bir kıvama gelirler.Birde insanların hür olmaları,geniş denemeler yapmaları gelişimleri ve olgunlaşmalarını yoğunlaştırır ve çabuklaştırır.Kaldı ki "tecrübe yaşanılan olumsuzlukların bileşkesidir".Dolayısıyla insanların hata yapması yolun başında yanlış değildir.Asıl yanlış olan hatanın alışkanlık haline gelmesi ve kkalıcı olarak yaşama yerleşmesidir.Bu nednele asıl korkulması gereken de hata yapılması değil hatanın alışkanluığa dönüşmesidir.Eğer bir insan hata yapıyor,ders çıkarıyor ve bir daha aynı hataya düşmüyorsa o hata onun için öğretici olmuştur ve deneyime dönüşmüştür.Açıkçası yaşamsal olgunlaşmanın doğal olarak gelişme ve oluşlmasının yolu da budur.Ama hata yapma korkusu bu doğal gelişim seyrine engel olan,insanları gereksiz ve fazla ihtiyatlılığa iten bir sorun olarak sıkça karşımıza çıkmaktadır.Doğal gelişimi de ya geciktirmekte ya da önlemektedir.
Hata yapma korkusunun en çok bozduğu şey yaşam kalitesidir.Yaşam kalitesi insan insana değişen,göreceli bir kavramdır.Ama iç benliğine sorsa herkes nasıl yaşamak istediğini rahatça bulabilir ve ortaya koyabilir.işte bu belirlemeden sonra yaşanmak istenen yaşamın olduğu gibi fiile geçmesine hata yapma korkusu engel olur.Çünkü bu korku başkalarını yapacaklarınız ile ilgili ne düşüneceğini çok fazla düşündürten ve bu nedenle de çoğu zaman vazgeçme davranışına sebep olarak insanları tercihlerinden uzaklaştıran bir işlev görmektedir.Bu yönüyle insanları iç benliğinden ve kişisel tercihlerinden uzaklaştıran ve baskılayan bir tarafı vardır.Zaten bir süre yaşandıktan sonra sorun yaratan da kişisel tercihlerinden uzaklaştırarak hata yapma korkusunun insanlarda yaşadığı yaşamla barışıklığı ortadan kaldırmasıdır.Bu nedenle insan yaşamı üzerinde baskılayıcı etkisi,bireysel gelişimi önleyici baskısı ve bireyin kendisi olma ve kendisi gibi yaşama yönüne ket vurması nedeniyle hata yapma korkusu hafife alınmaması gereken bir psikolojik algı sorunudur ve adım atıldığı zaman da çözülmesi mümkündür.
Hata yapma korkusu klinik psikoloji anlamında daha çok baskılanmış kişilik sorunları,kişilik gelişimi sorunları,karasızlık sendromu,iletişim sorunları,ilişki kalitesini düşüren sorunlar,stres,kaygı bozukluğu ve edilgen kişilik bozuklukları ortaya çıkarmaktadır.Bunlar işin başlangıcında birer psikolojik sorundur ama zamanında çözüme kavuşturulmaz ve uzun süre yaşanılırsa bazı ruhsal hastalıklara yol açtığı aşikardır.Bilinmeli ki bu sorun içinde yetişilen dünyaca gerçekleştirilen yanlış öğrenmeler sonucu başlayan ve gelişen bir sorundur ve kimsenin yaşam tarzı ve kaderi olmamalıdır.Eğer bir insan her bir şey yapmaya kalktığında ne yapacağından çok yapacağının sonucunu düşünüyor ve çoğu zamanda ya şaöyle olursa,ya böyle olursa gibi kaygılarla yapmak istediğinden vazgeçiyorsa hata yapma korkusu yaşıyor demektir.Bu sorun orta vadeli bir psikolojik sorun iken ve henüz bir ruhsal hastalığa sebep olmadan psikolojik destek alınarak çözülebilir ve yaşam normalleştirilebilir.Böyle bir sorun ile başbaşa iseniz kendinizi suçlamayın ve yetişme tarzından kaynaklandığını bilin.Ama üzerine de yatmayın ve çözümü için zaman kaybetmeden adım atın.Sevgiyle...
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hata Yapma Korkusu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Namık ACAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Namık ACAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
10 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
