2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,221 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



İlkokul Çağında Beslenme
MAKALE #1746 © Yazan Dyt.Funda GÖÇER TUZGÖL | Yayın Ekim 2008 | 10,876 Okuyucu
İlkokul çağında beslenme:

Okul çağına başladıklarında ailelerinden ilk kez ciddi anlamda ayrılan çocuklar, çevresiyle iletişiminin arttığı bir döneme girmekte ve bu nedenle yanlış beslenme okul çağından itibaren başlamaktadır.

İlkokul çağındaki çocukların verilen eğitim sonucunda konulan kurallarla ruhsal açıdan etkilendiği, ayrıca sağlıklı bir şekilde büyümeleri için düzenli beslenme ile desteklenmeleri gerektiği bir gerçektir. İlkokul çağı (6-12 yaş ) hızlı büyüme ve gelişmenin devam ettiği bir dönemdir. Dolayısıyla çocuğun beslenmesininailesi ve okul yönetimiyle birlikte yönlendirilmesi gereklidir.

Okul çağında yeme alışkanlıkları ailenin beslenme alışkanlıkları tarafından etkilenmektedir. Okulda beslenme konusunda kontrolsüz olan çocuk, yine anne ve baba çalışıyorsa eve geldiğinde kendisi, yiyecek hazırlamayla karşı karşıya kalacak ve yanlış beslenme alışkanlıkları edinecektir. Bu gibi nedenlerden dolayı ilkokul çağı çocuğunun doğru beslenmesi, ailenin ve okul yönetimindeki kişilerin eğitimini gerektiren önemli bir konudur. Eğer bunlar sağlanamaz ise büyümede yavaşlama görülür. (1)

Yüksek yağ içerikli öğünler, büyüyen porsiyonlar, yetersiz posa tüketimi, saflaştırılmış besinler, basit şeker kullanımı gibi nedenlerden dolayı sağlıksız nesiller yetişmektedir.(2)

Gelişmiş ülkelerdeki ölümlerin koroner kalp hastalıkları, ateroskleroz, bazı kanser tipleri, serebrovasküler hastalıklar, diabetes mellitus gibi hastalıklara bağlı olması ve bu hastalıkların çoğunun başlangıcının, çocukluk dönemindeki yanlış beslenme alışkanlıklarıyla ilişkili olduğu saptanmıştır. Bu nedenle beslenme ve yeme alışkanlıkları için anne ve baba çocuğa yol gösterici rehber olmalı ve çocuğun beslenmesinde diyetinin yeterli olup olmadığı uzman kişiler tarafından takip edilmelidir(1)

Okul yemekhanelerinde verilen tabldotların ve çocuğun erişebileceği yiyeceklerin uygunluğu kontrol edilmeli ve çocuğun uygun yiyeceği seçmesi konusunda yardımcı olunmalıdır. Bunun için her okulda mönüler, Beslenme ve Diyet Uzmanlarınca yapılmalı, okul idaresi de aileyi bu konuda bilgilendirmeli, aile de çocuğa verdiği yiyecekler konusunda okula bilgi vermelidir.

Çocuğun ne miktarda ve hangi tür besine ihtiyacı olduğunu bilmemesi, düzensiz besin alımı, yanlış besin seçimi, besinlerin hazırlanması, pişirilmesi ve saklanmasında hatalı uygulamalar, okullarda verilen ve yenilen besinlerin uygun olmayışı beslenme sorunlarına neden olmaktadır. (2)

Okul Çocuğunda Beslenmenin Önemi

Anneler ve çocuk doktorları tarafından ilk dönemde itinayla takip edilen çocuk beslenmesi, okul dönemi başladıktan sonra pek de önemsenmeyen bir hal almaya başlayabiliyor.
Oysaki büyüme ve gelişme ilkokul çağında oldukça hızlı ve bu çağda sağlıkla ilgili çok önemli temeller atılmaya devam etmekte. Bununla birlikte daha da önemlisi yaşam boyu devam edecek davranışların büyük ölçüde şekillendiği bir dönemdir.(3) Okul, bireyin en üst düzeyde psikolojik ve biyolojik gelişimini ve kültür değişimini sağlayan sistemlerin başında gelir. Çocuklarda 6-12 yaş ilkokul dönemini içermekte ve nüfusumuzun %16.8’ini 6-12 yaş arası çocuklar oluşturmaktadır. Bu hızlı büyümeyi sağlayabilmek için gerekli enerji, protein, vitamin, mineral ve diğer besin öğelerinin, yeterli ve dengeli bir beslenme planı oluşturularak sağlanması gerekmektedir.

Beslenme eğitimi ne kadar erken başlarsa çocuğun gelişim, zekâ düzeyi ve bağışıklık sistemi de o denli güçlenir.(2)

Yetersiz ve dengesiz beslenen çocuk hastalıklara karşı dirençsiz olur, sık hastalanır ve bu yüzden okul başarısı düşer. Bu nedenle okul başarısını arttırmak, ders tekrarlarını azaltarak eğitim ve öğretimin maliyetini düşürmek ve gelecek nesillerin daha güçlü ve sağlıklı olmalarına temel hazırlamak için çocuklarımızın beslenmesine önem vermeliyiz.

Okul Çocuğunun Beslenmesinin Özellikleri

Okul çocuklarının beslenmesinde ana ilke, yeterli ve dengeli beslemeyi sağlamak, aile gözetiminin dışında olduğu anlarda, zararlı etkilerden ve alışkanlıklardan korumak ve caydırmak, iyi alışkanlıkları pekiştirmek ve yenilerini kazandırmak; beslenme konusunda bilinçlenmesine yardımcı olmaktır. Belki de en kolay yöntem, çocuğumuzun evde geçirdiği zamanlarda yemek tüketimini içerik yönünden zengin ve kalorisini dengeli tutmak, okulda olduğu dönemde okulun sağladığı yiyecekler güven teşkil etmiyorsa muhakkak yanına kendi hazırladığımız beslenme çantasını vermektir. Belki de sınırlı harçlık vermek ve verilen harçlığın çocuğa çok da belli etmeden nerelerde harcandığını takip etmektir.
Çocuklarda beslenme, çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Okul çağı çocuğunun toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak girdiği bir dönemdir. Okul öncesi dönemde çocuğun beslenme alışkanlıklarını aile düzenlerken, ilkokul çağında ise daha çok arkadaşlar, reklamlar ve öğretmenler etkilemektedir. Özellikle de, annenin çalıştığı durumlarda, çocuklar okul çıkışı çevrede bulunan satıcılardan simit, sandviç, pamuk helva, tatlı, patlamış mısır gibi yiyecekler alarak veya evde kendi kendine gelişigüzel yiyecek hazırlama sonucu yanlış beslenme alışkanlıkları edinmektedir. Oysaki çocuk eve gittiğinde yalnız da olsa kendisine daha önceden hazırlanan yemekleri yemesinin çok daha doğru olduğu kuralına uymasının şart olduğunu bilse, yanlış yiyeceklere yönelmeyecektir. Gelişimi ve harcadığı enerjiyi karşılayabilmesi için, çocuk yeteri kadar beslenemiyorsa saydığımız bu yanlış besinlere yönelmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle, aile ve okul bir bütün olarak rol almalı ve çocuğun beslenmesinin yeterli olup olmadığı uzman kişiler tarafından mutlaka takip edilmelidir.

Kahvaltıyı İhmal Etmeyelim!

Okula aç giden bir çocuk mecburen kendini ilk ders arasında okul kantininde bulacaktır.
Okul çocuklarında yapılan araştırmalar çocukların büyük çoğunluğunun kahvaltı etmeden okula gittiklerini göstermektedir. Başlıca nedenler arasında, çocuğun canının kahvaltı yapmayı istememesi ve özellikle kahvaltı etme alışkanlığı olmayan annenin çocuğa da bu alışkanlığı kazandıramaması ya da çocuğun sabah erken kalkamaması yer almaktadır. Bir çocuk akşamları düzenli olarak uyku saatini netleştiremiyorsa, erken yatmayı alışkanlık haline getiremiyorsa sabah uyanmakta güçlük çekecektir ve okula yetişebilmek için kahvaltıdan vazgeçecektir. Oysaki tüm gece süren açlık sonrası yeni bir günün başlangıcında, çocuğun güne hazırlanabilmesi için mutlaka kahvaltı etmesi şarttır. Aksi takdirde kendini güçsüz hisseden çocuğun başı döner, yeterli enerji oluşmadığı için zihinsel faaliyetleri de özellikle dikkat eksikliği oluşur, çalışma ve öğrenme yeteneği azalır. Bu da okuldaki başarısını olumsuz etkiler.

Sağlıklı beslenme için üç öğünü düzenli tüketmek çok önemlidir. Büyüme çağında ara öğünlerde de süt, ayran,meyve, taze sıkılmış meyve suyu, peynirli ekmek vb. besinlerin tüketilmesi uygundur.

Okul Çocuklarında Görülen Beslenme Bozuklukları ve Neden Olduğu Sorunlar

Yapılan araştırmalarda çocukların okulda hamburger, tost, kola, çikolata, cips, simit, çubuk kraker, kek vb. yiyecekleri çok sık tükettikleri saptanmıştır. Ülkemizde bulunan bu yaş grubundaki 13.5 milyon çocuğun % 16’sında beslenme bozukluğu görülmektedir. Buna bağlı olarak çocuklarda;

- Vitamin yetersizliği
- Diş çürükleri
- Bağırsak parazitleri
- Demir yetersizliğine bağlı kansızlık
- Gelişim geriliği ve kısa boyluluk
- İştahsızlık ve zayıflık
- Dikkat süresinin azalması ve algılama sorunu
- Öğrenmede güçlük
- Okulda devamsızlık
- Aşırı enerji alımı ve yetersiz hareket nedeniyle oluşan şişmanlık ve bunu takiben yetişkinlikle de devam eden birçok sağlık sorunu görülmektedir.

İlkokul çağındaki çocukların beslenmesi yaşına, boyuna, kilosuna, cinsiyetine ve fiziksel aktivitesine göre değişkenlik göstermektedir. Ancak aşağıdaki mönü örneği içerik olarak besin çeşitliliğine yol gösterecektir.
KAHVALTI: 1 Su Bardağı Süt
Beyaz Peynir
1 Adet Haşlanmış Yumurta
3-5 Adet Zeytin veya1 Su Bardağı Taze Sıkılmış Meyve
1-2 Bıçak Ucu Tere Yağ Suyu ve Kaşarlı Tost
1 Yemek Kaşığı Pekmez
Ekmek veya 1 Su Bardağı Süt İçine KahvaltıGevreği
ARA : 1 Orta Boy Meyve

ÖĞLE : Sandeviç ekmeğinin arasına, peynir ya da köfte ya da tavuk ve yeşillik ya da domates ilave edilerek yapılmış bir sandeviç.( Ancak,havaların çok sıcak olduğu dönemlerde köfte ya da tavuktan vazgeçelim)
1 Adet Ayran

ARA : 1Orta Boy meyve

AKŞAM : Etli Sebze Yemeği ( Eğer öğlenin sandeviçi etsiz yapılmak zorunda kalınmışsa akşam öğününe et ilave edelim)
Pilav ya da makarna
Salata
1 küçük kase yoğurt

GECE : 1 Su Bardağı Süt

NOT: Genel olarak çocuklarımızın okulda geçirdikleri saatler 1. ve 2. ara öğün ile öğle öğününü içine almaktadır. Biz eğer bu 1 ana, 2 ara öğünü sağlıklı bir şekilde organize edemez isek (ister aile olarak beslenme çantasına koyamamak, ister okul yönetimi olarak bu beslenmeyi okulun kantinlerinden tedarik edilmesini sağlayamamak) çocuğumuz ister istemez yanlış gıdalara kayacaktır. Bu da anlatmaya çalıştığımız sağlık sorunlarına zemin yaratacaktır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"İlkokul Çağında Beslenme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Funda GÖÇER TUZGÖL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Funda GÖÇER TUZGÖL'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Funda GÖÇER TUZGÖL Fotoğraf
Dyt.Funda GÖÇER TUZGÖL
Ankara (Online hizmet de veriyor)
Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi562 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Funda GÖÇER TUZGÖL'ün Makaleleri
► Okul Çağında Beslenme Dyt.Ayşe DURAN
► Okul Çağında Beslenme Dyt.P. Seda CENGİZ
► Yanlış Beslenme Okul Çağında Başlar! Dyt.Gülsüm UYANIK SAYGIN
► Çocukluk Çağında Obezite. Dyt.Gözde Zehra AKBAŞ
► Çocukluk Çağında Obezite Dyt.Ç. Tuba GÜNEBAK
► Okul Çağında Beslenmenin Önemi? Dyt.Fatma Merve KALELİOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'İlkokul Çağında Beslenme' başlığıyla benzeşen toplam 24 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:34
Top