Yeni Dünyada Çocuk Olmak- Tablet, Telefon, Bilgisayar...
Malum bu hafta okullar kapandı ve görece uzun soluklu bir tatil çocukları bekliyor. Tatil demek; oyun demek ve oyun demek günümüzde çoğunlukla ‘tablet, telefon, bilgisayar- dolayısıyla video oyunu’ demek… Peki; tablet vs.de saatler süren video oyunları faydaları ve zararları nelerdir ve ebeveyn olarak sizler olası zararları minimuma indirmek için neler yapabilirsiniz?
Artıları
• Yönergeleri takip etme becerisi
• Problem çözme becerileri
• El-göz koordinasyonu, ince motor becerileri
• Planlama, kaynak yönetimi, logistik düşünce
• Aynı anda birden fazla işle meşgul olabilme ve bunları idare edebilme becerisi
• Hızlı düşünme ve karar verme becerileri gelişebilir.
Eksileri
Araştırmalar;
• Özellikle şiddet içeren oyunların çocukların daha saldırgan/agresif/öfkeli olmasıyla ilişkili olduğunu
• Daha az yapıcı ve olumlu davranışlar sergilediğini
• Sosyal etkileşimlerinin azaldığını
• Uzun dönemli sosyal izolasyondan kaynaklı sosyal ilişki problemlerinin görülebileceğini, buna ek olarak akademik başarıda düşüklük, dikkat bozuklukları, depresyon gibi rahatsızlıklarla karşılaşılabileceğini
• Çocukların dünyasında; gerçeklik ve hayal dünyası karmaşasına sebep verebileceğini bunun da belli başlı korku ve kaygı bozukluklarını beraberinde getirebileceğini
• Gün içerisinde bilgisayar ya da tablet başında saatlerini harcayan çocukların obezite, duruş bozuklukları, kas ve iskelet yapısı ile ilgili rahatsızlıklar… gibi çeşitli fizyolojik rahatsızlıklara yakalanma olasılığının daha mümkün olduğunu bulgulamıştır.
Ebeveyn olarak neler yapılabilir?
• ‘’Yaz tatili nasıl olsa’’ diyerek çocuğunuzun eline tableti verip saatlerini hatta tüm gününü orada geçirmesini izlemektense; televizyon ve video oyunlarını gözlemleyerek ve denetleyerek rutin bir saat ve süre belirleyebilir ve buna bağlı istikrarlı bir düzen oturtabilirsiniz. (Ev kurallarınızı ve düzeninizi oluşturarak; ‘’bu ev’’ içerisinde ne kabul edilebilir ne edilemez; önce ona karar verin)
• Oyun almadan ya da internetten indirmeden önce ufak bir araştırma yapmakta fayda var, içeriğini, oylamalarını ya da başkalarının görüşlerini okuyabilirsiniz
• Grup oyunlarını seçebilir, böylece etkileşimi arttırmaya yönelik adım atabilirsiniz.
• Başka uyaranlar sağlayabilirsiniz, böylece tek eğlencenin bilgisayar oyunu olmadığını da göstermiş olursunuz.
• Evde kuralların uygulanması katı olmak sert tavırlar sergilemek demek değildir. Katı, sert, eleştirel, cezalandırıcı olmamalısınız evet; şiddet içerikli oyunlar çocuğunuzu etkileyebilir, ama sağlıklı olmayan katı bir ebeveynlik kadar etkileyemez (konuyla ilgili son yazımdan da hatırlayacağınız gibi https://www.facebook.com/uzmanpsikologgizemceviker1/photos/a.875686335880600.1073741828.867336043382296/985850364864196/?type=3&theater ) Ne olursa olsun onu sevdiğinizi ve onu anlamak için ‘orada ve hazır’ olduğunuzu ona hissettirin.
• Araştırmalara göre video oyunları televizyona göre daha az zararlı, çünkü bir şekilde zihinsel bir süreç var. Dolayısıyla çocuğunuzla birlikte oynayabilir, oynarken ona eşlik edebilir, bu sürece dâhil olarak sağlıklı etkileşiminizi arttırabilirsiniz.
• Çocuğunuzun gelişimsel seviyesini göz önünde bulundurun, hem yaşına bağlı gelişimini, hem de sizin çocuğunuza spesifik gelişimsel olgunluk basamağı bu açıdan ve bir çok açıdan adımlarınızı ve adımlarınızın içeriğini belirlemek için oldukça önemlidir.
PEKİ AKILLI TELEFON YA DA TABLET KULLANIMI ‘SAĞLIKLI EBEVEYNLİĞİ’ ENGELLİYOR MU? ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Hızla ilerleyen teknolojinin etkisi olarak telefon, tablet ve bunun gibi teknoloji aletlerinin kullanım oranının artmasıyla birlikte; çocuk ve aile psikologlarının güncel araştırma konularından bir tanesi de ‘ebeveynlerin akıllı telefon kullanımının çocuklar üzerindeki etkisi’…
Çocukların tablet, bilgisayar ve telefonu aşırı kullanımını başka bir yazıya bırakırsak, üzerinde durulması gereken bir diğer konunun da anne/babanın özellikle çocuklarıyla aynı ortamdayken akıllı telefon kullanımını aşırı yapması olduğunu düşünüyorum.
Son yıllarda çok sık karşılaşılan manzaralardan; çocuğun bir şey göstermeye çalışması, anne/babanın o sırada telefonla uğraşması ve dolayısıyla ilgilenememesi… Akşam evde otururken çocuğun yerde oyunla baş başa bırakılması ve akıllı telefonla meşgul olunması…
Boston Medya & Çocuk Sağlığı Merkezinin kurucusu ve yöneticisi Dr. Michael Rich’e göre akıllı telefonların her tarafa yayılma durumu günümüz ebeveynlerinin önemli ölçüde dikkatini dağıtan ve dolayısıyla sağlıklı ebeveynlik sistemi geliştirmelerini engelleyebilen bir unsur. Yapılan bir araştırmaya göre; anne/babaların %74’ü çocukları oyun oynarken akıllı telefondan dolayı dikkatleri dağılıyor
Peki, Akıllı telefon kullanımı çocukları tam olarak nasıl etkiliyor?
Çocuklar anne babalarının ilgilerini çekmek, onları referans almak ve onlardan takdir almak isterler; bu onların gelişim süreçleri için oldukça önemlidir. Akıllı telefonların aşırı kullanımı sonucu:
çocuklar anne/babalarının dikkatini çekebilmek için ‘akıllı telefon’la rekabet haline girebiliyor ve bu rekabet uzun vadede çocukların da telefon ve diğer teknoloji aletlerini aşırı kullanımıyla sonuçlanabiliyor.
Bununla bağlantılı olarak akıllı telefonun ebeveynler tarafından aşırı kullanımı çocukların sosyal gelişimine zarar verebiliyor; ebeveynlerinin yüz yüze iletişimden daha çok akıllı telefon ve benzeri aletlerle çokça zaman geçirdiğini gözlemleyen ve rol model alan çocuklar; sosyalleşme becerisini bu temeller üzerine yapılandırıyor.
Yine, anne/babaların akıllı telefonları aşırı kullanımı, çocuklarda yemek zamanlarında uygunsuz davranışları (yemeğe oturmama, yemek yerken etrafa zarar verme…) tetikleyebiliyor.
Aşırı telefon kullanan ebeveynler çoğunlukla çocuklarına daha sert tonlarda veya fiziksel reaksiyon gösterebiliyor ve bu da çocuğun davranış problemleri geliştirmesini tetikleyebiliyor.
Teknolojik aletleri aşırı kullanan ebeveynlerin çocuklarının duygusal gelişimi ve duygusal reaksiyonları da uzun vadede bu durumdan etkileniyor.
Yine bu durum; aile içi iletişimi ve etkileşimi ciddi oranda etkilediği için aile içi problemlerin oluşumunu ve bireylerin anlaşılamama hissiyatını arttırabiliyor.
NE YAPILABİLİR?
Telefon/teknolojik alet kullanımlarınızı limitleyebilir ve bu kullanımı çocuklarınız etrafta olmadığı zamanlara yayabilirsiniz (örneğin çocuklarınızdan 30 dakika erken kalkarak e-maillerinize bakabilirsiniz)
Ortak geçirilen zamanlar içerisinde teknolojik aletlere yer verilmeyebilirsiniz (yemek zamanlarında, uyku zamanlarında, araç sürerken…) Bu sistem; aile içi iletişim için fırsat yaratacağından ortak geçirilen zamanınızı daha kaliteli hale getirecektir.
Yolda arabayla giderken çocuğunuzun tabletle oyalanması size sessiz bir yolculuk sağlayabilir. Fakat unutmamamız gereken; çocuğunuzun hayallere dalmaya, hatta bunu paylaşmaya ve paylaşarak geliştirmeye ihtiyacı var. Duygularını, düşüncelerini, varsa kaygılarını ve tüm bunları içeren bilişsel ve duygusal süreçleri ebeveyniyle paylaşmaya ve onlardan da destek almaya ihtiyacı var.
Uzman Psikolog Gizem Çeviker-Beki
(Kaynak : Radesky, J. S., Kistin, C. J., Zuckerman, B., Nitzberg, K., Gross, J., Kaplan-Sanoff, M., Augustyn, M., Silverstein, M. (2014). Patterns of mobile device use by caregivers and children during meals in fast food restaurants. Pediatrics, 133(4), 843–849; www.apa.org.;
Artıları
• Yönergeleri takip etme becerisi
• Problem çözme becerileri
• El-göz koordinasyonu, ince motor becerileri
• Planlama, kaynak yönetimi, logistik düşünce
• Aynı anda birden fazla işle meşgul olabilme ve bunları idare edebilme becerisi
• Hızlı düşünme ve karar verme becerileri gelişebilir.
Eksileri
Araştırmalar;
• Özellikle şiddet içeren oyunların çocukların daha saldırgan/agresif/öfkeli olmasıyla ilişkili olduğunu
• Daha az yapıcı ve olumlu davranışlar sergilediğini
• Sosyal etkileşimlerinin azaldığını
• Uzun dönemli sosyal izolasyondan kaynaklı sosyal ilişki problemlerinin görülebileceğini, buna ek olarak akademik başarıda düşüklük, dikkat bozuklukları, depresyon gibi rahatsızlıklarla karşılaşılabileceğini
• Çocukların dünyasında; gerçeklik ve hayal dünyası karmaşasına sebep verebileceğini bunun da belli başlı korku ve kaygı bozukluklarını beraberinde getirebileceğini
• Gün içerisinde bilgisayar ya da tablet başında saatlerini harcayan çocukların obezite, duruş bozuklukları, kas ve iskelet yapısı ile ilgili rahatsızlıklar… gibi çeşitli fizyolojik rahatsızlıklara yakalanma olasılığının daha mümkün olduğunu bulgulamıştır.
Ebeveyn olarak neler yapılabilir?
• ‘’Yaz tatili nasıl olsa’’ diyerek çocuğunuzun eline tableti verip saatlerini hatta tüm gününü orada geçirmesini izlemektense; televizyon ve video oyunlarını gözlemleyerek ve denetleyerek rutin bir saat ve süre belirleyebilir ve buna bağlı istikrarlı bir düzen oturtabilirsiniz. (Ev kurallarınızı ve düzeninizi oluşturarak; ‘’bu ev’’ içerisinde ne kabul edilebilir ne edilemez; önce ona karar verin)
• Oyun almadan ya da internetten indirmeden önce ufak bir araştırma yapmakta fayda var, içeriğini, oylamalarını ya da başkalarının görüşlerini okuyabilirsiniz
• Grup oyunlarını seçebilir, böylece etkileşimi arttırmaya yönelik adım atabilirsiniz.
• Başka uyaranlar sağlayabilirsiniz, böylece tek eğlencenin bilgisayar oyunu olmadığını da göstermiş olursunuz.
• Evde kuralların uygulanması katı olmak sert tavırlar sergilemek demek değildir. Katı, sert, eleştirel, cezalandırıcı olmamalısınız evet; şiddet içerikli oyunlar çocuğunuzu etkileyebilir, ama sağlıklı olmayan katı bir ebeveynlik kadar etkileyemez (konuyla ilgili son yazımdan da hatırlayacağınız gibi https://www.facebook.com/uzmanpsikologgizemceviker1/photos/a.875686335880600.1073741828.867336043382296/985850364864196/?type=3&theater ) Ne olursa olsun onu sevdiğinizi ve onu anlamak için ‘orada ve hazır’ olduğunuzu ona hissettirin.
• Araştırmalara göre video oyunları televizyona göre daha az zararlı, çünkü bir şekilde zihinsel bir süreç var. Dolayısıyla çocuğunuzla birlikte oynayabilir, oynarken ona eşlik edebilir, bu sürece dâhil olarak sağlıklı etkileşiminizi arttırabilirsiniz.
• Çocuğunuzun gelişimsel seviyesini göz önünde bulundurun, hem yaşına bağlı gelişimini, hem de sizin çocuğunuza spesifik gelişimsel olgunluk basamağı bu açıdan ve bir çok açıdan adımlarınızı ve adımlarınızın içeriğini belirlemek için oldukça önemlidir.
PEKİ AKILLI TELEFON YA DA TABLET KULLANIMI ‘SAĞLIKLI EBEVEYNLİĞİ’ ENGELLİYOR MU? ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Hızla ilerleyen teknolojinin etkisi olarak telefon, tablet ve bunun gibi teknoloji aletlerinin kullanım oranının artmasıyla birlikte; çocuk ve aile psikologlarının güncel araştırma konularından bir tanesi de ‘ebeveynlerin akıllı telefon kullanımının çocuklar üzerindeki etkisi’…
Çocukların tablet, bilgisayar ve telefonu aşırı kullanımını başka bir yazıya bırakırsak, üzerinde durulması gereken bir diğer konunun da anne/babanın özellikle çocuklarıyla aynı ortamdayken akıllı telefon kullanımını aşırı yapması olduğunu düşünüyorum.
Son yıllarda çok sık karşılaşılan manzaralardan; çocuğun bir şey göstermeye çalışması, anne/babanın o sırada telefonla uğraşması ve dolayısıyla ilgilenememesi… Akşam evde otururken çocuğun yerde oyunla baş başa bırakılması ve akıllı telefonla meşgul olunması…
Boston Medya & Çocuk Sağlığı Merkezinin kurucusu ve yöneticisi Dr. Michael Rich’e göre akıllı telefonların her tarafa yayılma durumu günümüz ebeveynlerinin önemli ölçüde dikkatini dağıtan ve dolayısıyla sağlıklı ebeveynlik sistemi geliştirmelerini engelleyebilen bir unsur. Yapılan bir araştırmaya göre; anne/babaların %74’ü çocukları oyun oynarken akıllı telefondan dolayı dikkatleri dağılıyor
Peki, Akıllı telefon kullanımı çocukları tam olarak nasıl etkiliyor?
Çocuklar anne babalarının ilgilerini çekmek, onları referans almak ve onlardan takdir almak isterler; bu onların gelişim süreçleri için oldukça önemlidir. Akıllı telefonların aşırı kullanımı sonucu:
çocuklar anne/babalarının dikkatini çekebilmek için ‘akıllı telefon’la rekabet haline girebiliyor ve bu rekabet uzun vadede çocukların da telefon ve diğer teknoloji aletlerini aşırı kullanımıyla sonuçlanabiliyor.
Bununla bağlantılı olarak akıllı telefonun ebeveynler tarafından aşırı kullanımı çocukların sosyal gelişimine zarar verebiliyor; ebeveynlerinin yüz yüze iletişimden daha çok akıllı telefon ve benzeri aletlerle çokça zaman geçirdiğini gözlemleyen ve rol model alan çocuklar; sosyalleşme becerisini bu temeller üzerine yapılandırıyor.
Yine, anne/babaların akıllı telefonları aşırı kullanımı, çocuklarda yemek zamanlarında uygunsuz davranışları (yemeğe oturmama, yemek yerken etrafa zarar verme…) tetikleyebiliyor.
Aşırı telefon kullanan ebeveynler çoğunlukla çocuklarına daha sert tonlarda veya fiziksel reaksiyon gösterebiliyor ve bu da çocuğun davranış problemleri geliştirmesini tetikleyebiliyor.
Teknolojik aletleri aşırı kullanan ebeveynlerin çocuklarının duygusal gelişimi ve duygusal reaksiyonları da uzun vadede bu durumdan etkileniyor.
Yine bu durum; aile içi iletişimi ve etkileşimi ciddi oranda etkilediği için aile içi problemlerin oluşumunu ve bireylerin anlaşılamama hissiyatını arttırabiliyor.
NE YAPILABİLİR?
Telefon/teknolojik alet kullanımlarınızı limitleyebilir ve bu kullanımı çocuklarınız etrafta olmadığı zamanlara yayabilirsiniz (örneğin çocuklarınızdan 30 dakika erken kalkarak e-maillerinize bakabilirsiniz)
Ortak geçirilen zamanlar içerisinde teknolojik aletlere yer verilmeyebilirsiniz (yemek zamanlarında, uyku zamanlarında, araç sürerken…) Bu sistem; aile içi iletişim için fırsat yaratacağından ortak geçirilen zamanınızı daha kaliteli hale getirecektir.
Yolda arabayla giderken çocuğunuzun tabletle oyalanması size sessiz bir yolculuk sağlayabilir. Fakat unutmamamız gereken; çocuğunuzun hayallere dalmaya, hatta bunu paylaşmaya ve paylaşarak geliştirmeye ihtiyacı var. Duygularını, düşüncelerini, varsa kaygılarını ve tüm bunları içeren bilişsel ve duygusal süreçleri ebeveyniyle paylaşmaya ve onlardan da destek almaya ihtiyacı var.
Uzman Psikolog Gizem Çeviker-Beki
(Kaynak : Radesky, J. S., Kistin, C. J., Zuckerman, B., Nitzberg, K., Gross, J., Kaplan-Sanoff, M., Augustyn, M., Silverstein, M. (2014). Patterns of mobile device use by caregivers and children during meals in fast food restaurants. Pediatrics, 133(4), 843–849; www.apa.org.;
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yeni Dünyada Çocuk Olmak- Tablet, Telefon, Bilgisayar..." başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem ÇEVİKER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin
Yazan Uzman
|
Makale Kütüphanemizden | ||||
|
çocuklar ve teknoloji, çocuklarda tablet kullanımı, çocuklarda telefon kullanımı, çocuklarda bilgisayar kullanımı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.