Hipofiz Adenomları (Pituiter Adenomlar)
HİPOFİZ ADENOMLARI
(PİTUİTER ADENOMLAR)
Hipofiz bezi beynin tam ortasında, adeta bir ampül gibi duran, birçok hormon salgılayarak vücudun hormon dengesini sağlayan, yaklaşık 0,5 gram ağırlığında endokrin bir bezdir.
Kafatasın da tam ortada bulunan ‘’ Türk eğeri ‘’ olarak adlandırılan ‘’sella Turcica ‘’ da yerleşiktir. Hipofiz bezi bir sap ile hipotalamusa bağlanmıştır ve hipotalamusun kontrolü altında çalışır. Hipofiz bezinin üzerinde göz siniri diyebileceğimiz optik sinirler ve kiazma bulunmaktadır. Bu yüzden hipofiz bezindeki büyümeler görme kaybı oluşturmaktadır.
Bu bezden salgılanan 5 hormon ve görevleri şu şekildedir:
1) TSH (tiroid bezini uyaran hormon): tiroid bezinden tiroid hormonlarının (T3, T4 ) üretimini kontrol eder ve bu hormon olmadan gerek zihinsel gerekse de vücuttaki metabolik faaliyetler yavaşlar.Kilo artışı, kabızlık, üşüme, kaşlarda dökülme olabilir.
2) FSH/LH (üreme organlarını uyaran hormonlar): Erkekte testisleri, kadında ise yumurtalıkları uyararak cinsel fonksiyonların ve üremenin idamesini sağlar.
3) ACTH (böbrek üstü bezini uyaran hormon) : Böbrek üstü bezinden kortizol hormonunun salınmasını kontrol eder. Kortizol gerek bağışıklık sistemimizin düzenli çalışmasını gerekse de tansiyon ve damarlarındaki sıvının yeterli düzeyde olmasını sağlar
4) GH ( büyüme hormonu) : Çocukluk döneminde epifizler kapanana kadar boyumuzun uzamasından sorumludur. Erişkin yaşta da hafıza ve zihinsel fonksiyonların düzenlenmesi, vücut yağ ve kas oranlarının düzenlenmesi, kemik dokusunun sağlamlaştırılması, kalp hastalıkları riskinin azaltılması , hayat direnci gibi fonksiyonu vardır.
5) Prolaktin (süt üretimini uyaran hormon) : Kadınlarda doğum ile başlayan süt üretimini sağlayan hormondur.
Hipofiz adenomu:
Hipofizde görülen ve çoğu zaman iyi huylu olan tümörlerdir.
Hipofiz adenomları 2 ye ayrılır
Mikroadenomlar: 1 cm.’den küçük hipofiz tümörleri
Makroadenomlar: 1cm.’ den büyük hipofiz tümörleri
Hipofiz adenomlarında klinik :
Hipofiz adenomlarındaki belirtiler 3 ‘ye ayrılabilir
- Kitle etkisine bağlı; Baş ağrısı, görme kaybı v.b.
- Endokrin (Tümörden salgılanan hormon çeşidine göre); Örneğin prolaktin salgılayan adenom varlığında kadınlarda göğüsten süt gelmesi, kısırlık, erkeklerde iktidarsızlık, büyüme hormonu salgılayan adenom varlığında çocuklarda dev görüntü, erişkinde akromegali denilen ellerde , ayaklarda , çene ve burunda uzama ve büyüme. ACTH salgılayan adenom varlığında kortizol yüksekliğine bağlı şişmanlık , anormal yağlanma, aydede yüzü, sivilceler ve deride bozukluklar.
- Hipofiziler apopleksi: Hipofiz hormonlarının yetmezliğine ait bulgular oluşur. Hipotansiyon, halsizlik , uykuya meyil,şiddetli baş ağrısı,kusma, göz hareketlerinde bozukluk, bilinç bulanıklığı. v.b.klinik bulgular görülür. Bu durum hipofiz tümörünün aniden içine doğru kanaması ile kitle boyutunda hızlı bir artışla çevredeki fonksiyonel yapılara bası ve hipofiz hormonlarının yetmezliği ile meydana gelir. Bu körlüğe ve göz hareketlerinde felce neden olabilir. Bu durumda derhal ameliyata alınarak tümör ve kanama boşaltılmalıdır. Aksi halde hasta kör kalabilir. Altı saat içinde yapılacak müdahele ile kayıplar düzeltilebilir. O yüzden bu durum hızlı karar verilmesi ve derhal müdahele edilmesi gereken beyin cerrahisinin önemli acillerindendir.
Tanı için hormon incelemeleri önemlidir. Ancak en önemli tanı aracı kontrastlı hipofiz MRG ‘sidir. MRG ile adenomun büyüklüğü, yeri, optik sinirlere basısı, çevre dokulara (özellikle kavernoz sinüse) uzanımı net olarak görüntülenir. Paranasal sinüs tomografisinden cerrahi planlama için faydalanılır.
Hipofiz adenomlarında Tedavi :
Hipofiz adenomları hormon aktif değil ve de görme kaybı oluşturacak kadar büyükse mutlaka cerrahi yapılmalıdır. Prolaktin salgılayan adenomlar medikal tedaviden fayda görmekteler, ancak çok büyük boyutlarda ise önce cerrahi yapmak hem ilaç dozunu azaltır hemde hızlı iyileşme sağlar. Ayrıca prolaktinomalarda ilaç sonrası sertleşme olmakta ve ameliyatı zorlaştırmaktadır.Büyüme hormonu ve ACTH salgılayan tümörlerde ilk seçenek daima cerrahidir.
CERRAHİ TEDAVİ: (Beyin ve sinir cerrahisi- Nöroşirurji uzmanı tarafından yapılır)
Genel olarak 2 çeşit cerrahi yöntem vardır.
- Mikroskopik ( Eski yöntem)
- Endoskopik ( Güncel yöntem)
Endoskopik yöntemde hastanın burun deliklerinden girerek kameralar yardımıyla tümöre ulaşılır ve tümör boşaltılır. Eski yöntemlere göre daha güvenli, etkin ve konforludur. Hastanede kalış süresi azalmaktadır. Ayrıca buruna tampon koyma gerekliliğide azalır.
- Koku duyusunda nadirde olsa azalma olabilir.
- Sinuzit ve mukosel oluşabilir.
- BOS( Beyin omurilik sıvısı ) fistüli. Bu durum beyin zarlarından olan araknoitin yırtılması ile oluşan bir durumdur. BOS ‘un burundan gelerek akması ( Rinore) durumudur. Bu durum değişik kaynaklarda % 1-4 oranın da bildirilmiştir. Bu durum hastanın öne eğilip ıkınması ile daha belirgin bir hal alır. Yatmakla akıntı kısmen azalır. Rinorenin sinüs içi sıvılarından ayrımını tam yapıp tedavi edilmesi önemlidir. Aksi halde rinore menenjite neden olabilir.Cerrahi sırasında BOS akışı olmadı ise bu sıvının BOS ile ayrımı için biyokimyasal labaratuvar çalışmalarından faydalanılır.Burada en güvenilir testlerden biri B2-Transferindir. Bu protein BOS ta vardır ve burun sekresyonu, göz yaşı gibi birçok vücut sıvısında yoktur.Kafa kaidesi operasyonlarından sonra burun mukozasının otonomik regülasyonunun bozukluğuna bağlı olarak burun aşırı sekresyonuna neden olarak rinore ile karışabilir.Bu duruma psödo BOS rinoresi denir. Aynı taraftaki gözde lakrimasyon azlığı dikkat çekicidir. Bazen bu tabloda yüz kızarması da eklenebilir. Eğer tetkikler neticesinde rinore olduğuna karar verirdi ise menenjit proflaksisi yapılmalı. Rinorenin tedavisinde hastaya yatak istirahati verilir. BOS yapımını azaltıcı diüretik ilaçlar (Diazomid 250 mg 4x1 erişkin dozu) ile BOS basıncı azaltılmaya çalışılır. Eğer akıntı devam ederse belden su alarak (lomber ponksiyon) BOS basıncı azaltırmaya çalışılır.Daha dirençli durumlarda tekrar ameliyat yapılarak BOS fistüli tedavi edilir.
- Menenjit
- Optik sinir(göz siniri) ve karotis (şah damarı) gibi hayati yapıların zarar görmesi. Karotisin zarar görmesi ölümcül olabilir.
- Burun kanaması. Bazen operasyondan haftalar yada aylar sonrada olabilir.
- Diabetus insipitus
- Hipofiz hormon yetmezliği
Günümüzde bu cerrahinin komplikasyonlarını azaltmak için NAVİGASYON sistemlerinden faydalanılmaktadır. Navigasyo sistemleri cerraha operasyon sırasında nerede olduğunu üç boyutlu olarak göstermekte ve cerraha anatomik oryantasyon sağlamaktadır. Bu teknoloji ile cerrah karotise ne kadar yakın olduğunu, orta hattın nekadar uzağında olduğunu, ne kadar yükseldiğini görmekte, ve böylece cerrahi için ciddi bir konfor ve komplikasyonlara karşı güvence sağlanmış oluyor.
RADYOCERRAHİ: (Radyasyon onkoloji ve Nöroşirurji uzmanı tarafından yapılır).
Bu yöntem genelde cerrahi sonrası geride kalmış tümör dokusunun küçültülmesi için kullanılır. Bu yöntemde üç boyutlu olarak radyasyon verilir ve tümörün odaklanması sağlanır.Gamaknife buna bir örnektir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Hipofiz Adenomları (Pituiter Adenomlar)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Doç.Dr.Cüneyt GÖÇMEZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Doç.Dr.Cüneyt GÖÇMEZ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
hipofiz adenomu, endoskopik cerrahi, baş ağrısı, görme kaybı, kısırlık, hipofiziler apopleksi, rinore, pituiter adenomlar, hipofiz adenomları
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
