2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Hidrasyon
MAKALE #17187 © Yazan Uzm.Dyt.Merve KAYALI | Yayın Eylül 2016 | 5,278 Okuyucu
Hidrasyon, Yaşam için Sıvılar

Su, dünyada ve vücudumuzda en çok bulunan mineraldir. Örneğin 3,5 kg ağırlığındaki bir bebeğin yaklaşık 2,5 kg sudur. Su yalnızca bol bulunan bir madde değil, aynı zamanda yaşam için elzemdir, çünkü tüm metabolik süreçler sulu ortamda gerçekleşmektedir.

Vücut Suyunun Fonksiyonu ve Dağılımı

Su, pek çok özelliği sayesinde pek çok farklı ve hayati vicut fonksiyonunu yerine getirmektedir. Suyun en önemli özellikleri şunladır.
• Su, besin maddelerini hücrelere taşıyıp, atıkların hücrelerden çıkmasını sağlarken hormonlar, enzimler, kan hücreleri ve trombositler gibi maddeleri taşır. Böylece, hücresel metabolizmaya ve hücrelerin kimyasal açıdan düzgün işlemesine yardımcı olur.
• Su, mükemmel bir çözücüdür. Bu özelliği ile idrarla atık ürün ve toksinlerin atımını kolaylaştırır.
• Su, çözücü olarak viskoz moleküllerle birleşerek eklemler için kayganlaştırıcısıvıları, sindirim ve boşaltım sistemini kayganlaştıran mukozayı, karın boşluğunu kayganlaştıran serumu ve sindirim sisteminden geçerken gıdaları kayganlaştıran tükürük ve diğer salgıları oluşturur.
• Su, ısı depolama becerisi ile, ısıyı emerek vücut ısısının dengelenmesine yardımcı olur, ter ve buharlaştırma yoluyla ısının vücuttan çıkmasını sağlar.
• Su, vücut için önemli bir yapısal birimdir. Hücrenin şeklini korur, hücre zarının ayrılmaz bir parçasıdır, organlara tampon görevi görür ve vücut yapılarının korunmasına yardımcı olur.

İnsan vücudundaki su miktarı, yaş, cinsiyet, kas kütlesi ve şişmanlığı bağlı değişmektedir. Yetişkinlerde yağsız vücut kütlesinin yaklaşık %70-75’i suyken, yağ dokusunun su oranı %10-40 arasındadır. Kadınların yağ oranı erkeklere göre daha fazla olduğu için vücut suyu yüzdeleri erkeklerden daha düşüktür. Yağ oranı (adipozite) arttıkça, yağ dokusunun su oranı azalmaktadır.

Yaşlandıkça ise, toplam vücut suyu birincil olarak kas kütlesinin kaybedilmesi nedeniyle azalır. Örneğin yeni doğan bir kadında su oranı %74 iken, 52 yaşında bu oran %47 olmakta; erkeklerde ise aynı yaştaki su oranı %56 olmaktadır.

Su dengesi, Değişimi ve Dengesizlikleri


Vücut suyu dengesi, su alımıyla su kaybı arasındaki dengenin net sonuçlarını ifade etmektedir. Net fark eşit olduğunda, su dengesi korunmaktadır. Sıvıların erişilebilir olduğu varsayıldığında, susuzluk hissi sıvı tüketimine neden olmaktadır. Hidrasyon ve dehidrasyon sıklıkla su dengesini açıklamak için kullanılan terimlerdir.

Hidrasyon durumunda küçük bozulmaların ölçülmesi zordur. Vücut sürekli olarak plazma hacmini ve homeostazı korumaya çalıştığından, dehidrasyon ve rehidrasyon sürecinin herhangi bir noktasında biyolojik göstergeler geçicidir. Bu nedenle, belirli bir biyolojik göstergenin durumu, dehidratasyonun süresine ve ciddiyetine bağlı olarak değişecektir. Hidrasyonu ölçmek için bir çok araştırma yapılmıştır, ancak, hiçbiri vücut ağırlığındaki akut ve küçük değişiklerle ilişkili olan net bir sonuç tanımlayamamıştır.

İdrar ve kan analizleri klinik hidrasyon değerlendirmesinin en önemli yolu olmaya devam etse de, vücut ağırlığındaki değişim vücut suyu değişiminin en evrensel, geçerli, ekonomik ve uygulanabilir göstergesi olarak kullanılmaktadır. Empedans ve seyreltme teknikleri yeni araştırma fırsatları sağlayabilir, ancak pratik kullanımları sınırlıdır. Aşağıda mevcut hidrasyon yöntemlerini değerlendirelim.

Empedans ve Seyreltme Teknikleri :Seyreltme tekniklerinde antipirin, döteryum oksit (D2O) ve titre edilmiş su (HTO) gibi göstergeler kullanılmaktadır. Biyoelektrik empedansanalizi (BIA) ve biyoempedans spektroskopi (BIS) vücut dokularının iletkenliğini ölçmek için elektrik akımını kullanmaktadır.

Plazma İndikatörleri: Plazma ozmololitesi, homeostatik sistemler tarafından yakından kontrol edilmektedir ve su dengesinin düzenlenmesi için birincil fizyolojik sinyaldir. Ozmolalite sıklıkla kullanılsa da, dehidrasyon sırasında plazma hacmi, serum ozmolalitesinden daha hassas olabilir.

Plazma ozmolalitesine ek olarak, testesteron, adrenalin, nor-adrenalin, kortizol, artial natriüretik peptit, aldesteron, kan üre azotu (BUN), BUN/kreatinin oranı, sodyum, potasyum, hemotokrit ve plazma proteini gibi çeşitli kan göstergeleri de hidrasyon durumunu değerlendirmek için kullanılır. Gösterge olarak seçilen kan parametreleri duruma bağlıdır; ağrılık değişimi ve klinik belirtilerle doğrulanması göstergenin geçerliliğini arttırır.

İdrar İndikatörleri: idrar, hidrasyon durumunu değerlendirmek için sıklıkla kullanılmaktadır. İdrar rengi, saha uygulamalarında idrarın yoğunluğu ve ozmolalitesiyle ilişkilendirilmiştir. Ancak, idrar yoğunluğu ve ozmolalitesinin, hızlı (4 saatin altında) dehidrasyon (vücut ağırlığının %5) plazma ozmolalitesi değişikliklerinin gerisinde kaldığı görülmüştür. Bu nedenle idrar göstergelerinin geçerliliği klinik duruma veya araştırma koşullarına bağlı olmaktadır. Ek olarak, yaşlanmayla birlikte böbrek fonksiyonları azaldığından idrar hacmi ve konsantrasyonu yaşlı yetişkinlerde iyi bir hidrasyon durumu göstergesi değildir.

İdrar hacmi hidrasyonla ters orantılı değişmektedir ve bu nedenle sıklıkla bir hidrasyon durumu göstergesi olarak kullanılmaktadır. Saatte yaklaşık 100 ml idrar çıkışı yeterli hidrasyonu ifade ederken, daha fazla çıkış (saatte 300-600 ml) büyük ihtimalle aşırı sıvı alımını ifade eder. Saatte 30 ml’den az çıkışlarda dehidrasyon olması büyük ihtimaldir. İyi bir gösterge olsa da, 24 saatlik idrar toplamanın elverişsizliği ve numune kaybı olasılığı, idrar hacmini sık kullanılmayan bir gösterge kılmaktadır.

Kanda olduğu gibi, seçilen idrar parametresi duruma bağlıdır ve ağırlık değişimi ve klinik belirtilerle doğrulanması geçerliliğini arttırmaktadır.

Vücut ağırlığı Değişimleri: İdrar ve kan analizleri klinik hidrasyon değerlendirmesinin kilometre taşları olmaya devam etse de, vücut ağırlığındaki değişim vücut suyu değişiminin en evrensel, geçerli, ekonomik ve uygulanabilir göstergesi olmaya devam etmektedir. Vücut ağırlığının bir ölçüt olarak kullanılması için duruma etki eden diğer faktörlerin kontrol edilmesi esastır. Uygun bir şekilde kontrol edilmesi halinde, vücut ağırlığı değişimleri tekrarlı seyreltme yöntemi ölçümlerine göre daha hassas bir toplam vücut suyu değişimi tahmini sağlayabilir.

Genel olarak, vücut suyu dengesi, su alımıyla su kaybı arasındaki net sonuçtur. Genellikle sağlıklı yetişkinlerde vücut negatif sıvı dengesine sıvı alımını arttırarak ve sıvı çıkışını azaltmak için idrarı yoğunlaştırarak yanıt verir.

Sonuç olarak, negatif sıvı dengesi genellikle kısa süreli ve kendi kendini sınırlayıcıdır. Ancak, bir dizi faktör hem sıvı kaybını hem de sıvı tüketimini etkiler ve böylece hidrasyonu olumsuz etkileme potansiyeline sahiptir.

Kaynaklar:

Alper C. Fluid and electrolyte balance. In: Wohl MG, Goodhart RS, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. Philadelpia: Lea & Febiger, 1968:404-424.

Armstrong LE, Maresh CM et al. Urinary indices of hydration status. Int J Sport Nutr 1994; 4:265-279.

Arnaud M.J. Mild dehydration: A risk factor of constipation. Eur J Clin Nutr 2003;57:S88-S95.

Keating JP, Schears GJ, Dodge PR. Oral water intoxicationin infants. An American epidemic. AJDC 1991;145;985-990.

Smith AJ, Shaw L. Mild dehyration : The water requirements of humans. Eur J Clin Nutr 2003;57:S75-80.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Hidrasyon" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Merve KAYALI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Merve KAYALI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Merve KAYALI Fotoğraf
Uzm.Dyt.Merve KAYALI
İstanbul
Uzman Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi15 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Dyt.Merve KAYALI'nın Yazıları
► Yüzücülerde Su ve Hidrasyon Dyt.Aysen ARICAN ÖZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Hidrasyon' başlığıyla benzeşen toplam 2 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Tarçın ve Diyabet Kasım 2016
► Menopoz Dönemi ve Beslenme Haziran 2014
► Besin Alerjisi Mayıs 2014
► Anne Sütü ve Önemi Mayıs 2014
◊ Balık Sezonu Aralık 2013
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:21
Top